ЧАЙААЧЫ ЧЫЛ ПӦЗІК СЫЙЫХТАРҒА ПАЙ ПОЛДЫ
02.06.2023
Хабарлар
«Ынархас» студия «Чааның омазы» теелбекті толдырча
Пу сезонда сцена устарының кӧп хынған сағызы толды. Илееде аймах фестиваль-марығлар иртті. Анда чайаачы ӧмелер, постарын турыстығ кӧзідіп, пӧзік cыйыхтар алғаннар. Ағаа хоза, Хакасияның чон артизі, Хакас филармониязының илбек ырҷызы полған Людмила Арыштаеваның сылтаанда С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызы кінінің позының гимні «тӧріп» парған. Людмила Александровна кіннең хаҷаннаңох пик ынағласчаң. Ол кічіг чир-сууна, хакас тіліне паза культуразына прай чӱреенең паарсаҷаң, позының хынызын кӧрігҷілерге читірҷең. Аннаңар чайаачы иир чон чайаачызы кінінің гимнінең, Людмила Арыштаеваны сағысха киріп, пасталған. Аны Аселя Давлетова паза Ирина Кулагашева толдырғаннар. Абахай ырҷыларға улуғ экраннаң Людмила Арыштаева «хозылған».
«Чидіг салғағында» олаңай ла концерт полбаан, анда чайаачы сезонның салтарлары иділген. Пір чыл аразына чон чайаачызы кінінде кӧп наа «чылтызах» чарып пастаан.
Сценазар «Вдохновение» академическай чон хоры сыххан. Аның араласчылары «Мағаа наңмыр тамҷыхтары тӱске кірген» сарынны толдырғаннар. Пу хорны 1950 чылда Вениамин Подгайский тӧстеен. 1989 чылдаң сығара амғы тусха теере аннаң Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы Энвер Кадыр-Али устапча. Аарластығ ӧме республиканың кӧп пайрамында тӧреміл араласча. Хорда кӧп істеніс ветераны сарнапча.
Пылтыр декабрь айда улуғ чайаачы иирнең позының пайрамнығ чазын таныхтаан «Хайҷы» хакас эстрада ӧменің уcтағҷызы, ырҷы паза композитор, Хакасия искусствозының саблығ деятельі, Хакасияның чон артизі Герман Танбаев. «Чидіг салғағында» концертте Герман Гаврилович «Хайҷы» ӧменең паза Айбар оолағынаң сценазар сыххан. Олар пастап Николай Разумовтың «Син миннең уйатпа», анаң Сергей Толмашовтың «Синің чолың» сарыннарын толдырғаннар.
«Ынархас» олған теелбек студиязын Хакас чирінде ле нимес, че ідӧк хазнабыстың пасха регионнарында чахсы таныпчалар. Ӧме чоннар аразындағы, тиксі Россия синіндегі марығ-фестивальларда чарғыҷыларның паза кӧрігҷілернің чӱреен тӧреміл аптап алча. Чайаачы олғаннар пылтыр паза пӱӱл «Души прекрасные порывы» чоннар аразындағы интернет-марығда (Москва г.), «ДетиТворчествоДружба» тиксі Россия синіндегі фестивальда (Новосибирск г.), «Сибирская карусель» регионнар аразындағы фестивальда (Новосибирск г.), «Танцуй, Сибирь» тиксі Россия синіндегі фестивальда (Кемеров г.) пӧзік сыйыхтар утханнар. Ӧменең Россия паза Хакасия культураларының саблығ тоғынҷызы Елена Шарай устап парча. Концертте олғаннар пастап «Пӱктегі ойыннар» теелбекнең сыхханнар. Анаң Россияның чиит ырҷызы Ярослав Дроновтың, олох Shaman, чон хын парған «Встанем» сарынына «Чааның омазы» сіліг теелбек турғысханнар. «Ынархасты» хайдағ даа сценада танып саларға оой. Аның теелбекчілері ӧӧнінде табырах ыр-кӧглерге матап сегірчелер паза айлахтанчалар. Олар кӧрігҷілер залын пір-ікі ле «тірілдірібісчелер».
