Чӧрiм. 8 отта, Сӧбiре, кӧӧленiс паза киртiнiс кӱнiнде, Хакас Республика, «Сӧбiрелер парады» тиксi Россия акциязына хозылып, Ағбанда сӧбiрелер чӧрiзiн иртiрген. Анда городтың иң турыстығ чуртағҷылары араласханнар. 

Пӱӱл пiстiң республикада пастағызын на сӧбiрелер парады иртiрiлген. Анда 20-е чағын сӧбiре араласхан. Мындағ чарых паза чалахай ӱлӱкӱннi таныхтирға кӱн тооза чаған наңмыр даа харығ полбаан. Iҷе-пабалар палаларынаң хада, зонтиктер тудынып паза узун турайлығ ӧдiк кизiп алып, Ағбандағы Чииттер ӧргезiнзер пастырғаннар. Чиит сӧбiрелер, тiзең, ыңааҷахтарын колясказар одыртып, андар iдӧк чыылысханнар. Чоохтирға кирек, пӱӱлгi сӧбiрелернiң пастағы парады пiстiң республикада тиксi тилекейдегi орыс чонның соборы кӱcтенiзiнең иртiрiлген.

Парад Чииттер ӧргезiнең пасталған. Араласчылар, ах шарлар тудынып алып, Ах чарыхтар Пётрнаң Февронияның хумартхы тазынзар кӧӧлҷе чол тутханнар. Тиксi Россия акциязы хоостыра иртiрiлчеткен сӧбiрелер чӧрiзiне iдӧк устағ-пастағлар хозылғаннар, ол санда Хакасия пазының орынҷызы Михаил Побызаков сӧбiрезiнең. Орынзар читкенде, прай араласчыларның алнында абыс Александр Фоминных чоох тутхан. Абыс, чооғында чуртаста сӧбiренiң орынынаңар паза Ах чарыхтар Пётрнаң Февронияны хумартхылап, ӱлӱкӱннiң тархынынзар айланған. Аның чооғын прайзы ситкiп искен. Соонаң полған на сӧбiре Ах чарыхтарның хумартхызының хыринда сомға суурынған. Ол санда ӧнетiн чаа операциязында араласхан чааҷы Георгий Николаевич Куюков сӧбiрезiнең хада полғаннар. Оларны парадта аралазарға Чир-суубыстың арачылағҷылары фондтың устағҷызы хығыртыр. Георгий Николаевичке пас чӧрерге аар даа полза, ол мындағ мероприятиеде аралазарға кирек тiп таныхтаптыр.

– Пӱӱн пiс прай сӧбiребiснең тиксi Россия чӧрiмiне хозылдыбыс. Пiстiң iкi палабыс, 15 частығ Глеб паза 8 частығ Милана, мында араласчаларох. Олар аймах мероприятиелерде аралазарға тоғыр полбинчалар. Хаҷан даа пiснең хада поларға кӱстенчелер. Минiң сағызымнаң, мындағ сӧбiрелерге чарыдылған ӱлӱкӱн хазнаа кирек. Мин позымның чуртазын сӧбiре чох кӧрбинчем. Палалар чох чуртас таа чоғыл нооза. Олар пiстiң таңдағызыбыс, – теен Марина Николаевна.

Пiс Маринанаң чоохтасчатхан арада тӱрчеге тохтап парған наңмыр хатабох чаап сыххан. Андада сала оортах турчатхан Глеб, зонтигiн чазыбызып, iҷезiнзер пастыр килiп, аны наңмырдаң чазырыбысхан. Аны кӧрiп, пу оолах сын ирен полып ӧсчеттiр тiп сағын салғам.

Георгийнең Марина 2009 чылда хоных хонтырлар. Пiр аалда чуртапчатхан чииттер школа тузындох кӧӧленiскен осхастар. Анаң Георгий армияа парыбыстыр. Марина аны сахтаан, ағаа пiчiктер пас турған. Оол армиядаң айланған соонаң чииттер сӧбiре тӧстептiрлер. Соонаң олар Таштып аймаандағы Пиҷе хол аалдаң Ағбан городсар чуртирға кӧстiрлер. Мында оларның палалары тӧрееннер. 2022 чылда сӧбiренiң амыр чуртазы тоозыл парған тирге чарир. Георгий чардыхти мобилизацияа хабылған. Ол тустаң сығара Маринаның чӱрее ирiнiң ӱчӱн пичелленген. Олох туста ағаа палалары алнында сағыссырапчатханын кӧзiдерге чарабас полған. Ипчi Георгийнең телефон пастыра сыбыра палғалыс тутхан. 2023 чыл тоозылчатханда, Георгий аар палығлат салған. Ол тустаң сығара Георгий Николаевич аймах госпитальларда имненген. Ибiнзер ол ирткен чылда ла хазиин сала тыыдып алып айланған. Амды Георгийнең Марина, прай сидiксiнiстернi тобырып, iкӧлең палаларын ипти ӧскiр парчалар.

Хакасия пазының орынҷызы Михаил Анатольевич Побызаков iдӧк сӧбiрезiнең чӧрiмде араласхан. Мин мында олаңай чуртағҷы полып араласчам тiп таныхтаан ол. Аның чооғынаң, тиксi тилекейдегi орыс чонның соборы сӧбiренi чон улуғлир ӱчӱн улуғ тоғыс апарча. Аның кӱстенiзiнең пу чӧрiм пiстiң республикада иртiрiлген. Хакасия пӱӱл, ағаа хозылып, чонны чыып алған. Михаил Анатольевич iдӧк улуғ аарласнаң кӧп палалығ сӧбiрелердеңер чоохтанған. Аның даа тӧлiнде хаҷан даа кӧп палалығ сӧбiрелер пар полғаннар тiп таныхтаан ол. Аннаңар ол ӱс палазынаң паза хада хонғанынаң пу акцияда хынып араласхан.

Чоохтирға кирек, Сӧбiре кӱнiнде ирткен чӧрiмде кӧп аймах сӧбiре араласхан. Оларның аразында Владислав паза Алёна Новиковтарның чиит сӧбiрезi ырахтынох харахха тасталған. Ирепчiнiң кiчiг палаҷахтары, наңмырға хайығ айландырбин даа, iҷезiнiң ибiре чӱгӱрiс чӧрчеткеннер. Владислав паза Алёна тӧрт паланың iҷе-пабазы полчалар. Оларның чӱректерi 21 чыл хада сабылча тирге чарир. Чиитте кӧӧленiзiбiзiп, оолнаң хыс паза чарылыспааннар. Хыныстарын туснаң сынап, олар 12 чыл мының алнында сӧбiре тӧстееннер. Амды олар сигiс частығ Ваняның, читi частығ Еваның, тӧрт частығ Ксенияның паза пiр частығ Василисаның iҷе-пабазы полчалар. Чиит iҷе Алёна сӧбiредең аарлығ ниме чоғыл тiп таныхтапча. Ол прай пос тузын палаҷахтарына чарытча.

– Пiс пу ӱлӱкӱннi пис чыл таныхтапчабыс. Акцияда хынып араласхабыс. Пӱӱн мында кӧп сӧбiре постарын чахсы кӧзiттi, анзы уғаа минi ӧрiндiрче. Сӧбiре – ол хазнаның ӧзенi. Анда аның таңдағы кiзiлерi ӧсчелер, – кӱлiнiп ала теен Алёна.

Чӧрiм ирт парған соонаң акцияда араласхан сӧбiрелерге кiчiг сыйыхтар паза алғыстас пiчiктерi читiрiлген. Сыйыхтар алған соонаң олар Ағбандағы чииттер ӧргезiнiң алнында тарасхлабин ӱр турғаннар. Палалар, тiзең, хатхырызып ала наңмыр алтында аар-пеер чӱгӱрiсклеп чӧргеннер.

Сомда: 1) Михаил Побызаков сӧбiрезiнең хада; 2) СВО араласчызы Георгий Куюков ынағ сӧбiрезiнең хада

Сомнар Илона Каковани