Руслан пастап ідӧк хомыснаң ойнаан. Анаң хоос устағҷы Аржан Туденев аны барабан кистіне одыртыбысхан.

- «Мин іди тӱзеп алғам, - теен ол. - Синің килізер». Пістің ӧмеде барабан толдыразынаң тузаланылбинча. Минің пӧгінім - аны, чӱрек сабызы чіли, ағырин сабары. Аның ӱчӱн мағаа пасха кӧг тиріглерін чахсы тыңнирға кирек, - теен хайҷы оол.

Амғы туста Асхыста чурттығ Александр Сунчугашев, тізең, хайлирға позы алынҷа - ӧӧнінде Интернеттегі видеоуроктар пастыра - кӧніккен. «Ағбанда чуртапчатханда, хайға киреем дее халбаҷаң. Че Асхыс чирінде чайаачы оңдайым іле сығыс килген. Кічіг чир-суум, чазылар, тағлар кӱс хосханнар, неке», - теен ол. Аржан Туденевтің социальнай сетьтерде сығарылған хай школа-студиязын асчатханнаңар хабарын хығырып алғанда, аның кӧңні уламох кӧдіріл парған. Профессионал кізідең, харахтаң харахха кӧрізіп, ӱгренерге хай-хай артых полар нооза. Александр сах андох ағаа сығдырадыбысхан. Ол полған 2020 чылда сентябрь айда.

- Пастағы тоғазиибыста мин ағаа хайлирға ӱгреніп алар улуғ сағызымнаңар чоохтап пиргем. Кӧңнім кӧріп, ол мині сах андох студиязар алып алған. Іди піс чыылыс парған оолларнаң хада хай киреене ӱгрен сыххабыс. Пастап хакас чонның пар сарыннарын хайлап толдыр турғабыс. Анаң мин хоос устағҷыбысха позымның кибелістерімні кӧзіт пиргем. Олар аның кӧңніне кіргеннер. Аржан оларға кӧглер пазыбысхан, - чоохтап пирген Александр.

Александр Сунчугашев ӧмеде ідӧк хомыснаң ойнапча. Паза Аржан Туденев чайаачы кӧңніліг оолны ыыхнаң ойнирға ӱгретче. «Пу минің тоғыстаң пос туста айғасчатхан киреем полча. Минің хакас чонның кӧг тиріглерінең прайзынаң ойнирға ӱгреніп алар кӧңнім пар», - тіпче ол.

Андрей Томочаков «Архай» ӧменің иң чиит паза ӱр ниместе ле хозылған араласчызы полча. Ол - Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедінің музыка колледжінің 2-ҷі курстағы студенті. Аның ӧӧн специальнозы «хомыс» полча. Андрей ідӧк «Кӱн чахайағы» ӧмеде араласча. Андох Аржан Туденевнең чағын танызып алған.

- Студиязар мині олох хығырған. «Кил пар, кӧріп ал нименең айғасчатханыбысты. Кӧңніңе кірзе, піс сині алып аларбыс», - теен ол. Минің кӧңніме кірген, - чоохтап пирген ол. Андрейнің ӧмедегі ӧӧн тирии ідӧк хомыс полча.

Мындағ оңдайнаң тӧстелген школа-студияның араласчылары тынағ кӱннерінде Ағбандағы Индіркі Сограда орныхчатхан «Заречье» культура кінінде чыылысчалар.

- Пастап школа-студияның ады чох полған. Соонаң на, пик ӧзен тӧстел парғанда, сағын сыххабыс. Пістің аттарыбыстың пастағы букваларын хозыбызарға чаратхабыс. Андада піснең хада «Читіген» театрның артизі Харатай Таскараков полған. А-Аржан, Р- Руслан, Х-Харатай, А-Александр, И-Иван - «Архай» пол парған. Харатайның орнына Андрей Томочаков килгенде дее, ӧменің ады алыстырылбаан. Аржан Туденев сағын тапхан сӧзібістің пасха тузазын кӧр салған - «тяжелый хай» орыстинаң, - хоза искіргеннер хайлапчатхан ооллар.

Чоохтирға кирек, пір чыл аразыңдағы тоғыстың салтарын кӧзідіп, «Архай» хай школа-студиязы Александр Сунчугашевтің «Нымах» сарынына клип суурыбысхан. Презентациязын ідӧк «Заречье» кінде иртіргеннер. Пір кӱнінде, тізең, ол Интернетсер сығарыл парған. Пӱӱнгі кӱнге теере аны кӧп кізі кӧріп алған, неке. Морсыныстығ! Оолларның сарынға, хайға прай чӱректерін салчатханы іле кӧрінче.

- Пу сарынны піс Асхыстағы нанҷым Сергей Сюптерековнаң хада пасхабыс. Улуғ алғыс ідӧк «Хакас чирі» газетаның ӧӧн редакторы Радион Сунчугашевке, сӧстерні килістіре тӱзет пирген ӱчӱн, - чооғын узаратхан чайаачы оол.

- Минің хада тӧреен харындастар чоғыл. Пу студияда,тізең, мин оларға чидіндім. Аның ӱчӱн оолларға улуғ алғыс. Піс хада - илбек кӱспіс! Пістің прай ниме чахсы полар, - хозылған ағаа Иван Шулбаев.

«Архай» хай школа-студиязының хоос устағҷызы Аржан Туденев клипті суурарға хабасханнарға, аңда суурынған артисттерге улуғ алғызын читірче. Ол саңда «Благодарение» полызығлығ фоңдха.

- Мыннаң мындар піс уламох чахсы тоғынарға кӱстенербіс. Часхыда улуғ концерт турғызарға пӧгінчебіс. Паза хайди даа альбом сығарарбыс, - теен ол клип презеңтациязы тузыңда.

Клипті иң пурнада кӧргеннернің санында «Хакас чирі» газетаның ӧӧн редакторы Радион Сунчугашев полған. Устағҷы кізі «Архай» хай школа-студиязының араласчыларына ідӧк азых чол алғаан.

Хакасия культуразының тархынына паза пір танығлығ кирек киріл парды нооза.