ХАЙДАҒ ТАТХЫННЫҒ ЧИИСТЕР
29.03.2023
Хабарлар
Томыҷахтардағылар Райковтар аалында ирткен Чыл пазы ӱлӱкӱнде
ТОС тоғызы. Пӱӱл Ағбан пилтірі аймаа синінде Чыл пазы ӱлӱкӱн Райковтар аалында иртірілген. Орындағы Культура туразының алнындағы ачых чазағлығ кӧрімніг турыбысхан, чон-чахсы ачых-чарых кӧңніліг полған
тсе, пастап пістің чонның кибірли таныхталчатхан ӱлӱкӱнін Томыҷахтар аалында иртірерге тимненген осхастар. Анзын киречілепче пу аалдағы «Росток» халыхтарның пос устанызының кнезі Ирина Сон. Ирина Анатольевнаның сӧстерінең, ол Томыҷахтар аал чӧбіне кірчеткен 6 аалның чуртағҷыларын, ӧӧнінде хакастарны, Чыл пазы ӱлӱкӱнні пӧзік синде иртірер сағыснаң чӧптептір, хайдағ тоғыс идерге киректелчеткеннеңер чоохтаптыр. Полған на аалдағы ӧткін оңдайлығ чир-суғҷыларын ол маңат пiлче, оларзар ізеніснең айланча.
Че Ағбан пилтірі аймаандағы улуғлар чӧбінің араласчызы сала пасха пӧгіннең ӱлескен: пӱӱл Чыл пазы ӱлӱкӱнні Райковтар аалында иртірерге. Анзы тиктең нимес. Орындағы чонның ӱлӱкӱн-пайрамнарын, аймах кибір-чозахтарын Хакасияның прай аалларының чуртағҷылары пілерге, олар хайди иртірілчеткенін кӧріп аларға киректер. Анзы пістің республикада чуртапчатхан пасха-пасха тілліг, киртіністіг чонны піріктiрерге, ынағластырарға хабазар. Ол даа сылтағнаң Ағбан пилтірі аймааның пазы Елена Егорова пӱӱл Чыл пазын Райковтар аалында иртірердеңер чарадығ алыбысхан.
– Iди піске постарыбыстың аалыбыста ӱлӱкӱн иртірерге, чонны азырирға, ус холлығлар садыға сығарарға тимнеен ниме-нооларны Райковтарзар апарарға киліскен. Томыҷахтар аалының пазы Марина Ощенкова транспортнаң полысхан. Пос холынаң тимнеен чиистернең пайрам араласчыларын тикке азырирға чарат салғабыс, – Чыл пазы хайди ирткенін ипти чоллап одырча Ирина Анатольевна.
Ус холлығларның чазанҷыхтары, оох-теек сыйығастар даа аалҷыларның хайиин матап тартхан, ниикке турчатханы прайзын даа таңнаттыр. Уламох тың ӧрінтір «Росток» ТОС-тың устағҷызы. Аның сӧcтерінең, аалда чуға чуртапчатхан сӧбірелер, улуғ частығлар даа пар. Оларға хайдағ-да оңдайнаң кӧмес тее полыс пирер ӱчӱн, Ирина Сон ус холлығларға аймах-пасха ниме-ноо ал пирче, сыйығастар, чазанҷыхтар тимнеп, садыға сығарарға хабасча. Пірееде олар Ағбанзар даа кил парчалар. Кізее хайығ салылчатса, аның оңдай-хылии чахсы саринзар алысчатханын прайзы даа сизінче.
– Пістің пірігісте аймах тиріглер пар. Ол санда кип-азах тікчең машинкалар. Улуғ частығлар оларнаң маңат тузаланчалар, садыға сығарҷаң ниме-ноо тимнеп алчалар. Тиң частығларнаң хада полза, маңат нооза, – чоохтапча И.А.Сон.
Аның сӧстерін киречілеен чіли, Райковтар аалында Чыл пазы хайди хынығ, пӧзік синде ирткеннеңер кӧзідігні Хакасиядағы РТС телекомпания кізілер хайиина сығарған. Орындағы Культура туразының хыринда Илбек Ада чаа араласчыларына хумартхы тас турғызылған полтыр. Аны пірее хати килкімге ле кӧзіт пирчеткеннер. Сыбыра аның ибіре олғаннар хайынысчатханын кӧрерге чарир полған. Iҷе-пабаларынаң хада ӱлӱкӱнге килген палалар чаа араласчыларының ады-солаларын хығыр турчатханнар. Пірее таныс фамилия тоғас парзох, улуғларынзар чӱгӱре халчалар, сурастырғлапчалар.
– Пілчезер бе, аалҷылар пістің ус холлығларыбыс тимнеен чіҷең нимелерні хайди хынып, махтап чіп турдылар. Томыҷахтардағы ТОС-тың ӧткін араласчылары Галина Киштеева, Светлана Килижекова, Валентина Сунчугашева паза даа пасхалары аймах сурығларға нандырарға ла маңнанминчатханнар – iди тың чапсытхан осхас аалҷыларны пістің татхыннығ чиистерібіс. Палалар тадылығ чiҷең нимелерні табырах хапхлап парыбысханнар. Прай тикке нооза. Алғыстааннар, – ӧрінізін чазырбинча устағҷы Ирина Анатольевна.
Ус холлығлар даа маң туста тимнеен ниме-нооларын сатхлап алған осхастар. Анзын оларның сырайларында ӧрчіліг кӱлімзірестер чітпинчеткені хоостыра сизінерге чарир полған. Хайди ачых-чарых кӧңніліг полбас, хаҷан парчан чӱреен салып чайаан чазанҷыхтары, кип-азахтары, оох-теек сыйығастары парыс ағылчатханда. Амды уламох тың кӱстенерге, усты кӧдірерге кирек. Ағбан ырах нимес. Чылығ туста анда пасха-пасха чирлердең килглеен чорыхчылар сыбыра хайынысчалар, орындағы чонның чуртазынаң чағын танызып аларға, татхыннығ чиистерін амзирға, сыйығастарны алып аларға харасчалар. Анзынаң ноға толдыразынаң тузалан халбаҷаң. Позың на арғаастанма.
Уламох тың ӧріністіг, хаҷан «Росток» пірігістің устағҷызы И.А.Сон улуғ частығларның кӧбізіне ибде сым одырар, ағырсымнығ сурығларға чабыра пастырар сылтағ пирбинче, сыбыра тибіретче, тузалығ тоғыснаң айғазарға кӧӧктірче, кӧмес ахчаҷах парыстанып алар килістіре оңдай таап пирче. Андағ кізідеңер тидірлер: позы чуртастың табырах ағынынаң тиңни хаалапча, пасхаларын позының соонҷа тибіретче, чонға ӧрініс сыйлирға кӧӧктiрче.
Хайдағ ӱлӱкӱн арға-мӧрій чох иртер. Мында андағох оңдай полған. Оңарылыстығ, марығлар ӧӧнінде пістің чонның спорт кӧрімнерінҷе ирткеннер. Хазых ойнапчатхан орында палалар толдыра поохталыс партыр, оңнығ ла сууласпинчалар. Ниме полчатханын піл полбин, оларның хыринзар улуғлар даа чыылызып пастааннар. Че сах андох хыйа пастырарға маңзырабинчалар, хайдағ пасхаҷыл ойын полҷаң тіп, матап ла кӧр турчалар. Анда прайзының хайиинда Томыҷахтар аалының 3 класстың ӱгренҷiзі Тарика Сагоякова. Ол прайзын утхан, чиңic тутхан.
Тобит ойнирға паза ағас тартызарға даа кізілер чыылыс партырҷых. Таныстарын, туған-чағыннарын чиңicке кӧӧктірiп, оңнығ ла сууласпинчалар. Пірее туста ӧрчіліг хысхырыстар истіле тӱсчелер – кӧрігҷілернің чахсы танызы чиңic тутханын сизінерге чарир.
Мындағ ӱлӱкӱн тузында урух тастир марығда сыбыра кӧп кізі чыылыс парҷаң. Амды, тізең, нинҷе-де оолағас паза хызыҷағас ағастаң киртілген ат пазына урух тастирға ӱгренчеткен.
– Урух тастир марығ пiстің аалда хаҷан даа хынығ паза хазыр оңдайда иртедір. Анда сыбыра кӧп кізі араласча. Ат пазын паза арғамҷыны піс ағылғабыс. Че аны иртірчеткен кізі Райковтарзар кил полбин салған, аннаңар хомай хайығ полған, – чарыда чоохтапча Ирина Анатольевна.
Ағбан пилтірі аймааның пазы Елена Егорова пӱӱлгі Чыл пазы хомай нимес синде ирткенін таныхтаан. Иң ӧӧні аймах чуртағҷылары орындағы чонның кибір-чозахтарынаң танысты, татхыннығ чиисті амзап алды.
Автор :
Тимнеен Анатолий СУЛТРЕКОВ
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
