Сайбағҷылар чӧбіне кірбеске ӱгретчелер
10.12.2024
Хабарлар
Хакасияның хорғыс чох искiрiглер чииттер кiнi тоғызын пӱӱл азығ айынаң апар сыххан. Аның тоғызы ВКонтакте, телеграм паза пасха даа соцсетьтерде экстремизмнең, терроризмнең, наркотиктернең палғалыстығ паза кiзее хомай саринаң теелчеткен пасха даа искiрiглернi табарына, оларны чох идерiне кӧстеглiг. Кiннiң специалисттерi 5 класстаң улуғ ӱгренҷiлернең, студенттернең, оларның iҷе-пабаларынаң паза улуғ частығ кiзiлернең дее тоғыс апарчалар. Iдӧк олар аймах тоғазығлар иртiрчелер, анда интернет пастыра идiлчеткен сайбағлардаңар, кӱҷӱрлердеңер чоохтапчалар.
2024 чылның азығ айынаң республикабыста чарадылбинчатхан искiрiглернi сығарчатхан, таратчатхан 673 пос страницазы паза 210 ӧме iлезiне сығарылған. Пу кiзiлер административнай паза уголовнай нандырыға тартылғаннар.
Че хайдағ искiрiглернi тарадарға чарабас? Россияда ол-пу материалны тарадарға чарадылбинчатханнаңар, организацияның тоғызын тохтадарынаңар алай аны чох идерiнеңер чарадығны чарғы алча. Чарадығ алылған соонаң изерiстер тимнелче. Тузаланарға чарадылбинчатхан сӧстернi, сӧс пiрiгiстерiн, экстремисттерге саналчатхан блогерлернiң, музыканттарның паза пасха даа кiзiлернiң, пiрiгiстернiң аттарын Россияның юстиция министерствозының официальнай сайтында табарға чарир. Ол изерiске кiрчеткен кiзiлерге ахча ысса алай ба материалға лайк турғыс салза, чуртағҷыдаң тоғыр административнай алай уголовнай кирек азылар. Анзынаңар чарадығны чарғы идiлген кирек хайдағ статьяға килiсчеткенi хоостыра алча.
Хорғыс чох искiрiглер чииттер кiнiнiң специалисттерi пу кӱннерде Хакасияның политехническай колледжiнiң студенттерiнең тоғазығ иртiргеннер. Пу ӱгредiг учреждениезiнде ирткен тӧртiнҷi чыылығ полча. Полған на сай тоғазыға пасха-пасха курстардағы чииттернi хығырчалар. Дмитрий Черных оол-хыстарға чииттер аразында экстремизмнең паза терроризмнең тоғыр кӱрезер оңдайлардаңар чоохтаан. Максим Максименко хысхаҷахти интернетнең хайди хорғыс чох тузаланарынаңар искiрген.
Оларның искiрiглерiнҷе тиксi салтарлар итсе, таныхтирға чарир мындағ нимелернi. Социальнай страницаларда, мессенджерлерде постаңар кӧп хабар искiрбеске, кирек-кирек чох сайттарда регистрация иртпеске, таныс нимес кiзiлернең пазыспасха кирек. Iдӧк ӱгредiге, тоғысха алай нанҷыларнаң пазызарға ал-алынҷа электроннай почта ас салза, чахсы полар, прай чирлерде пасха-пасха 12 танығдаң асхынах нимес парольларнаң тузаланарға паза оларны удаа алыстыр турарға кирек (ӱс айда пiрее дее хатап, ай сай алыстырчатса, уламох чахсы полар).
Полған на кiзее интернетте сыхчатхан хайдағ даа хабарны сыныхтап турарға кирек. Таныс нимес кiзi пасчатса, ағаа нандырбин турыңар. Сiрернi экстремизмнең алай терроризмнең айғазарға кӧӧктiрчетселер, искiрiглернiң скриншодын (телефон экранының сомын) идiп, ол кiзiнi блокировать пол салыңар, аннаңар право хайраллаҷаң органнарзар искiрiңер. Мессенджерлерде сiрерге алай сiрернiң чағыннарыңа хыҷанчатсалар, полициязар айланарға кирек.
Хакасияның хорғыс чох искiрiглер чииттер кiнiнiң тоғызынаң, тузалығ искiрiглерiнең танызарға сағынчатсаңар, оларны ВК-да паза телеграмда табарға чарир. Ӧмелерi "ЦИБМ Республика Хакасия" тiп адалча.
Сомнар Хакасияның политехническай колледжінің архивінең
Автор :
Татьяна Кыштымова
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
