Чоннар аразындағы палғалысты тыыдарға полысча
19.06.2024
Хабарлар

Пайрамнығ конференция Россия регионнарынаң паза пасха хан чирлерінең аалҷыларны чыған
Конференция. Н.Г.Доможаковтың адынаң национальнай библиотекада «Сойан-Алтайдағы паза хости чирлердегі чоннар паза культуралар» чоннар аразындағы наука конференциязы ирткен
Аны Хакасияның тіл, литература паза тархын наука-істезігліг институды республика правительствозы, ӱгредіг паза наука, культура министерстволары полызиинаң иртірче. Пӱӱл ол онынҷы хати иртірілген паза ХакНИИЯЛИ-ның 80 чылына чарыдылған. Конференцияда Россияның 20-ҷе регионынаң паза Белоруссиядаң, Хыдаттаң, Казахстаннаң, Туркменистаннаң, Азербайджаннаң 130 азыра ученай паза істезігҷі араласхан. Республиканың ӧӧн библиотеказында чыылысхан чонны, удурлап, Хакасия искусстволарының саблығ тоғынҷызы Вячеслав Кученов чайаачызынаң ӧріндірген, ол «Айдолай» алыптығ нымахтың ӱзігін толдырған.
Конференция тоғызын Хакасия пазы Валентин Коновалов асхан: «Нинҷе-нинҷе чыл институт регионның хакас тілін, тархынын, культуразын, археологиязын, чон чайаачызын паза чон чуртазының пасха даа кӧстеглерін істезерінің ӧӧн наука кіні полча. Аның тоғынҷыларын наукаа, тӧреен тіліне, чиріне хыныс піріктірче. 1944 чылдаң, институт тӧстелгеннең, хакас тілін, пічиин, тархынын істезерінің наа чардығы пасталған. Пӱӱнгі кӱнде институт иртірчеткен улуғ конференция чоннар аразындағы палғалыстарны тыыдарға полысча».
Паза конференция араласчыларын Хакасиядаң Россия сенаторы Олег Земцов, республиканың Ӧӧркі Чӧбі кнезінің орынҷызы, Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Воронин, Хакасияның хазна чӧпчізі Владимир Штыгашев удурлааннар.
Пленарнай чардығында «Ӱгредіг» нацпроект хоостыра национальнай кадрларны тимнепчеткеннеңер искірігні Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің орынҷызы Юрий Сагалаков хығырған. Ідӧк мында чоох тутханнар республиканың ӱгредіг паза наука министерствозының наука паза национальнай ӱгредіг пӧлиинің устағҷызы Ольга Доможакова, ХакНИИЯЛИ-ның директоры, филология наукаларының кандидады Нина Майнагашева, Пекиндегі пурунғы тархын институдының профессоры Ли Цзиньсю, Минсктегі Янка Купаланың адынаң литературоведение институдының директоры, филология наукаларының докторы, профессор Иван Саверченко, Казахстандағы кино-фотопічіктерінің паза ӱннер пазарының ӧӧн хазна архиві директорының орынҷызы, тархын наукаларының кандидады Сауле Сатаева. Пу чардыхтың тоғызынаң Нина Майнагашева, Юрий Сагалаков паза Якуб Коластың адынаң языкознание институдының директоры, филология наукаларының кандидады, доцент Игорь Копылов устааннар.
Конференция ӱс кӱн ирткен. Тиксі читі секция тоғынған, оларда археологияны, тілні, литератураны паза фольклорны істезерінің, Сойан-Алтай паза хости чирлернің тилізінің, тӱрк чоннарының халых чуртазындағы алызығларның амғы тустағы ағырсымнығ сурығлары ӱзӱрілген. Ідӧк республика аалҷыларына экскурсиялар иртірілген. Ӱзінҷі кӱнінде конференция араласчылары Тун пайрамға чӧргеннер.
ХакНИИЯЛИ-ның директоры Нина Майнагашеваның чооғынаң, ӱлӱкӱн аалҷыларның кӧңніне тың кірген. Хыдаттаң, Белоруссиядаң, Казахстаннаң, Тывадаң, Новосибирсктең, Новокузнецктең килген араласчылар чатханнаң ойнапчатханына, хакас чонның ас-тамаана, аймах ачыхтардағы чапсых программаларға тың чӧпсінтірлер.
– Ирткен чылда Белоруссиядағы литературоведение паза языкознание институттарынаң хада-пірге тоғынардаңар чӧптезіг иткебіс. Аны хоостыра литература істезіглері апарылар, писательлерібісті, белорус чонның произведениелерін хакас тіліне, хакас произведениелерін белорус тіліне тілбестир пӧгіннең чағын таныстырарға сағынчабыс. Хыдаттағы пурунғы тархын институдынаң ідӧк ӧбекелерібістеңер искіріглер пар пічіктерні, тілбестеп, істезігліг тоғыс апарарға пӧгінчебіс. Пӱӱл Новосибирсктең паза Чебоксарыдаң фольклористтер килгеннер. Олар Сибирьдегі чуваштарны істескеннер, ученайларны Томыҷахтар аалынзар ал чӧр килгебіс. Ідӧк аалҷылар Ағбандағы, Минсуғдағы чир-суғ ӱгренҷең музейлерде пол килгеннер. Пістің музейібісті тилекей синіне турыстыра тіп таныхтааннар. Кӧңнілеріне тың кірген. Белоруссиядағылар Хакасия археология памятниктері мындағ пай тіп сағынмаабыс тіп сағыстарынаң ӱлескеннер. Конференцияны иртірерге полысхан прай организацияларға алғызым читірерге сағынчам. Араласчылар толдыра кӧңніліг иблерінзер айланғаннар паза Хакасиязар хатап кил парарға молҷааннар, – чоохтапча Нина Семёновна.
Конференцияда тиксі 130 азыра кізі араласхан, оларның 75-і республикабыссар постары кил парған.
Сом Альбина Чистогашевани
Автор :
Татьяна Кыштымова
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде