Ойна, ойна, баяным, сіліг кӧглерің чайылзын!
24.07.2024
Статья
Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы Изольда Тоданова ӱгренҷілерінең хада
Асхыстағы олған искусство школазында баян клазы пар. Класс устағҷызы Изольда Михайловна Тоданова полча. Аның холында 15-че олған ӱгренче. Нимезi хайхастығ? Пӧлiкте хызыҷахтар чоғыл. Баяннаң ойнирға ӱгренерге оолахтар ла килчелер. Таныхтирға кирек, пӱӱл iкi оолах – Максим Топоев паза Ярослав Салдыгашев – искусство школазын маңнаныстығ тоозыбысты.
Оолахтар баянға пис чыл ӱгренчелер. Анаң хызыл алай тигiр кӧк ӧңнiг свидетельство холға алчалар. Мындағ пiчiкнең оларның искусство колледжiнде ӱгренiстерiн аннаң андар узаратчаң оңдайлары пар.
– Алында пiс баян клазына улуғ арах частығ олғаннарны алҷаңмыс. Андада чоон баяннар полҷаңнар. Соонаң кiчiг баяннарға чидiнгебiс, оларнаң кiчiг частығ палалар даа ойнапчалар, аннаңар амды 2 класстаң сығара олғаннарны ӱгренерге алчабыс. Анаң олар 7-8 классха искусство школазын тоозыбысчалар, – чоохтапча ӱгретчi.
Класста прай ӱс баян пар, че сомда пiс алты баян кӧрчебiс. Чыл сай ӱгредiг тузы тоозылчатса, Изольда Михайловна клазындағы ӱгренҷiлернiң iҷе-пабаларына концерт иртiрче. Анда олар хайдағ наа кӧг-сарынға ӱгренiп алғаннарын кӧзiтчелер. Iди ӱгретчi iҷе-пабаларға сан пирiстiг концерт идер алнында хоза ӱс баянны ӧнетiн ағыл килген. Таныхтирға кирек, пӱӱлгi наа ӱгредiг чылынаң сығара олғаннар наа, истiг, чарых школада ӱгренiп пастирлар, аннаңар хоза кӧг тирiглерi алыларына iзенiс пар.
Баян клазына чӧрчеткен оолахтар ӱгретчiнең хада неделяда iкi хати тоғасчалар. Изольда Михайловна полған на паланаң алынҷа 40 минут тоғынча.
– Пiс хайди даа хакас сарыннарын ӱгренчебiс. Прайзына Георгий Челбораковтың «Iҷенiң часказы» ырны ӱгренерге пирчем. Чайаачы оолахтар пiлiстерiн улам тыытсыннар тiп, ӱгренҷiлерiме хайди даа ибдегi тоғыс пирчем. Баяннаң пасха, олар сольфеджио паза музыка литературазы уроктарға чӧрчелер, – чарытча Изольда Тоданова.
Баяннаң ойнапчатхан оолахтар аймах, республика паза тиксi Россия синiндегi чайаачы марығларда ӧткiн араласчалар. Изольда Михайловна ӱгренҷілерінең хада «Взлёт» ансамбль тӧстеп алған. Андар тӧрт оолах кiрче: Егор Вербах, Валера Вербах, Влад Чистыгашев паза Айтас Токояков. Ансамбльның репертуары пай. Олар Асхыстағы наа олған искусство школазы пайрамни азыларында араласханнар, чыылысхан чонны сiлiг кӧглернең хайхатханнар. Iдӧк оолахтар ӱр ниместе Ағбанда ирткен «КИТ» чоннар аразындағы марығда I орын алғаннар. Егор Вербах, Ағбандағы А.А.Кенельнiң адынаң музыка школазында тиксi Россия синiндегi марығда аралазып, II орынны холға кирген. Анзы iдӧк махалығ! Хандых айының пастағы кӱннерiнде Изольда Михайловна ансамбльынаң хада хонҷых Тува Республиказар концертнең чӧрген. Ағаа хоза, «Взлёт» ансамбль Таштыптағы, Пиидегі музыка школаларынзар, Ширадағы искусство школазынзар концерт апарған, iди олар пілiстерінең ӱлесчелер.
Асхыстағы олған искусство школазынзар кiрер алнында пала сыныхтағлар иртче. Кӧзiдiмге, ӱгретчiлер музыка кӧстегҷе ӱгренерге сағынчатхан оолах-хызыҷахтарны ритмнi оңнап полчатханнарын сыныхтапчалар. Iдӧк олғаннар сарын сарнапчалар, кибелic чоохтапчалар. Пiрееде ол-пу кӧстегҷе ӱгренҷең орын ӱчӱн хазыр даа таллағ полыбысча.
Баяннаң пасха, олғаннар фортепиано, домра, гитара, хомыс, фольклор искусствозы кӧcтеглерҷе ӱгренчелер. Олар прайзы музыка пӧлиине кiрчелер. Iдӧк хоос искусство паза хореография пӧлiктерi пар.
Олған искусство школазында ӧӧнiнде Асхыстағы олғаннар ӱгренчелер. Полча, че удаа нимес, пасха ааллардаң iҷе-пабалар иркелерiн искусство школазынзар ӧнетiн тарт чӧрчелер. Кӧзiдiмге, Казанов паза Катанов ааллардаң ӱгренҷiлер полғаннар.
Изольда Михайловна Тоданова Асхыстағы олған искусство школазында 37 чыл iстен парир. Ол позы Таштып аалда тӧреен-ӧскен. 8 класс тоозыбызып, Ағбандағы музыка училищезiнде ӱгренген. Хынған профессиязын киречiлепчеткен дипломны алып, нандыра Таштыпсар айланған, кiчiг чир-сууна туза ағыларға сағынып. Андағы музыка школазында пiр чыл чарым iстенiп, 1987 чылда Асхыссар чуртирға кӧзiбiзiп, олған искусство школазынзар тоғынарға кiрiбiскен. Аннаң сығара паза тоғыс алыстырбаан.
Алынҷа таныхтирға кирек, Изольда Михайловна позының кӱстiг пiлiзiн паза опыдын илееде чыл палаларға пир салған ӱчӱн «Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы» пӧзiк атха турысхан.
Сом Изольда Тодановани
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
