Саарбахтарның харахтары чылтырасча
26.04.2024
Хабарлар
ДОСААФ-тың кӱстіг машиналары узах чорыхха сыхчалар
Илбек Чиңіc. Азымахчы фашисттерні унада сапханнаң пеер пӱӱл 79 чыл толар. Аны таныхтап, аймах тоғазығлар, марығлар, ойыннар иртірілчелер. Кибірге кірген чӧрімнернің пірсі пу наада Ағбанда азылған
Ағбанның Чиңіc паркында улуғ хайыныс. Анда кемні-де таппин халтырлар, паарсах іҷелері палаларына чылығ кип-азах кизіртерге харасчалар. Оолағастар паза хызыҷахтар ынабинчалар, пістің постарыбыстың ӧнетін тігілген кип-азаабыс пар, прайзыбыс тӧӧй кӧрімніг поларға кирекпіс тіп таласчалар. Анаң, пасхазының алнында уйатха кірбес ӱчӱн, хыйа пастыра халчалар алай арғыстарының кистілеріне кірібісчелер.
– Ок, пу даа палаларны, сӧзібіс испинчелер. Мындағ соох кӱнде ағырыбызарға даа ӱр нимес... Хайдағ тохтабас чил полыбысты... Хар даа чағбаҷаң полза, – халахтанысчалар іҷелер.
Саарбахтарның сырайларында, тізең, ӧрчіліг кӱлімзірес – олар чут кӱнге дее хайығ айландырбинчалар, постарын улуғ арғыстары алнында турыстығ тудынарға харасчалар. Оларны сабланыс чолы сағыпча. Тӧрт кӱн аразына 1200 км артиинаң ирт парыбызарға киректер. Ол тустың аразына 11 аал-городта тиң частығларнаң тоғазылар иртірілер. Саарбахтар постарының устарын кӧзідерлер, аймах ойын-марығларда аралас турарлар.
Че иң не ӧӧні – Чиңіc кӱніне чарыдылған чорыхта аралазып, постарын пайрам кибірли удурлапчатхан кізілерге, олғаннарға ханнығ чаа чылларынаңар, Ағбанда 309-ҷы Пирятин дивизиязы хайди тӧстелгеннеңер, аның махачы чааҷыларынаңар чарыда чоохтап пир турарға килізер. Аннаңар саарбахтарның піреезі амох таа чӱрексініп пастапча – прай чарыда чоохтап полар ни?
– Ӱгренҷілер пу танығлығ чорыхха азынадох тимненіп пастааннар. Олар Ағбандағы аймах школалардаң пір чирде чыылысханнар. Пір автобусха толдыра пала. Оларны алыстыр турарбыс, – чоохтапча Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің орынҷызы Юрий Сагалаков, анаң хосча, – саарбахтарнаң хада ӱгретчілері чорыхха сыхчалар. Олар ӱгренҷілеріне тузында полыс турарлар, постары даа халых-чарыдығлығ чорыхта ӧткін аралазарға тимделер.
Кибірге кірген Хакасияҷа машиналар чӧрізі пӱӱл 17-ҷі хати иртірілче. Ол чыл даа сай Илбек Чиңістің пайрамына чарыдылча. Ағбанның Чиңіc паркынаң сығара хаҷан даа чылығ ӱдесчелер, Успас от хыринда митинг иртірілче. Пастыхтар чоох тутчалар, Хакасия чаа тузында фронтха хайдағ полызығ пиргенін сағысха кирчелер, кӧзідімге кӧп аймах киртістіг сан ағылчалар. Юнармияның ӧнетін тігілген кип-азаан кис салған оолағастар паза хызыҷағастар, хомзыныстығ cаннарны истіп, пастарын тӧбін тӱзірібісчелер.
– Хакасиядаң чааға парған кізілернің полған на тоғызынҷызы ибзер айланмаан... Уғаа кӧп кізі пол парча, – сыбыхтасчалар саарбахтар.
– 1945 чылда Рейхстагтың ӱстӱнде ілілген Хызыл Знамяның хобырғанын холға алып, пісті чолға ӱдезерге ӧнетін ағылғанын хаҷан даа ундут полбаспын. Хайдағ улуғ поғдархас, – ӧрінізін чазырбинча Ағбандағы 30 № ортымах школаның ӱгренҷізі, чиит армеецтің кип-азаан кис салған Светлана Помыткина чорых алнында.
Ағбандағы аймах школалардаң чыылысхан чиит армеецтерге улуғ арғыстары удостоверение читіргеннер нооза. Анзы даа оларның чуртазында танығлығ кӱн полар. Оолағастар, тізең, мындағ танығлығ туста аарластығ пічікті пӱӱнгі кӱнде Украина чирінде парчатхан ӧнетін чаа операциязының чӧрімінде араласхан махачыларның холынаң алып аларға харасчатханнар. Сын чааҷының холынаң алған удостоверениені чуртас тооза хайраллирға, пала-пархаларына кӧзідерге чарир. Анзын прайзы даа оңарча.
– Кӧрген ползар, оолағастарның харахтары хайди чылтыраза тӱсчелер, удостоверение алчатсалар. Алнымда чіп-чіке турыбызып, тынминчатхан на чіли тудынчалар. Харахтары минің кӧксімдегі сыйыхтарда ла, – ӱлесче сағыстарынаң Россия Армиязының кічіг сержанты Леонид Лапин.
Чиит армеецтернің удостоверениезін алған соонда, Чиңіc паркындағы Успас от хыринда оолағастар паза хызыҷағастар Чир-суубысты арачылирға хаҷан даа тимде полардаңар, сағам чахсы ӱгренердеңер, спортнаң айғазардаңар, пасхаларына кӧзідім полардаңар прайзының алнында сирт пиргеннер. Ӱгренҷілернің оңдайлары мындағ нандырығлығ туста харах кӧзіне алысчатханға тӧӧй пілдірген. Пӱӱнгі кӱннең оларның чуртазы тӧдір пазынмас оңдайнаң алыс парыбысты. Хакасияның аал-городтарының тиң частығ чуртағҷыларының алнында олар пик сындырлығ, пирген сӧске турыстығ полчатханнарын чахсы кӧзідерге киректер.
Ағбандағы Чиңіc паркында чыылысхан чонзар алғыстас сӧзінең айланған Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің тоғызын толдырчатхан Анатолий Бутенко. Ол Илбек Чиңістің 79 чылы алнында иртірілчеткен машиналар чӧрізінде араласчатханнарны чылығ алғыстаан, чоллары азых ползын тіп алғаан. Анаң митингте араласхан пастыхтар, чиит армеецтер Успас от хыринзар веноктар, чахайахтар салғаннар.
Пу чорыхты, тимнеп, иртірче Хакасияның ДОСААФ пірігізі. Аның пастығы майор Сергей Горбатенко чорыхха сыхчатханнарны машиналарға одырарға хығырған.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Анатолий Султреков
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде