ХАКАСИЯ ПАЗА УЛАНГОМ ПАЛҒАЛЫС ТУДАР
08.02.2023
Хабарлар
Тоғазығ. Пу неделяда Хакасия улуғ аалҷыларны удурлаан. Республиканаң танызар паза опытнаң алызар пӧгiннең пiсте Монголияның Улангом городының делегациязы пол парыбысхан. Ӧӧнiнде ӱгредiг киреенде iстенчеткеннер
Делегацияда 26 кiзi полған. Ол Монголияның Увс аймаандағы Улангом город Хуралының кнезi Ганцогт Наянтай, Улангом мэрi Гантумур Цэдэн-Иш, город устағ-пастааның тастындағы киректерҷе специализі Будьханд Чулуунбаатар паза ӱгредiг учреждениелерiнiң директорлары, ӱгретчiлерi паза воспитательлері. Городта алты школа паза 13 олған сады. Хакасиязар полған на ӱгредiг учреждениезінiң специализi килген. Iдӧк Хакасиязар Хызылчардағы Россияның пасха хан киректерiнҷе министерствозы представительствозының iкiнҷi хачызы Денис Макин килген.
Монголия делегациязын Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназия хакас кибiрлерiнең удурлаан. Олар анда ӱгредiг учреждениезінiң тархынынаң, гимназияны тоосхан саблығ ӱгренҷiлернең танызып алғаннар. Аннаң пасха, аалҷылар «Альтаир – Хакасия» ӱгредiг кiнiнiң лабораторияларын, искусство школазын, «Алтын ат» шахмат клубын, музейнi, спорт залларын кӧрiп алғаннар паза тирде охчаадаң паза пневматическай винтовкадаң ат кӧргеннер.
Соонаң Монголияның делегациязы паза Хакасияның устағ-пастаа тегiлек стол кистiнде чыылысханнар, хайда олар ӱгредiгде, cпортта, культурада паза туризмде мыннаң мындар палғалыс тудардаңар сурығлар ӱзӱргеннер паза хада пiрге тоғынар кӧңнiлерiн искiргеннер.
– Мының алнында Улангом городтың абитуриенттерi Хакасиядағы вузcар профессия аларға удаа кил турҷаңнар. Че тилекейде коронавирус тымозы пасталыбысханда, олар сiрерзер кил полбин сыхханнар, че хынғаннар. Пiстiң чииттерiбiс пу чахсы кибiрнi хатап узаратхан ползалар, чахсы поларҷых. Олар ахча даа тӧлеп, бюджет тее орыннарында ӱгренерге тимделер. Чииттернiң хайиин имнег кирее, техническай специальностьтар, аал хонии, искусство, экономика кӧстеглерi тартча. Амды пiстiң школа тоосчатхан олғаннарыбыс Москвадағы, Санкт-Петербургтағы вузтарзар парғлапчалар, хонҷых хазнада уғаа чахсы вуз парын пiлбинчелер, хайда аймах кӧстеглерҷе специалисттернi тимнепчелер, – чоохтанған Хуралның кнезi Ганцогт Наянтай.
Хайди таныхтаан Хакасия пазының орынҷызы Михаил Побызаков, Хакасияның профессиональнай ӱгредiг учреждениелерiнде аймах регионнарның паза хазналарның чииттерi пiлiс алчалар.
– Монголиядағы чииттернi ортын профессиональнай ӱгредiг учреждениелерiнде дее ӱгредер оңдайыбыс пар, общежитиеде орын пирiлер. Пiстiң техникум-училищелерде хайдағ специальностьтар парын азынада искiрербiс. Пӧзiк ӱгредiг аларға сағынчатханнар пар полза, республика устағ-пастаа Хакас хазна университедiнiң ректорынаң пу сурығны ӱзӱрер, – искiрген Михаил Анатольевич.
Че пар пiр сидiксiнiс, хайзы пӧгiннернi толдырарға харығ пол парарға айабас – ол тiл сурии. Монголияда чииттер дее, улуғлар даа орыс тiлiн пiлбинчелер алай ба уйан пiлчелер.
– Минiң оолғым алында Хакасияда ӱгренген. Орыс тiлiн пiлбинчеткен. Хакас хазна университедiнде инженер дипломын алған. Аннаңар республикада орыс тiлiне чахсы ӱгретчеткеннерiн пiлчебiс, – таныхтаан чооғында Ганцогт Наянтай.
Тiл суриин хайди пӧгiп аларға? Хайди чарытхан Хакасияның тархын, литература паза тiл наука-iстезiгліг институдының чоннар паза регионнар аразындағы палғалысча пӧлiк пастығы Борис Амзараков, республикада специальность аларға сағынчатхан чииттернi школа тоосчатсох орыс тiлiне тирең ӱгредiп пастирға кирек. Хакасиязар килзелер, тiзең, студент полар алнында пiр чылҷа орыс тiлi курстарына чӧрзiннер. Тiл пiлзелер, профессиональнай ӱгредiг учреждениелерiнзер кiрерге чарир.
Монголияның пасха городтарынаң тиңнестiрзе, Улангомда орыс тiлi иң чахсы тилiпчеткен осхас. Анзы городсар туристтер кӧп килчеткенiнең палғалыстығ. Ол орыстар паза тувалар.
Спорт палғалызы тегiлек столда ӱзӱрiлгенӧк. Гимназияҷа экскурсиянаң чӧргенде, Улангомның делегациязы Монголияның паза Хакасияның тӧӧй спорт кӧрiмнерi парын сизiнгеннер.
– Пiске ӱгредiгҷе ле нимес, iдӧк спортча палғалыс тударға чарир. Пiс сiрернi позыбыссар хығырчабыс. Пiстiң футбол, баскетбол, дзюдо, самбо спорт кӧрiмнерi чахсы тилiпче. Кӱреснең айғасчатханнар кӧп. Монголияда саблығ кӱресчілер илееде. Пiс Хакасияның спортсменнерiн позыбыссар тренировкаларға, марығларға хығырчабыс. Чуртир орын табарбыс. Хысхызын – общежитиеде, чайғызын юрталарда чуртирға чапсых полар, – таныхтаан Улангом пазы Гантумур Цэдэн-Иш.
Iдӧк iкi делегация культураҷа паза туризмҷе палғалыс тударға чӧптес салған. Гимназиядаң пасха, аалҷылар Ағбанның школаларында, олған садтарында, кванториумда, ӱгретчiлернiң узын тилiтчең институтта полғаннар.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде