Сурығлар ас, че ӱзӱріглер хазыр
27.12.2024
Хабарлар

Сессия тоғызы пасталар алнында Василий Шулбаев, Пётр Воронин паза Владимир Штыгашев ниме-де ӱзӱрчелер
Ӧӧркі Чӧп сессиязы. Республика депутаттары улуғ хырлас айының 25-ҷі кӱнінде пу чылдағы халғанҷы сессияа чыылысханнар
Сессияны Ӧӧркі Чӧп кнезі Сергей Сокол апарған. Аның тоғызында Хакасия пазының орынҷылары, республика правительствозы кізілері, сенаторлар Александр Жуков паза Олег Земцов, аймах-пасха ведомстволарның устағҷылары, город-аймахтарның пастары паза депутаттары араласханнар.
Тоғыс пасталар алнында «2024 чылда муниципальнай пӱдіcтің представительнай органындағы тоғысты иң чахсы тимнеені» марығның чиңісчілері чарлалған. Пу марығны Ӧӧркі Чӧп орындағы пос устанысты тилідер кӧстегнең пастағызын на иртірген. Марығның салтарларынҷа Таштып паза Ағбан пилтірі аймахтарының депутаттар чӧптері чиңіс тутханнар. Сергей Сокол чиңicчілерге дипломнар паза аарлығ сыйыхтар читірген.
Ідӧк кибір хоостыра фракцияларға сӧс пирілген. Мында депутат Олег Иванов (КПРФ) хазыр чооғынаң сессияны тибіредібіскен тирге чарир. Ол бюджетче комитеттің кнезі Валерий Марковтың тоғызын хомайлаан. Мының алнында бюджетче комитет, Москвазар ахчалығ полызығ сурап, чылда читілер айланыс тимнеенін таныхтаан. Пӱӱл пір ле айланыс полтыр. Ідӧк комитетті налог тӧлепчеткеннернең, ис-пай министерствозынаң, город-аймахтарнаң хада тоғынминчатханында, наа сағыстарнаң сыхпинчатханында пыролаан. Аның кӧрізінең, комитет, бюджетсер ахча табар орнына, республика правительствозынаң тоғыр кӱрезіг апарча. Ідӧк Олег Иванов город-аймахтарның пастарын постарына Хакасия пазынинаң даа кӧп чал ахчазын идіп алғаннарында пыролаан.
Сессияның пастағы сурығлары санында пір таңнастығ сурығ пар полған – Шира аймааның Пораҷах аал чӧбінің депутаттар чӧбін позыдыбызардаңар. Хайди чарытхан Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министрі Лев Сафьянов, мындағ пастағнаң орындағы прокуратура Шира аймааның чарғызынзар сыххан. Ӧӧн сылтағ – аал депутаттары ӱс ай аразына пір дее чыылығ иртірбеені. Чарғы прокуратуранаң чарас салтыр.
Ӧӧркі Чӧп аал депутаттарын тоғызынаң позыдардаңар законны сағам пастағы хығырығда ла алыбызарға чаратхан, чыл тоозылчатханда, оларға аал бюджедін алыбызарға киректеңер. Аал депутаттарының полномочиелерін соонаң, законны теестегі сессияда пӱкӱлее алып, тохтадыбызарлар. Таныхтирға кирек, Хакасияның тархынында мындағ ниме пастағызын на полча.
Теестегі сурығ – «Хакас Республикадағы бюджет процезінеңер паза бюджеттер аразындағы хайызығлардаңар» законзар алызығ кирердеңер. Закон проектінҷе Шира аймааның пазы Андрей Диринг чоох тутхан. Аның искіриинең, Хакасияның минфині дотациялар пирҷең методиканы алыстырыбысхан – 2024 чыл пасталчатханда, законзар алызығларны киріп. Ол алызығларҷа муниципалитеттердең тоғыр наа хатығлас кирілген – чал ахчазын тӧлиріне пирілчеткен дотацияны хызырары. Ағаа хоза чӧптезігҷе кӧрілген кирексініcтерні толдырбааны ӱчӱн муниципальнай пӱдістер дотацияларның 100 %-ін чідірчелер.
Закон проектінҷе депутаттар саринаң сурығлар ас нимес полған. Депутат Олег Иванов пу закон проекті нименең бюджеттер аразындағы хайызығларны чахсыландырыбызар тіп сурған. Депутат Татьяна Янусик Шира аймаан на пос тоғынҷыларына чал ахчазын ӧскірчеткені ӱчӱн хатығлапчалар, аннаңар олар ла пу законға чӧпсінминчелер тіп таныхтаан.
– Сірер пӱӱл чал ахчазы хорадығларынҷа 9 миллион салковайға азыра парыбысхазар. Амды ол сайбағны депутаттар пастыра законға килістіре идіп аларға кӱстенчезер, – чоохтанған Татьяна Янусик.
Закон проекті хоостыра талас-тартыстар илееде парған. Ол таластың ӧӧні мындағ – КПРФ фракциязы республика правительствозы (ол закон проектінең тоғыр полған) сарин алған, «Единая Россия» фракция муниципалитеттер саринда полған. Салтарында, Ӧӧркі Чӧпте «Единая Россия» депутаттары кӧптеңер, закон проекті пӱкӱлее, пастағы паза ікінҷі хығырығда, алыл парған. Хакасия правительствозының муниципальнай пӱдістерні дотацияларны хызырып хатығлир правозы халған, че амды позыдылған ахчаны алынҷа формула хоостыра паза Ӧӧркі Чӧпнең чӧптескен соонаң на ӱлестір турарлар.
Сессияның паза пір таластығ сурии ээзі чох адайларнаң палғалыстығ полған. Чоох парча эвтаназия идердеңер. Закон проектінең аграрнай политикаҷа, ас-тамахча паза чирнең тузаланарынҷа комитеттің кнезі Алексей Дьяченко таныстырған. Закон проекті хоостыра, чуртағҷыларны арачылир пӧгіннең, хазыр адайларны «саңайға узудары» кӧрілче.
Депутат Валерий Старостин законны аларынаң маңзырабасха, пасха регионнарда ол закон хайди тоғынчатханын кӧріп аларға чӧпнең сыххан – мындағ законнар Хызылчар крайында, Кемеров облазында паза Бурятияда алыл парған. Олег Иванов закон проектінең кизе-тоғыр полған, аның кӧрізінең, піди тасхар хайдағ даа адайны, тудып, чох ит турарлар.
Алексей Дьяченко республика бюджеді адайларны приютта тударына, палаларны азырирына хоратчатхан ахчанаң тиңнестірзе, ікі хати кӧп хоратчатханын таныхтаан. Паза аның искіриинең, закон проектінде хазыр, кізілерні ызырчатхан адайлардаңар ла чоох парча. Андағ ла адайларны «узударлар».
Депутат Иван Вагнер пу закон проектін тимнирі чыл тооза апарылғанын таныхтаан. Аны тимнирінде Хакасия чуртағҷыларының сағыс-кӧрістері санға алылтыр, ол санда аалдағыларның, хайда адайлар ӧӧрлернең чӱгӱр чӧрчелер, палаларға сегірчелер паза малларны тутхлап салчалар.
Салтарында, эвтаназиядаңар закон проекті пастағы паза ікінҷі хығырығда алыл парған: ӱчӱн – 30, тоғыр – 1, тудыныбысхан – 10. Закон 2025 чылның 1 хосхарынаң сығара кӱзіне кірібізер тіп кӧрілче.
Сомнар Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Альберт Толмашов
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде