Пис наа проект чуртасха кирілер
12.03.2025
Хабарлар
Валерий Василиади вагоннар паза тегiлектер тыхтаҷаң цехты нааҷылир проекттеңер чоохтапча
Тиліс чолынҷа. Хакасияның тиліс чӧбінде хабазығ киректепчеткен инвестиция проекттерінең таныстылар паза олар республикаа киректелчеткенінең чарастылар
10 орынға – пӧзік
Хакасияның тиліс чӧбінің ӱзӱриине пис инвестиция проекті паза Ағбан городтың инвестиция тилізі оңдайларынаңар искіріг сығарылған. Чоохтирға кирек, тиліс чӧбіне толдырығлығ ӱлгӱ органының экономиканаң палғалыстығ прай министерство-ведомстволарының устағҷылары, республика парламентінің кізілері, кічіг паза ортын пос киреенең палғалыстығ халых пірігістерінің устағҷылары кірчелер. Олар ӧменең инвестиция проекттерінің республикаа тузазын паалапчалар паза аны килкім инвестиция проекттері санына кирерінҷе чарадығ алчалар. Пу чыылығда тиліс чӧбінің араласчылары прай инвестиция проекттерін килкім инвестиция проекттері санына пір ӱннең киргеннер.
– Пістің регионда инвестиция стандарты тоғынча, инвестиция тилізі агентствозы тӧстелген паза промышленностьха хабазығ кіні тоғынча. Салтарында 2024 чылның тоғызынҷа Хакасия национальнай рейтингте 10 орынға кӧдіріле халған паза турыстыра орынға сыххан. Пір саринаң, ол Хакасия инвестициялар кирерге чахсы орын полчатханын киречілепче, пасха саринаң – пістің идінҷектерге пос киреен тӧстиріне хомай нимес оңдайлар тӧстелгенін, – таныхтаан Хакасия пазы Валентин Коновалов, чыылығны пастап.
2027 чылға тимде полар
Хакасияның чир-чайаан ис-пайы паза экология министрі Владимир Лебедев Хакасияда сӧп-сап полигонының паза заводының пӱдіриинеңер искір пирген. Владимир Юрьевичтің искіриинең, Россия президентінің 2030 чылға теере, аннаң андар 2035 чылға теере чон чуртазын чахсыландырарынҷа национальнай пӧгіннерінеңер чахиинҷа сӧп-сап тооза сығарысха парарға, аның чарымызы хайраллаларға паза 25 проценті хати тузаланысха парарға кирек.
– Пу пӧгінні толдырар ӱчӱн, республикада сӧп-сапнаң хати тузаланарынҷа завод пӱдірии кӧріл парған, – таныхтаан министр. – Хакасияда «Экологияның чахсы чуртазы» нацпроект хоостыра регион проектін чуртасха кирері кӧрілче, завод аны хоостыра пӱдірілер паза 2027 чылның кічіг хырлазына тимде поларға кирек. Аның проектінде кӧріл парған: сӧп-сапты пӧлҷең участок, ол чылда 155 муң тонна сӧп-сапнаң тоғын турар. Сӧп-сап аймах кӧрімнерге чарылар: тимір-тиске, сӱлейкеге, картонға, пластикке паза пасхазына.
Полигоннаң завод Харатас городтың амғы сӧп-сап полигоны хыринда пӱдірілерлер. Пӱдіріг пастағҷызы – «Экопарк» АО. Аның пӱдіриине республика бюджедінең 1,2 миллиард салковай паза муниципалитет бюджедінең 58 миллион салковай позыдылары кӧрілче. Тиксі 280 тоғыс орны тӧстелер. Тиліс чӧбінің араласчыларына тӧӧй проекттіг заводтың тоғызы кӧртізілген. Кӧзідіг хоостыра, сӧп-саптығ машиналар заводтың хаалхазында кӧдіріл турарлар, анаң сӧп-сапты чығҷаң пӧліксер парарлар. Сӧп-сап олох кӱн аймах кӧрімнерҷе пӧліл турары кӧрілче. Сӧп-сапты пӧлҷең нинҷе-де конвейер тоғынар. Чиистің халған ниме-ноозы алынҷа чарыларох. Чыылған сӧп-сап пiр кубха ныхталдыра (ныхтам) пазыл турар. Прай ол тоғыс компьютер пастыра паза ӧнетін техника полызиинаң толдырыл турар. Пӧлілген сӧп-сап аны киректепчеткен предприятиелерге аннаң андар тузаланысха ызыл турар. Халған, тузазы чох сӧп-сапты полигонда чыырлар. Заводта ідӧк устағ-пастағ паза полызығлығ тура пӱдірілер, хайда тоғыс офистері, общежитие, кип-азах алыстырҷаң паза душха кірҷең пӧліктер, ідӧк столовай орнығар.
Хакасияның тилiс чӧбiнiң чыылии тузында
Валентин Коноваловтың таниинаң, республикаа сӧп-сап заводы уғаа кирек. Ағаа хоза аның пӱдіриин соона салдырарға чарабас, аннаңар ол 2027 чылда хайди даа тоғынып пастирға кирек. Олох туста аның тӱзімніг тоғызы сӧп-сапты алынҷа чыырынаң палғалыстығ. Ол тимге сығарарына муниципальнай пӱдістерде сӧп-сапты алынҷа чыыр оңдайны киріп, чонны ағаа кӧніктір саларға киректелче.
Вагоннар паза тегілектер тыхталар
Вагон тыхтаҷаң цехты нааҷылирынҷа проектнең Асхыстағы вагон тыхтаҷаң депоның – «Новая вагоноремонтная компания» ООО пӧлиинің директоры Валерий Василиади сыххан. Харатастағы копи участоктаңар чоох парча. Проекттің тиксі инвестиция паазы – 207 миллион салковай. Пу проект 2023 чылда Харатаста чир участогы паза промышленность туразы алылған соонаң чуртасха кирілген. Пӱӱнгі кӱнде тимір чол транспортына тегілектерні паза таарлағ вагоннарны тыхтаҷаң тиріг, тегілектерні тартчаң автомобильлер алылған. Хосхар айында пу цехта 300 пара тегілек тыхтап пастирлар, толдыра кӱзі 2000 пара тегілек полар, аны 2026 чылда толдырып пастиры кӧрілче. Ідӧк айда 300 вагон тыхталары кӧрілче. Пастап 45 тоғыс орны тӧстелер, соонаң ол 90-ға читірілер. Цех тоғызынаң орындағы бюджетсер налог парыстары кірер. Проектті чуртасха киріп пастаанда, чарытхы сурығларынҷа сидіксіністер полғаннар, оларны устағ-пастағ пос кӱзінең пӧгіп алған.
Подшипниктер заводын пӱдірері
2013 чылдаң сығара Хакасияда «Конвейер технологиялары» ООО тоғынча. Предприятие аймах-пасха кӧстеглерге аймах синніг роликтер сығарып пастаан, ӧӧнінде олар чир ис-пайын, хара тас аныпчатхан предприятиелерде тузаланылчалар. 2021 чылда предприятие, Хакасияның промышленность тилізі чыындызының (ФРП) льготалығ алымынаң тузаланып, импорт ниме-ноозы сығарарынҷа проектті чуртасха кирерге чаратхан. Іди ФРП алымы 13,7 миллион салковайға тиңнелген, постары алты миллион салковай хосханнар. Ол ахчаа конвейер роликтерінің сығарызы нааҷылалған паза алғыдылған, сығарысха киректелчеткен аймах тиріг алылған.
2022 чылда импорт ниме-ноо сығарызынҷа ікінҷі проект чуртасха кирілген. Аның тиксі паазы 68,5 миллион салковай полған, ФРП ол хорадығларның чарымын, 34 миллион салковайны, алымға пирген. Салтарында робот полызиинаң подшипник корпустарының сығарызы тоғындырылған. Аның ӱчӱн наа цех тӧстелген, таарлағ техниказы нааҷылалған. Пу ікі проектті чуртасха киріп, предприятие наа тоғыс орыннарын тӧстеен: сигiс тоғыс орнында ортын чал ахчазы 110 муң салковайға тиңнелче, 17 тоғыс орнында ортын чал ахчазы – 75 муң салковай. Конвейер роликтері сығарызы чылда 177 муңнаң (2021 чыл) 324 муңа теере (2024 чыл) ӧс парған. Садығ сині 470 миллион салковайдаң 1 миллиард 180 миллион салковайға теере ӧс парған. Аймах синніг бюджеттерге 47 миллион салковай налог тӧлелген полза, амды 97 миллион салковай тӧлелче. Че прай сағыстарны толдырып аларға киліспеен. Кӧзідімге, ниме-нооларның сығарыс паазын тӱзіріп аларға пӧгін турған. Ол пӧгін толдырылбаан. Сылтағ – металл паазы 25 %-ке ӧс парғаны.
«Конвейер технологиялары» ООО алынҷа экономикалығ орнын тӧстирінде аралазарға пӧгінче. Предприятие кізізі Владимир Потехиннің искіриинең, анда подшипниктер сығарҷаң завод пӱдірерге пӧгінчелер. Пастап пос кирексіністеріне чылда 1,2 миллион подшипник сығарары кӧрілче, анаң – сығарысты алты миллион подшипникке читірерге, аны хазна істінде паза тастында садар пӧгіннең. Инвестиция проектін чуртасха кирерiне 1,2 миллиард салковай киректелер, салтарында 2 миллиардча салковай парыс алары кӧрілче. Хорадығларны 10 чыл пазынаң айландырып аларлар. Проект полызиинаң 35 тоғыс орны тӧcтелер. Проектті чуртасха кирер хорғыстар санға алылча, ол санда читкіҷе алым пирілер оңдайлар чоғылы паза бюрократия.
Ибіг аал хыринда – тынағ базазы
«Ӱтертістер индустриязы» ООО директоры Денис Дударев «Туртаг» тынағ базазы инвестиция проектінең таныстырған. Аның искіриинең, тынағ базазы Таштып аймаанда Ибіг аалда 26 азыра гектар чир участогында орнығар. Ол тынағ базазын тӧстир кӧстегліг. Предприятие аймах туралар пӱдірерге пӧгінче: модульлығ туралар, сафари-глэмпинг паза типи алай вигвам кӧрімніг. Тиксі 62 аалҷаа орын тӧстирі кӧрілче. Аннаң пасха, тынағ паза ӱтертіс ачыхтары пӱдірілер. Проектті чуртасха кирерiне тиксі 10 чыл алылча: 2025 – 2034 чыллар. Проекттің тиксі паазы – 44 миллион 479 муң салковай. Хакасияның бюджедіне 59,5 миллион салковай тӧлирі кӧрілче, орындағы бюджеттерзер – ікі миллион азыра салковай. Тынағ базазында Таштып аймааның чуртағҷыларына 21 тоғыс орны тӧстелер. Ӱтертістер санында кӧрілче: чайғызына – олғаннарға ойнаҷаң паза спорт ачыхтары, мылчалар, бассейн, беседкалар, аймах стол ойыннарына орын, сомға суурынҷаң орын паза пайрамнарға чабых шатёр, хысхызына – тағыҷахтардаң чылары, квадроцикллернең, сноубордтарнаң чӧрері. Пӱӱнгі кӱнде тынағ базазынзар модульлығ туралар паза мылчаға хазаннар алылған, че чир участогынзар чарытхы тартарға киректелче. Кирексініc – 150 кВт/ч. Проектті чуртасха кирерiне ӧӧнінде пос ахчазы тузаланылар, че проект пастағҷылары ідӧк грант хабазиина ізенчелер.
Пос унын сығарарбыс
«РУСАЛ АгроСибирь» ООО-ның ӧӧн директоры Евгений Енин компанияның инвестиция проекттерінің пірсінеңер искір пирген: Ширадағы элеваторның тилізінеңер. Теербен пӱдіріп, чылда 200 муң тонна ун сығарары кӧрілче. Ол чылда 320 кӱн тоғынар, андох унны пір алай ікі килограммнығ чаҷын хапчыхтарға, 10, 25 паза 50 килогаммнығ хаптарға урарлар. Ідӧк гранулалығ отырба сығарызы кӧрілче. 2027 чылда пастағы теес тимге сығар, тиксі кӱзінең элеватор 2029 чылда тоғынып пастир. Унны хазна істінде ле нимес, че ідӧк Моол паза Хыдат хазналарынзар экспортха садары кӧрілче. Инвестициялар сині – 2,2 миллиард салковай. Аймах налогтар сині iкi миллион салковайға чидер. Пӱдірігні пастирға киректелчеткен инфраструктура пар.
Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрі Сергей Труфанов пу проекттің алнын алған:
– Мин сірерні пу проектнең чаразарға хығырчам. Пӱӱнгі кӱнде піс, позыбысха нимес, хонҷых регионнарға тоғынчабыс. Чахсы пуғдай республика тастынзар – Алтай паза Хызылчар крайларынзар – сығарылча, аннаңар піcке, халас сығарчатханнарға, пос сығарызы киректелче. Компания ідӧк рапс хайағын сығарарға пӧгінче.
Тиліc чӧбінің теестегі чыылиинда ідӧк Ағбан город пазының экономика паза финанстар сурығларынҷа орынҷызы Вероника Виницина чоох тутхан. Ол городтың инвестиция тилізі оңдайларынаңар искір пирген.
Сомнар Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Наталья Сюптерекова
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
