«Имҷiлерге пiлiстерiн алғыт ла турарға кирек»
29.01.2025
Статья
СВО араласчызы Игорь Арчимаев чииттерге чааҷы тирiглерiн кӧзiтче
Матырлар тузы. «Институт-колледж тоосханы, имҷi дипломын алғаны чиит специалисттi профессионал итпинче», – тiпче ХГУ-ның студенттерiне акушер-гинеколог, ӧнетiн чаа операциязының араласчызы, чааҷы хирург Игорь Арчимаев
Пу неделяда Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедiнiң имнег колледжiнiң студенттерiне, чааҷы хирург Игорь Арчимаевнең тоғазып, чоох алызарға оң полған. Игорь Александрович, ӧнетiн чаа операциязы пасталыбысханда, пiстiң чааҷыларға полызарға пос кӧңнiнең парыбысхан. Тоғазығда улуғ опыттығ имҷi оол-хыстарға пу профессияның кирексiнiзiнеңер, имҷiлернiң СВО-дағы тоғызынаңар чарытхан паза чазыттарынаң ӱлескен.
– Имнег киреенде мин 20 чыл азыра iстен парирбын. Пу тусха сыбыра ӱгренчем, пiлiзiм алғытчам. Наа ағырығлар сығысча, оларны имнирiне наа имнер, оборудованиелер, тирiглер сығарылча. Ағаа хоза пастағы имнег полызиин пирер кирексiнiстер алызып одырчалар. Оларны пiлер ӱчӱн, ӱгренерге кирек. Iдӧк пiр ле кӧстегнiң имҷiзi поларға чарабас. Минiң iкiнҷi специальнозым – «узист», ӱзiнҷiзi – «уролог».
Пiлдiстiг, имҷiлер хайда даа паза хаҷан даа улуғ кирексiнiсте полғаннар паза поларлар. Сiрер хай син пӧзiк устығ специалист поларзар, iди паалирлар Хакасияны, Ағбанны паза сiрернiң колледжiңернi. Аннаңар мин ciрернi прай саринаң пiлiстiг кiзi поларға хығырчам, – пастағы чӧптер пирген таңдағы имнег специалисттерiне Игорь Александрович.
Асхыстағы имнег туразында акушер-гинеколог полып тоғынған имҷi хайди СВО-да пол парған полҷаң? Ӧнетiн чаа операциязы пасталыбысханда, имҷi военкоматсар парған, пос кӧңнiнең Украиназар парарға иттiр, че ағаа чаада акушер-гинекологтар кирек чоғыл тiптiрлер. Iди ол «Вагнерге» хозылтыр. Компанияда гражданскай имҷiлернi чааҷы имҷiлерiне тимнептiрлер паза пасха чааҷыларнаң хада чаалазарға ӱгреттiрлер. Ағаа алған прай специальностьтары СВО-да уғаа туза пол парғаннар. Хайди?
– Ыырҷы атхан ухтар ӧӧнiнде чааҷыларның чайааларына теепчелер. Аннаңар пiске кiзiнiң ол чардығында кӧп операция идерге килiсче. Мында урологка ӱгренген пiлiстерiм кирек пол парғаннар.
Чааҷыларны арачылап алар ӱчӱн, амғы бронежилеттер оларның кӧксiн не нимес, iдӧк алтынзархызын чабар иде тимнелчелер. УЗИ дее удаа идерге килiсче. Анда имнег тураларында осхас аппараттар чоғыл, че аймах оңдайлар таап алчабыс. Тиксi алза, СВО-да имҷiлер «универсальнай» специалист пол парчалар. Кӧзiдiмге, тiс имҷiзi андар килзе, тiстер ле суур турбас нооза! Ол прай операцияларда араласча, ит-сӧӧктердең осколоктарны сығарча. Чааҷыларның хол-азахтары удаа сынчатханда, имҷiлернiң кӧбiзi травматолог пол парча. Анда имнег дрельi чохта, пiс пӱдiрiг шуруповертынаң тузаланчабыс. Ол cтерильнай ползын тіп, андар имнег перчаткаларын кизiртiбiсчебiс, «салааҷахча» сверлоны сығарыбысчабыс.
Сосудистай хирург таа поларға ӱгренiп алғабыс. Сӧӧктернi пiрiктiрчетсе, сосудтарны хадох тағырабызарға кирек нооза. Ӧнетiн специалисттер чоғыл. Прай посха идерге килiсче. 2023 чылда Хакасиядағы чааҷаа азаанда операция идерге килiскен. Нанҷы имҷi аның азаан чох идiбiзерге тимненчеткен. Мин аны, позыма алып, операция идiп, госпитальзар ызыбысхам. Соонаң пiс аннаң тоғасхабыс. Аның азаанда сустав чоғыл, тiзегi ээлбинче. Палығлатхан азаа нинҷе-де сантиметрге хысха. Че ол госпитальзар сыбыра чӧрче, анда ағаа азаан «ӧскiрчелер». Я, ол азаан хаҷан даа ээлдiр полбас, че ол пос азаанаң пас чӧрче, протезтiг нимес. Мындағ операция идер ӱчӱн, чахсы специалист поларға кирек, аннаңар, аарлығ чииттер, кӱстенiп ӱгренерге паза профессияда сын специалист поларға алғапчам, – пазох айланған залда одырчатхан студенттерзер саблығ имҷi.
