«Турист сувенирі» уламох алғым иртче
04.09.2024
Хабарлар
Алтай Республикадаң килген Дарья Петрушина
Марығ. Ирткен неделяда республиканың музей-культура кiнiнде «Турист сувенирi» тиксi Россиядағы марығның округ чардығының финалы ирткен
Хакасияның правительствозы, экономика тилiзi министерствозы, «Консалтинг-Тур» ООО, Хакас Республиканың тилiс фонды, «Палитра» реклама компаниязы паза «Rеgion PR» халых палғалыстарны тилітчең фонд (ФРОС) «Турист сувенирi» тиксі Россиядағы марығның Сибирьдегі федеральнай округ чардығының тӧстегҷiлерi полчалар. «Турист сувенирi» марығ тиксi хазна синiнде 2015 чылда пастағызын на иртiрiлген, хайзын «Rеgion PR» ФРОС-тың кнезi Геннадий Шаталов тӧстеен.
Хакасияда марығ тӧрт чыл мының алнында пастағызын иртiрiлген. Ол iкiнҷiзiн ирткенде, Сибирьдегi пасха регионнар аралас сыхханнар. Амды чылдаң чылға араласчылар саны ӧсче.
Музей-культура кiнiнiң iкiнҷi хадылында марығ араласчылары кӧзiдiге турист сувенирлерiн сығарғаннар. Хакасия пазы Валентин Коновалов мероприятиені пайрамни азарында араласхан.
– Аарлығ арғыстар! Хакас чирiнде прайзыңарны удурлирға ӧрiнiстiг! «Турист сувенирi» марығны иртiрерi чахсы кибiр пол парған. Ол устарға постарын кӧзiт пирер, опытнаң ӱлезер маңат оңдай. Марығ Сибирьге ле нимес, че iдӧк тиксi хазнаа танығлығ. Полған на араласчы позының тӧреен чирiнiң чардығын пирче, регионын кӧзiтче паза сабландырча, туризм оңдайларын тилiтче. Аның ӱчӱн сiрерге прайзыңарға улуғ алғызым читiрчем.
Марығ азылғанынаң прайзын алғыстапчам! Наа чайаачы сағыстар паза чидiглер алғапчам! Пiс сiрернi удурлирға хаҷан даа тимдебiс, – асхан марығны республика пазы.
Пӱӱл марығда Сибирьдегі федеральнай округтың тоғыс регионынаң 16 номинацияда 526 ниме-ноо араласхан.
– Пӱӱн пiс пазох кибiр хоостыра Ағбанда чыылыстыбыс. Хакасия пазы хабазиинаң амды хадабыс. Улуғ алғыс Валентин Олеговичке. Кибiрлер пары уғаа чахсы паза танығлығ. Ӱс чыл Сибирьнiң прай устары округ чардығының финалына тимненгеннер. Пылтыр Ағбанда тоғазарбыс теебiс, аннаңар марығ хайда иртерiн сурбааннар. Халғанҷы ӱс чыл Хакасияның, Иркутск облазының, Кузбасстың паза Сибирьнiң пасха даа регионнарының устары, пiрiгiп, Сибирь адынаң федеральнай синдегi марығда араласчалар.
Мында хатап чыылыс парғаннарың ӱчӱн прайзына алғыс. Социальнай сетьтерде кӧңнiңернең ӱлезiңер. Пiстiң хазна чуртағҷыларының паза сiрернiң арғыстарыңның прайзы Хакасияда полбаан. Мында хайди даа пол килерге кирек. Мин тӧрт чыл изере пеер килчем, республика паза город тилiпчеткенiн кӧрчем. Прайзын ӱлӱкӱннең алғыстапчам! Сірерге талаан ползын! – теен Геннадий Шаталов.
Марығ араласчыларының чайаачы тоғыстары мындағ оңдайнаң паалалғаннар: номинацияа килiсчеткенi, регионның стиль оңдайларынаң тузаланғаны, пасхаҷыл полчатханы, тастындағы ораалған ниме-ноозы, хорғыс ағылбинчатханы паза пос оңдайлығ полғаны, кӧп сығарарына оңдайлар пары, аарлығ нимес паазы.
Ус холлығ Тарика Казагашева
Ус холлығ Тарика Казагашева марыға хакас хоостығ галстуктарны тимнеп килген.
– Мин марыға галстуктар паза мойдырыхтар тимнеем. Галстуктар финалға сығып алғаннар. «Турист сувенирінің ӧӧн сағызы» номинацияда араласчам. Анда 13 араласчы.
Галстуктарны хоостап тiгер сағыс 2019 чылда тӧреен. Амғы туста олар республикаҷа тарап парғаннар, школалар чахығлар пирчелер, республика аалҷылары палаларға турист сувенирi чiли алчалар.
Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназия, Ағбандағы 22№, 24№ школалар паза Асхыс, Таштып, Пии аймахтар школалары галстуктарға паза мойдырыхтарға чахығлар пирчелер. Пӱӱл алты класстаң паза пiр ӱгретчiлер ӧмезiнең чахығ кiрген. Туңмам полысчым полча. Ол ӧӧн тоғызы соонаң галстуктарда чiпнең хоостапча, – теен Тарика Казагашева.
Алтай Республикадағы Чемал посёлок чуртағҷызы Дарья Петрушина «Турист сувенирi» марыға эпоксид чуғынаң тимнелген сувенирлернi ағылған. Ол «Регион сувенирi» паза «Турист сувенирінің ӧӧн сағызы» номинацияларда араласча.
– Мин Алтай Республика адынаң араласчам. Ӧӧнiнде эпоксид чуғынаң ниме-ноо тимнепчем. Пу кирекнең пизiнҷi чылы айғасчам. Мының алнында акрилнең хоостаҷаңмын. Анаң эпоксид чуғынаң нимелер идерге ӱгренiп алғам. Пасха устарның чайаачы тоғыстарын кӧрiп, ӱгренгем. Пастап улуғ нимес сувенирлер итчеңмiн, амды шкафтар даа итчем. Минiң шкаф осхас синнiг малахит шкатулказы пар, хайзын мин позым иткем. Ӱр ниместе свечiлер, автомобильлерге, тураларға чыстар тимнеп сыххам.
«Турист сувенирi» марығда ӱзiнҷiзiн араласчам.
Киҷее Оғлах тағда полғам. Республиканың пасха даа танығлығ чирлерiнде пол килер ӱчӱн мында нинҷе-де кӱн чуртирбын. «Ӧбекелер чолынзар», «Сундухтарзар» пар килерге пӧгiнчем. Iдӧк хайди даа Хуртуйах тасты кӧрiп аларға сағынчам.
Мында чир-чайаан Алтайдағызынаң тың пасхалалча. Наңмыр чаапчатханы даа саңай пасха. Алтайда наңмыр килчетсе, аның чызы пілдiрче, мында, тiзең, наңмыр ырахтынох кӧрiнче паза Хакасияда аймах чиллер ӱбӱрчелер.
Хакас чирінде пылтыр паза алындағы чылларда полғам. Че тоғыс кӧптеңер, марығ соонаң ибзер парарға маңзыраҷаңмын. Амды, ӱзiнҷi хати килгенде, Хакасияны кӧрiп аларға сағынчам.
Марыға оттардаң, фрукттардаң, тадылығ чиистердең чыстығ свечiлер сығарғам. Каннабиснең дее чыстанчатхан свечi пар. Алтайда чазы киндiрi кӧп ӧсче, аннаңар ол регионның чардығы полча тирге чарир. Кӱн салза, хыралардаң чыс сабылча.
Свечiлернi сiлкер айынаң сығара тимнепчем, «Турист сувенирi» марығда аралазарына сурыныс пічиин пиргем. Андада аны турист сувенирiнiң наа сағызы тирге килiскек полған, амды тарап парған ниме-ноо. Свечiнi чон чахсы алча.
Мин эпоксид чуғынаң холодильниксер чапсырҷаң магниттер паза чазанҷых подвескалар тимнепчем. Полған на подвеска пасхалалча. Оларны тастардаң итчем. Тастарны Алтай крайының Рубцов аймаанаң ағылчам. Анда аймах тастар уғаа кӧп. Миннең кізілер Алтай Республикадағы тастарны сурчалар, че пiстiң регионда тастар анирға чарадылбинча. Орындағы чуртағҷылар аарлығ тастарны паза чир алтындағы ис-пайны анирынаң тоғыр полчалар. Пiстiң регион алтынға, кӱмӱске, цитрин, аметист, гранат тастарға пай.
Кiзiлер магниттернi паза свечiлер иң кӧп алчалар. Мин кӱннi, кофенiң орнына, магнит тимнирiнең пастапчам, – сағыстарынаң ӱлескен Дарья Петрушина.
Пылтыр ус холлығ хыстың «Турист сувенирi» марығның финалына ӱс чайаачы тоғызы сығып алған. Алындағы чылда ол Россия синiнде ӱзінҷi орынға турысхан, пылтыр ол iдӧк ӱзiнҷi орын алған.
Хызылчардағы «Crеativе» узанҷаң орынның устағҷызы Ольга Шурмель марығда пастағызын на араласты. Ол «Город сувенирi» 200 салковайдаң 500 салковайға теере ортымах паалығ номинацияа теердең тимнелген брелоктар ағылған.
– Брелоктарны ӱс пасха хоостығ итчебiс: Хызылчар городтың гербi, часовнялығ паза саблығ «Столбы» парктығ.
