Хакасияның турист оңдайларын iстесчелер
18.12.2024
Хабарлар
Туризм киреенең айғасчатханнар мастер-план тимнелчеткеннеңер исчелер
Туризм. Пу наада «Ағбан» гостиницада Москвадағы «Lab кiннiң» тоғынҷылары республиканың турист орыннары тилiзiнҷе мастер-план тимнелчеткенiне чарыдылған стратегия сессиязын иртiргеннер
Хакас Республиканың паза Алтай аймааның ӱлгӱлерi, Андрей Мельниченконың адынаң фонд мастер-планның чахығҷылары полчалар. Аның полызиинаң пiстiң регионның 2030 чылға теере турист отрасльының тилiзi кӧрiл парар.
«Lab кiннiң» ӧӧн директоры Кетеван Хелая мастер-планның тузазынаңар чоохтап пирген. Ол пiстiң регионның турист оңдайларын паза оларнаң орта тузаланарын, Хакасияның пасха регионнардаң пасхалалчатхан сарин, туризмнiң ӧӧн кӧрiмнерiн таныхтабызарға полызар. Мастер-планда иртiрер тоғыстарның чол картазы тимнелер. Мастер-планның iкi тузазынаңар чоохтаза, пастағызы – регионға паза аймахтарға туризмнi тилiдерiнҷе пiчiк. Iкiнҷiзi – инвесторларнаң чоохтазығ апарарына инвестиция паспорты.
Хакасияның тилiс оңдайлары уғаа алғым. 2024 чылда Россияның 20 городы таллалған, хайзыларына мастер-планнар пирiлер. Хакасияа ол iдӧк тимнелер. Прай отрасльлардаң пiстiң республикаа тилiске кӧстелген турист отрасльы таллалған.
Владимир Путин Федеральнай Чыылыға айланызында мастер-планнаңар пiр ле хати чоохтанмаан. 2024 чылда пастағы хаалағ идiбiзерге паза 200 кiчiг паза улуғ город позының мастер-планын алып аларға кирек тiп таныхтаан. Ол 15 чылға тимнелерге кирек. Ол ӱр тус, аннаңар аның чол картазына сыбыра алызығлар кирiлер.
Амды Хакасияның мастер-планының пастағы чардығы тимнелче. Иң пастап «Lab кiннiң» тоғынҷылары Хакасиядаңар искiрiглер чыып алғаннар. Оларны хоостыра пiстiң республика ӱс чардыхха чарылча: алтынзархы, ӧӧн паза ӱcтӱнзархы. Алтынзархы чардығында туристтер кӧп полчалар, чуртағҷылар саны ортымах. Анда кӧл кӧп паза пай чир-чайаан. Ӧӧн чардых экономика маңнаныстығ тилiпчеткенiнең паза кӧп чон чуртапчатханынаң таныхталча. Ӱстӱнзархы чардыхта Абаза паза тайғалар кiзi хайиин тартчалар. «Lab кiннiң» тоғынҷылары таниинаң, Хакасия читiре паалалбаан регион полча.
– Пiс турғысчатхан ӧӧн пӧгiн – республика чирлерiнде тилiп полар паза кiзi хайиин тартчатхан ӧӧн турист орыннарын таап салары.
Регионнаң танызып алғанда, мастер-планны тимнеп пастабысхабыс. Че iдӧк сiрернiң кӧрiстерiңнi пiлiп аларға сағынчабыс.
Ниме пiс пiлiп алғабыс Хакасияның тархын-культура оңдайларын iстескенде? Мында археология ис-пайының 25 хумартхызы, 37 культура объектi, тигiр алтындағы 10 музей, спортнаң палғалыстығ алғым сигiс турист объектi пар. Интернетнең ӧткiн тузаланчатхан кiзiлер иң удаа хайда тынанчатханын пiлiп алғабыс. Ағбан город, Шира аймаа, Саяногорск паза Пии аймаа интернетте иң удаа адалчалар. Че анда аалҷы тураларынаңар искiрiглер уғаа асхынах. Аннаңар пу сурыға хайығ айландырарға кирек, – таныхталған презентация тузында.
«Lab кiннiң» тоғынҷызы Вячеслав Иванов Хакасияда туризмнiң хайдағ кӧрiмiн тилiдерге иң килiстiре поларынаңар искiрген. Iди ол хазыхтанҷаң туризмнi, суғ туризмiн паза велотуризмнi таныхтаан.
– Пiс пастағызын ниме идiбiскебiс – ол Хакасияның кӱстiг сариларын таап алғабыс, хайзылары пасха регионнарда чоғыл. Ол иң пастап – археология паза спелеология туризмнерi. Iкiнҷi тоғызыбыс – ол сурастырығ иртiрiбiскенi. Анда Хакасиязар иң кӧп турист килчеткен регионнардағы кiзiлер араласханнар. Олар прайзы халғанҷы тӧрт чыл аразына Хакас чирiнзер килгеннер.
Сурастырығ салтарларынҷа ниме пiлiп алғабыс? Хакасияда полған туристтернiң 26,5 процентi 18 – 24 частығ кiзiлер, 14,7 процентi – 24 – 35 частығлар, 26,5 процентi – 35 – 44 частығлар, 20,6 процентi – 44 – 54 частығлар, 11,8 процентi – 55 час ас парғаннар. Кемнең хада тынанарға килгенiн кiзiлердең сурғанда, 38,2 процент хада хонғанынаң алай ӧӧре-арғызынаң килген тiп нандырған, 23 процентi сӧбiрезiнең тынанған, 27,9 процентi – нинҷе-де арғызынаң алай туғанынаң (ӱс-пис кiзiнең), улуғ ӧменең, пис кiзiдең кӧп – 11,7 процент, кiчiг палалығ сӧбiрелер – 16,3 процент, чалғысхан – 12 процент. Туристтернiң кӧбiзi Сибирьдегі Федеральнай округтаң килгеннер, ӧӧнiнде Хызылчар крайынаң. Iдӧк туризмнiң хайдағ кӧрiмi иң тарап парғанын пiлiп алғабыс. Кӧбiзi чайғы туста алтынзархы аймахтардағы кӧллерзер тынанарға кил парча. Iдӧк Хакасиядаңар кӧп ниме пiлiп аларға сағынчатхан кiзiлер аның танығлығ чирлерiнде паза археология объекттерiнде пол килчелер.
Сурастырығда аалҷы тураларына паза азыранҷаң орыннарға чӧпсiнчезер бе тiп сурғабыс. Прайзы пу сурыға «я» тiп нандырған. Тынанҷаң орыннарның читпестерiнеңер чоохтаза, чыл ибiре паза палаларнаң тынанҷаң инфраструктура читкiҷе нимес полчатханы таныхталча. Iстезiг иртiргенде, Хакасияда тынанар кӧңнiлiг кiзiлернiң 75 процентi пеер чайғы туста килерҷiк тiп пiлiп алғабыс.
«Lab кiннiң» iстезiгҷiлерiнiң сананыстарынҷа паза республиканың город-аймахтарынаң пирiлген тилiс проекттерi хоостыра, 2030 чылға теере Хакасияда туризм тилiзi iкi хати ӧс парарға кирек. Республиканың город-аймахтарының туризм тилiзiн паалаза, Алтай аймаанда ол 11 хати ӧс парарға кирек, Харатас городта – пис хати. Ағбан городсар туристтер кӧп килче, аннаңар аның тилiзi тың на ӧспес.
Стратегия сессиязында ӧӧн турист орыннарын таныхтабысханнар: Приисковай посёлок, Шира паза Асхыс ааллар.
2025 чылның сiлкер айында мастер-планның презентациязы иртер.
Сом Илона Каковани
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