«Алтыр» мода театры пу айда Новосибирск городта иртер фестивальға тимненче. Абахайларға маң чох таа полза, чайаачы иирде олар модельер Марина Мамышеваның «Читі хыс» чыындызын кӧрігҷілерге кӧзіткеннер. Пӧзік, ніске пилліг, сылағай хыстар, чон алнынзар сых киліп, сценаҷа кеен пас чӧргеннер. Пӱӱнгі кӱнде театрнаң Наталья Сартыкова устапча.
«Чон кӧглері» фольклор ансамбльы 1989 чылда композитор Нина Катаеваның кӱстенізінең тӧстелген. Аның араласчылары хакас хор искусствозын ам даа ӧткін тилітчелер паза сабландырчалар. Ӧме республиканың пайрамнарында ла нимес, че ідӧк школаларда паза олған садтарында сарнапча. Ансамбльнаң Ираида Карачакова устапча. Концертте «Чон кӧглерінің» ырҷылары сіліг хакас кӧгенектіг, пай хоостығ сигедектіг сценаа толдыра турыбысханнарын кӧрерге морсымнығ полған. Олар «Кӧк тайғам» сарынны ырлааннар (сӧстері М.Кильчичаковти, кӧӧ А.Кенельни). Анаң чиит хыс Анастасия Иптышева «Чон кӧглері» ансамбльнаң «Чирім тынызы» ырны кӧрігҷілерге сыйлааннар. Аны истіп, залда одырчатхан ортын частығ ипчілер «хада даа сарнабысчаң кӧңнім пар, че сӧстерін не пілбинчем» тіп сыбыхтасчатханнары истілген. Пу кееркестіг сарынның сӧстерін паза кӧӧн Хакасия искусствозының саблығ деятельі, композитор, кӧгҷі полған Александр Саможиков пас салған.
«АРОН» арт-резиденцияның чииттері, аймах мероприятиелер иртіріп, ӧткін хайынчалар. Аннаң Алексей Торбастаев устапча. Концертте ол позыох сағын таап алған «Йо, мама, кем анда?» хынығ сарынны «Алтыр» мода театрының хыстарынаң хада толдырған, іди хакас Артур Пирожков кӧрігҷілернің кӧңнін улам кӧдірген.
«Час ханат» Россия чон чайаачызының саблығ ӧмезі сілкер айында Москвада ирткен фестивальдаң 14 пӧзік сыйых ағылған. Аннаң Россия культуразының саблығ тоғынҷызы, Хакасия искусствозының саблығ деятельі Игорь Боргояков устапча. Чайаачы иирде ачыныстығ иркеҷек Анара Субракова «Часхы» сарынны (сӧстері паза кӧӧ Игорь Боргояковти) хакас тілінең пір дее туртухпин сарнаан. Пасха хызыҷахтар, холларында аймах ӧңніг порчолар тудынып, Анараҷахтың сарынын сіліг теелбекнең чазааннар. Анаң «Час ханаттың» улуғ группазы «Чааҷылар» теелбекнең сыхханнар.
Ідӧк «Чидіг салғағында» концертте «Тарина» бал теелбегі ансамбльы, «Айас» олған теелбек студиязы, «Кӱн чахайағы» хакас сарын паза теелбек ансамбльы, «Саяночка» орыс теелбек ансамбльы сарыннарын паза теелбектерін толдырғаннар.
Иир тоозылғанда, Хакасияның культура министрі Светлана Окольникова С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызы кінінің ӧмезін чайаачы чыл чидігліг тоозылғанынаң алғыстаан паза сыйыхтар читірген. Пылтыр Россия чоннарының культура ис-пайы чылын алғым иртірген ӱчӱн кіннің устағҷызы Анна Шаламова Россияның культура министрі Ольга Любимованың алғыстастығ пічиин алған.
Сом Олег Ковалёвти
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