Пiс iдӧк пасха регионнарнаң хада-пiрге тоғынарға кӱстенчебiс. Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең музейде пiс тимнеен брелоктарны садызып аларға чарир. Оларда петроглифтер, Хакас Республиканың гербi хоостал парғаннар. Ам на минзер Кузбасстаң килген хыс пастыр килген. Ол iдӧк брелоктар чахирға сағынча.
Iдӧк теердең сумкалар, паспорт обложкаларын итчебiс. Че брелоктарны иң кӧп садысчалар. Олар аарлығ ниместер – 300 салковай турчалар. Аннаңар сыйыхха оларны аларға хынчалар, – теен Ольга Шурмель.
Ирина Чайкина пиҷезінең хада «Регион сувенирi» номинацияда Хакасияда ӧсчеткен оттардаң тимнелген чейлернең араласчалар.
– Чейлернi «Часхы Хакаcия», «Кӱскӱ Хакасия», «Хысхы Хакасия» адап салғабыс. Пiс оттарны позыбыс теерчебiс. Тиин хадының саптарын сiлiге теерiп алғабыс. Ол табырах харал парар. Аннаңар аны ирте часхыда алай орай кӱскӱде теерерге киректелче. Мин ӱгредиим хоостыра биохимик полчам, пиҷем Елена Чернявская – имнег тоғынҷызы.
Чей оттарны хаҷаннаңох сығара теерчем. Мының алнында сӧбiреме ле теерҷеңмiн. 2020 чылдаң сувенирлер тимнеп сыххам. Коронавирус тарап сыхханда, кiзi хазиин тыытчаң ниме сығарар сағыс тӧреен. Iди пiс харағай хубағынаң сироптар тимнеп сыххабыс, – теен Ирина Чайкина.
Марығның iкiнҷi кӱнiнде чарғыҷылар, салтарлар идiп, чиңiсчiлернi сыйыхтааннар. Хакас Республиканың правительствозы финал араласчыларына 50 муң салковайға сертификаттар читiрген: «Гамма» ООО-ға, Татьяна Сагатаеваа, Евгения Фитинаа, Ольга Огурцоваа, Сибирьнiң кресен (фермер) хоныхтарының паза аал хонии комплексiнiң ассоциациязына, Денис Кокаревке, «ДПИ» ООО-ға, Светлана Целищеваа, Любовь Несветайлоға.
Ағбандағы «Малинники» бренд 200 салковайға теере паалығ «Ас-тамах сувенирi» номинацияда «Хузух марципаны» конфеді ӱчӱн пастағы орынға турысхан, пуох номинацияда ортымах паалығ «Шоколадта харағай хубағы» цукаттары ӱчӱн паза аарлығ паалығ «Сладотур по Хакасии» тадылығ набор ӱчӱн iкiнҷi орыннарға турысхан.
Асхыстағы идiнҷек Татьяна Сагатаева, 3000 салковайдаң аарлығ «Регион сувенирi» номинацияда аралазып, хакас чонның хоозынаң чазалған хуры ӱчӱн ӱзiнҷi орынны алған, «Турист сувенирiнiң ӧӧн сағызы» номинацияда 500 салковайдаң 3000 салковайға теере паалығ хоости тiгiлген подушказы ӱчӱн – iкiнҷi орынны паза 3000 салковайдаң аарлығ сувенирлер аразында рюкзак ӱчӱн – iкiнҷi орын. Пуох номинацияда Тарика Казагашева ӱзiнҷi орынға турысхан.
Геннадий Шаталовтың чооғынаң, чылдаң чылға араласчыларның чайаачы тоғыстары ӧзiп одырча.
– Пылтыр хазна синiнде ирткен марыға Хакасиядағы устар уғаа пӧзiк синде тимнелген тоғыстар ағылғаннар. Таныхтирға кирек, Хакасия нинҷе-де хаалаға алнынзар алтабысхан, алындағы чылларнаң тиңнестiрзе. Пӱӱл, тiзең, регионда уламох хынығ паза чапсых сувенирлер парын пiлiп алғам. Киҷее, сувенирлер садылчатхан садығ тураларынҷа чӧрiп, садығҷыларнаң даа, чоннаң даа чоохтазып алғам. Турист сувенирлерi кирексiнiсте полчатханын сизiнгем, – сағызынаң ӱлескен Геннадий Шаталов.
Аның таниинаң, халғанҷы туста туристтер тынанарға килген регионның тархынынаң, культуразынаң палғалыстығ сувенирлер (талисманнар, чабал нимелердең арачылапчатхан нимелер) алып аларға кӱстенчелер. Хакасияда андағ иң тарап парған сувенир аймах синнiг хамның тӱӱрi полча. Геннадий Шаталов, хазнаның аймах пулуңнарында полза, хайди даа iкi сувенир алып алча, пiрсiн пархазына сыйлап пирер ӱчӱн. Ӧӧнiнде олар кiзi сағызын тилiтчең ойыннар полчалар.
Сомнар Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