Тоғазыға Игорь Арчимаев чааҷы кип-азаан ағылған. Ол аны пос ахчазына алтыр. Форма, пас-кӧксiн не нимес, кiзiнi прай чабысча. Кӧдiрiмi 40-ча килограмм. Студенттер аны кис кӧргеннер, аар пасчатханын постары сынааннар. Че чуртирың килчетсе, аннаң даа аар тирiглер хаап чӧрерге тимде поларзың тiп таныхтаан чааҷы имҷi. Ағаа хоза имҷiлер пастағы полызығ пирчеткен рюкзакты ал чӧрчелер, хайзынзар 10-11 кiзее полыс пирер ниме-ноо чыылған.
CВО-ға полысчатхан организацияларға хабазарға чӧп пирген колледжтiң аалҷызы. «Чааҷылар, ибдең посылкалар алчатсалар, уғаа ӧрiнчелер, чӱректерi хайылча, кӱстерi хозылча. Олар кiчiг палаларға тӧӧй пол парчалар», – тіпче ол.
– Пiр хати госпитальзар чааҷыларны ағылғаннар. 40-ча кiзi полған, неке. Гранатометтығ, пулеметтығ чааҷыларны кӧрiп, хорғыстығ пiлдiр парған. Прайзы килкiм, чабал кӧрiстiг кӧрiнгеннер. Олар наа ла чаалазығдаң айланған полғаннар. Чайынып, минзер пастырғаннарында, мин оларны таныбин халғам. Килкiм иреннер саарбахтар осхас кӧрiнгеннер! Уколлардаң хорыхчатханнары чи! Шприцті кӧр салзаларох, харахтарын нууп, тыып парчалар. Хорыхчабыс тiп хысхырчалар. Ӱр ниместе ле олар чаалазығда араласханнар, дроннардаң чазынғаннар, атыстарда полғаннар, мында, тiзең, нiске iңедең чочыпчалар. Мындағ хынығ киректер пол парча.
Ӧрiнiстер CВО-да парох. Ӱлӱкӱннерде, тӧреен кӱннерде удур-тӧдiр алғыстаcчабыс. Пiди кӧрзе, тынанып, аар сағыстарны позыт поларға кирек. Аар сағыстарға пастырчатханнар табырах «кӧй» парчалар. Мин, кӧзiдiмге, пос туста кибелiстер пазарға хынчам. Хаҷан-да хоос школазын тоосхам, аннаңар пiрееде хоостапчам. Сгущенка чааҷыларға улуғ ӧрiнiс ағылча. Ол анда улуғ кирексiнiсте, – таныхтаан Игорь Арчимаев.
Iзенербiс, тӱрче полза, ӧнетiн чаа операциязы тоозылар. Андада хазнада имнег тураларының, имҷiлернiң, имнег персоналының кирексiнiзi улам ӧс парар. Ағаа хоза, хайди таныхтаан спикер, клиническай психологтарның полызии кирек полар.
Игорь Арчимаевтiң кӧксiнде аймах орден-медаль. Ирткен чылларда имҷее хазна президентiнiң пресс-секретарьы Дмитрий Песков «Орден Мужества» читiрген. Ол орденнi кӧксiне хазаанда, пастағызын на имҷее орден читiрчем паза пастағызын на хазых кiзее тiптiр. Хомзынысха, пу орден ӧӧнiнде чаа араласчыларына ӱреен соонда читiрiлче. Мындағ сыйыхты гражданскай чуртаста даа аларға чарир. Кӧзiдiмге, саайда кiзi чуртазын арачылап алза.
Игорь Арчимаев арғыстарынаң хада СВО-ның пастағы чарым чылында 8 муң азыра операция иткен. Пiр имҷее суткада ортымахти 200-че операция идерге килiсче. Кӧп пе ол? Гражданскай чуртаста ол кӧп пiлдiрер, че анда, чаа тузында, ол асхынах.
Луганск Чон Республиказының чуртағҷыларына полысхан ӱчӱн регион пазынаң ол медаль алғанох. Анда ол инсульт пол парған улуғ частығ аға-ууҷаларға полысхан, кiчiг палаларға аппендициттерін кискен, азах аар ипчiлерге нииктенерге полысхан паза даа пасхазы.
Аннаң пасха Вагнер ЧВК-ның кӧп сыйиин алған. 2022 чылда Игорь Арчимаевке Хакасияның Улуғлар чӧбiнің «Чыл кiзiзi» орденi читiрiлген. Ӱр ниместе, тiзең, чааҷы имҷi «Матырлар тузы» кадрларны тимнир президент программазын иртiбiскен.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
| 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
