Тоңастығлар ӱртӱнге толдыра ползын
10.09.2025
Хабарлар
Фермер Агалар Наби оглы Ибрагимов
Аал хонии. Пии паза Алтай аймахтарындағы кресен-фермер хоныхтары паза аал хонии предприятиелерi тоңастығларны чыырын прайзынаң пурун пастабысханнар, че наңмырлар ла чаап, хыра тоғыстары сӧӧ тартылчалар. 8 ӱртӱнге Пии аймаанда тоңастығларның 30 процентiн чыып алғаннар. Пии аалдағы фермер Агалар Наби оглы Ибрагимов 6 ӱртӱнде кизiп пастаан
Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы искiриинең, ӱртӱн айының 8-ҷi кӱнiне республикада 11 муң тонна пуғдай сабыл парған, 2,4 муң тонна – сула, 1,7 муң тонна – кӧче. Алтай паза Пии аймахтары тоңастығлар чыырында прайзының алнындалар. Алтай аймаанда пис муң тонна тоңастығлар сабыл парған, Пии аймаанда – тӧрт муң тоннаа чағын.
Республикада от пилетирiнҷе план 50 процентке толдырыл парған, 63,1 муң тонна (планның 65%) сенаж пилетел парған паза 160 муң тонна (43%) – силос.
Фермер хоныхтарында 170 тонна яблах хазыл парған паза 270 тонна чир тамаа чыылған.
Агалар Ибрагимов 2008 чылдаң сығара маллар, хойлар ӧскiрче паза тоңастығлар таарыпча. Мының алнында пӱдiрiгнең айғасхан. Малларны посха ла тутчаң. Амды аның хыралары Пии аал ибiре орныхчалар. Пу наада айас кӱннер турчатханда, оларның пiрсiнде пол килерге килiскен. Хырада iкi «Палессе» комбайн суланы саапчатхан.
Агалар Ибрагимовтың хыразында суланы комбайннар саапчалар
– Хыра тоғыстарына чахсы тимненiп алғабыс: техниканы тыхтабысхабыс, ГСМ ал салғабыс. Наңмырлар тоңастығларны чыырға харығ полчалар. Пӱӱн ӱзiнҷi кӱнi тоғынчабыс. 250 гектардаң суланы чыып алғабыс. Кӱнде 60 гектардаң тоңастығлар, саап, чыыбысчабыс. Иртен арчы хуруп парарын сағыпчабыс. Арчы ирте тӱспезе, хырада орайға теере тоғынчабыс. Хай пірее хыраларыбыс тайға хыринда орныхчалар, аннаңар арчы ирте тӱсче паза тубан удаа турча.
Азынада сананыстарҷа, пу чыл пiр гектардаң 20 центнер сула сыххан. Пiс пӱӱл тоңастығлар сала чахсы поларын сағаабыс.
Тоңастығлар сығызы хайдағ чыл поларынаң палғалыстығ. Наңмырлар тузында чағзалар, прай ӧзiмнер чахсы ӧсчелер. Сiлкер паза хандых айларында наңмыр чаған полза, туза поларҷых, че, амды ол кирек тее чоғыл.
Мин 460 гектарда суланың «Ровесник» сортын паза 300 гектарда пуғдайның «Омск» сортын таарыпчам. Iдӧк кӧп чыллығ «Эспарцет» отты ӧскiрчем.
Хыра тоғызында водительлер чидіспинче, аннаңар мин позым КамАЗ-тығ чӧрчем. Хырада iкi комбайн тоғынча. Комбайнёрлар читкiҷе.
Пылтыр хуруғ чыл полған полза, пӱӱл пiс тоңастығларны ӧскiрiп алған даа ползабыс, аны хайди чыып аларынаңар сағыссырапчабыс. Сула тоолап парарынаң хорыхчабыс, аннаңар пiс аны пурун чыып аларға кӱстенчебiс, – таныхтаан Агалар Ибрагимов.
Фермер тоңастығларны маллар паза хойлар азырирына ӧскiрче. Пӱӱл аның хониинда 600 пас герефорд тӧллiг iнек паза 1200 пас хой саналча. Пилетеп алған прай азых малларны паза хойларны азырирына парыбысча. Пылтыр, хуруғ чыл полып, фермерге хоза мал азиин садызарға килiскен. Пӱӱл ол мал азиин чахсы пилетеп аларына iзенче. Амды тоңастығларны чыырынаң пасха, ол iдӧк от пилетепче паза сызырны тӱрiмнерге орирынаң айғасча. Хыралардаң ырах нимес хысхы турлағ орныхча, тракторлар андар сызырны паза отты тартчалар.
Агалар Ибрагимовтың таниинаң, амғы туста аал хониинаң айғазарына оңдайлар пар. Хазнаның паза республиканың аал хонии министерстволары фермерлерге хабазарға кӱстенчелер. Техника садызып алған ӱчӱн субсидия тӧлелче, iдӧк маллар паза хойлар ӱчӱн тӧлег пирiлче.
2018 чылда фермер сӧбiре фермазы тилiзiне техника аларына грант алып алған. Ол ахчаа пресс-подборщик паза тоңастығларны тастаҷаң техника садызып алған. Пӱӱл ағаа ӱртӱн пӱдiрерiне 11,8 миллион салковай грант алып аларға ӱлӱс тӱскен. Ӱртӱннi пӱдiрерiнҷе проекттiң паазы – 19,7 миллион салковай.
Агалар Ибрагимовха Амин оолғы хоныхты тилiдерге полысча. Амды ол ӱртӱнде тоңастығларны чайарынаң айғасча.
– Чыл сай чирлер садысчам. Пылтыр 540 гектар чир садызып алғам. Аны ибiре электропастух тартыбысхам, чабанға тура пӱдiр салғам. Анда iнектернi паза хойларны тутчам. Пӱӱл 50 гектар чир садызып алғам. Кiзiлер пай чирлерiн сатчалар. Пӱӱл таарығ чирлерінiң синiн 50 гектарға хозыбысхам. Анда сула таарып салғам.
Пыс парған сула харах ӧріндірче
Амды пiс ӱртӱн пӱдiрчебiс. Ол тимде полза, горохты паза гречиханы таарирға пӧгiнчебiс. Ӱртӱннiң улии – 880 квадрат метр. Анда 880 тонна тоңастығлар хайраллир оңдай полар.
Грант алып аларға сидiк полбаан. Пiчiктернi ле орта тимнебiзерге киректелген. Ағаа хоза, аал хонии министерствозы хоных тилiпчеткенiн кӧрче. Грант оңдайларынҷа мағаа ӱртӱннi iкi чыл аразына пӱдiрiбiзерге паза таарығ чирлерінiң синiн, мал санын ӧскiрерге кирек, – таныхтаан фермер.
Анаң Агалар Наби оглы пiстi ӱртӱн пӱдiриинзер апарған. Пӱдiрiгҷiлер ӱртӱннi 70 процентке пӱдiрiбiскеннер. Аны бетоннаң паза тимiрдең пӱдiрчелер.
Ол орныхчатхан орында iкi улуғ нимес ӱртӱн турчатхан, аймах техника, тоғынҷыларны азыраҷаң тура паза пасха даа пӱдiрiглер.
Ӱртӱнге сула урыл парған
Улуғ нимес хазаада павлиннер кӧрiнчеткеннер.
– Павлиннернi читi чыл мының алнында танызымнаң садызып алғам. Амды тӧрт улуғ хус тутчабыс. Олар чыл сай уйа пасчалар. Палаларын садыбысчабыс паза таныстарға сыйлабысчабыс, – теен Агалар Ибрагимов.
Азыранҷаң тура ибiре чахайахтар паза чистектіг ағастар ӧсчелер. Чахайахтарны Агалар Наби оглының хада хонғаны Любовь Михайловна ӧскiрче. Олох тоғынҷыларға ас-тамах тимнирінең айғасча. Хыра тоғызы тузында кӱннiң сай 10 тоғынҷыны азырирға киректелче.
Таныхтирға кирек, Агалар Ибрагимов СВО араласчыларына сыбыра гуманитарнай полызығнаң (малнаң, ахчанаң) хабасча. Аның ӱчӱн ағаа «СВО-ға хабасхан ӱчӱн» медаль читiрiлген.
Сомнар Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
