Регионнар программазы. Пу кӱннерде Ағбан пилтірі аймаандағы Пӱӱр пилтірі паза Чарков аалларда наа имнег амбулаториялары азылған

Пӱӱр пилтірі паза Чарков ааллар чуртағҷылары чонға тың кирек имнег учреждениелері азыларын чидікпин сахтааннар. Оларны пайрамни азарға Хакасияның хазых хайраллаҷаң министрі Олег Ананьевский, Ағбан пилтіріндегі аймахтар аразындағы имнег туразының ӧӧн имҷізі Екатерина Трефилова килгеннер.

Наа имнег амбулаторияларында имҷiлерге дее, пациенттерге дее чахсы оңдайлар тӧстел парған. Анда процедура паза вакцинация кабинеттері, кічіглернiң паза улуғларның хазиин сыныхтаҷаң пӧліктер алынҷа, кӱнӧрте чатчаң ікi орған кӧріл парған паза аптека пар. Iдӧк анда чылығ паза суғ пирҷең оборудование турғызылған паза чарытхы пирҷең дизель моторы пар. Наа имнег амбулаторияларының пӱдірии «Хакас Республикада пастағы имнег полызиин пирчеткен имнег организацияларын нааҷылиры» регион программазынҷа апарылған. Ахча федеральнай паза республика бюджеттерінең позыдылған – ікі амбулаторияа 23,5 миллион салковай пирілген. Хоза ахча табырах имнег полызиин пирҷең техникаа паза оборудованиее, iдӧк ибіркі чирлерні иптиріне позыдылған. Ахча республика бюджедінең паза бюджеттең нимес алылған.

– Аалда имнег учреждениезі паза школа пар полза, аал чох пол парбас. Ағбан пилтірі аймаанда хазых хайраллиры хайығ чох халбинча. Iди киліс парған, пандемия тузында Ағбан пилтіріндегі аймахтар аразындағы имнег туразы нааҷылалған. Тиксі ол тоғыстарға 120 миллион салковай позыдылған. Таныхтирға кирек, ӱс чыл аразына Ағбан пилтірі аймаанда имнег амбулаториялары паза ФАП-тар илееде пӱдіріл парған. Пу кӱннерде аймахтағы имнег учреждениелеріне 10 наа машина пирілген. Аннаңар аймахта хазых хайраллаҷаң кирек хомай нимес. Пілдістіг, имҷілер чидіспинчеткені хомзындырча. Чииттер аалзар тоғынарға парарға хынминчалар, олар городта iстенерге халчалар. Iзенчем, амды аалдағы имҷілерге тоғынҷаң истіг оңдайлар тӧстелчеткені специалисттерні аалзар тартып аларға полызар. «Хакас Республикада пастағы имнег полызиин пирчеткен имнег организацияларын нааҷылиры» регион программазында кадрлар суриин пӧкчең кӧстег пар. Кӧзідімге, аалзар тоғынарға килген имҷi 1,5 миллион салковай федеральнай бюджеттең алар, хоза 500 муң салковай – республика бюджедінең. Iдӧк республика бюджеді специалистке чурт ал пирерге алай пӱдір пирерге тимде, – чоохтаан Хакасияның хазых хайраллаҷаң министрi Олег Ананьевский.

Пӱӱр пилтірі аал чуртағҷыларына имнег полызиин пирчеткен амбулаториянаң устапчатхан фельдшер Любовь Кривощекова аалда 30 азыра чыл істен парир. Улуғ опыттығ имҷі аал чуртағҷыларын чахсы таныпча. Пӱӱр пилтіріндегi амбулаторияда пис имнег тоғынҷызы істенче: фельдшер, ӱс медсестра, тіс имҷізі.

– Наа имнег амбулаториязында кізілерні ам даа сыныхтаалахпыс. Лицензия алып алзабыс, мында тоғынып пастирбыс. Сыныхтағ иртчебіс, чарадығ пічіктерін 10 – 15 сентябрьда холға аларбыс, неке. Иргі амбулатория 1936 чылда пӱдірiлген. Хаҷан-да анда 70 кізі чатчаң орыннығ стационар полған. Амды пістің амбулаторияда кӱнӧрте чатчаң iкi орған кӧріл парған. Иргі тура изелче, 2019 чылда тузаланысха чарабинча тіп чарадығ алылған. Наа турада чарых, истіг, имнег оборудованиезі паза прай даа мебель амғы тусха килістіре. Андағ амбулаторияда тоғынарға даа истіг паза чуртағҷыларға даа чахсы полар. Пістің амбулатория ікі муңа чағын кiзiнің хазиин хайығда тутча, оларның 500-і – палалар. Кӱнде 20 – 25 кізі амбулаториязар имнег полызиин кирексiп айланча. Диспансеризация паза олғаннарның имнег сыныхтаа пасталыбысса, кӱнде 100-че кізі полча, – чарытхан наа амбулатория устағҷызы Любовь Кривощекова.

Ағбан пилтірі аймаандағы Чарков аалдағы имнег амбулаториязы 2000 азыра кізінің хазиин хайығда тутча. Андағы имнег тоғынҷылары, Чарков чуртағҷыларынаң пасха, iдӧк 9 кічіг аал чуртағҷыларын имнепчелер.

– Пістің иргі амбулаторияның туразы 100 чыл мының алнында пӱдірілген. Пілдістіг, ол син тур салған тура изелче. Наа имнег амбулаториязы саңай пасха. Мында тоғынҷаң оңдайлар амғы тусха килістіре. Наа тураның улии – 200 азыра квадрат метр. Мындағ чарых паза истіг имнег амбулаториязында имнег полызиин пиреріне піс уғаа ӧрінчебіс. Чуртағҷылар даа наа тураа ӧрінчелер, аның пӱдіриин чидікпин сағааннар. Мында миннең хада тиксі имнег практиказының медсестразы Наталья Чумаченко тоғынар. Iдӧк Ағбан пилтіріндегі аймахтар аразындағы имнег туразының имҷiзi Любовь Ахпашева iстенер. Ол, піссер паза Пӱӱр пилтірі аалзар неделяда пір хати киліп, кӱнӧрте чатчаң стационардағы пациенттернің хазиин хайығда тудар. Имнег полызиин пирерге чарадығ пиріл парза, тоғынып пастирбыс, – чоохтаан Чарков аалның имнег амбулаториязының устағҷызы Марина Орешкова.

Чарков аал чуртағҷылары имнег амбулаториязы пайрамни азыларына ӧткін чыылысханнар. Полған на кізее наа имнег учреждениезін істі-тастынаң паалирға оңдай пирілген. Андағ ӧткіннернiң аразында кӧп палалығ іҷе Людмила Арыштаева полған. Ол амбулатория азыларына 1 частығ Ева хызыҷаанаң килген.

– Мин наа имнег амбулаториязы тоғынып пастапчатханына уғаа ӧрінчем. Ол уғаа ӧкер паза істінде чарых. Иргі туранаң тиңнестірзе, наазы сала улуғ паза пӧліктер дее кӧп. Ағаа хоза, иргі тура аалдаң тастыхти, мынзы, тізең, аал ортызында пӱдірілген. Амбулатория турамнаң хости. Анзы ӧріндірче, паламнаң ырах чӧрерге киліспес. Наа турада кічіглернiң паза улуғларның хазиин сыныхтаҷаң пӧліктер алынҷа, анзы кӧңніме кірген. Піс наа тураны чидікпин сахтаабыс. Часхызын пӱдіріг пасталғанда, пӱӱлӧк пӱдіріл парарына ізенмеебіс. Тимге сых парғанда, хайхап таа парғабыс. Мин пістің имҷiлернің ӱчӱн ӧрінчем, наа туразар кӧсчеткеннерінең алғыстапчам. Тоғынҷаң истіг оңдайлар тӧстелгені оларның кӧңнілерін кӧдірче, – сағызынаң ӱлескен Людмила Арыштаева.