Идiнӌек. Сiлкер айының 26-ӌы кӱнiнде Россияның пос кирее кӱнi таныхталча. Ағаа удур пiс Асхыс аалдағы идiнӌек Яна Аёшинанаң чоохтазып алғабыс.

Асхыс аалда халғанӌы чылларда табырах азыранып алӌаң орыннар хозылча, алында чуртағӌыларның беляш, чебурек алай пiрее пирог чiп алӌаң оңдай ла полған полза, ам iдöк бутербродтар паза роллар алӌаң оңдай пар. Халғанӌы чиистернi тимнепчеткен кафелернiң пiрciн Яна Аёшина тутча.

– Аёшина – минiң пабамның фамилиязы. Пабам Леонид Иванович кöп чыл пӱдiрiгӌi полып iстенче. Минi, тiзең, чон ööнiнде Стец псевдонимiмнең таныпча. ВКонтакте мин iдöк Яна Стец тiп пазынчам, – чарыт пирген пiске идiнӌек. – Пастағызын на пос киреемнең 2017 чылда айғас сыххам.

Чиит ипчiнiң таниинаң, аны пос киреенең айғазарға ахча чидiспинчеткенi кöстеен. Пастап ол ибдең сығара кип-азах сат кöрген. Парыс кöрiнмеен. Анаң ööрезi позы тутчатхан кофейняда кухня пулии парынаңар ӱлескен. Янаны сах андох ол кухняны «тоғындырары» килiбiскен. Iди ӱр дее полбаанда, ööрезi кофе сат турған, ол, тiзең, пастағы бутербродтарын идiп пастаан. –

Сынында, наа ла тоғынчатханда, асхыстағылар андағ чииске кöнiккелек полғаннар, – сағысха кирче Яна Леонидовна. – Аннаңар пiске нинӌе-де чыл минусха тоғынарға килiскен. Пос киреемнi кöдiрiп аларыма пабам даа киртiнмеен. Ол мағаа анзын кöнi чоохтаан. Че мин тöдiр пазынмаам, позымның кирееме киртiнгем. Че наа ла азахха турып пастабысханда, 2020 чылда коронавирус тарап сыххан. Прайзына ибде одырарға чарлабысханнар. Андада мин ылғаам. Пос киреемнi чабарға килiзер тiп тың хомзынғам.

Яна пос киреен чапхан, че хорадығлары халған, аннаңар машиназын даа сатхан. Чарым чыл ол пос киреенең айғаспаан, че бургерлердеңер сағыс ағаа тыс пирбеен. 2020 чылда улуғ хырлас айында Яна амғы турада пöлiктi арендаа суурарға чöптезiп алған. Ол имнег туразынаң чол кизiре орныхча, хости чырғалзар чол парча, аннаңар анда кӱн тооза даа кiзi чахсы ирт чöрче. Пöлiктi кафе орнына тимнирге ööрелерi полысханнар. Олар хада хоостааннар, кафе адын паза таңмазын сағын тапханнар, стенелерiн сырлааннар.

– Че иң не танығлығ, чарым чыл тоғынмаан даа ползабыс, миннең хада тоғынған хызыӌахтар айланғаннар. Аның ӱчӱн оларға улуғ алғызым читiрчем. Пӱӱн Асхыс аймааның устағ-пастаа идiнӌектернi чеестир, пiстiң öменiң ӱс тоғынӌызы iдöк сыйыхтар алар, – ӱлескен идiнӌек ипчi. – Пӱӱнгi кӱнде кафеде читi кiзi тоғынча, оларның чардығы сменанаң тоғысха сыхча, олар хараа-кӱнöрте алысчалар. Кафе тимде бутербродтарны садығ тураларынӌа садып пастаанда, андағ кирексiнiс сығыс килген. Кӱннiң сай тимнелген 150 бутербродты Асхыс аалның, Асхыс посёлоктың паза Пилтiр аалның 10 садығ туразына читiрчем.

Яна, хайдағ даа сидiк полза, пос киреенде iкi нименi пастағы орынға турғысча: тимнелчеткен чииске иң чахсы ас-тамахты таллирын паза тоғынӌыларға турыстыра чал ахчазын тöлирiн.

– Мин тоғынӌыларға тiпчем: полған на бутербродты посха тимнепчеткен чiли идiңер! – таныхтапча Аёшиннер хызы. – Оох халасты пiске орындағы пекарняда тимнепчелер паза кӱннiң сай иртен ағыл пирчелер. Час чир тамаан орындағы садығ тураларында алчабыс, хай пiрее нимелернi – Ағбанда «Food Resource» компанияда, ол пiстiң осхас кафелерге прай кирек ниме-нооны сатча.

Идiнӌек пу тус аразына пiр дее хати хазна хабазиинаң тузаланмаан, пос киреене салылған прай ахча кредитке алылған. Че мыннаң мындар наа сағыстарын чуртасха кирерiне пазох ахчаӌах киректелер. Аннаңар ол амох сағысха тӱсче, арса, чарир хазна хабазиин алып аларға? Наа сағыстарның пiрсi – пицца тимнеп пастиры. Аның ӱчӱн идiнӌек Ағбаннаң шеф-поварны позының тоғынӌыларын ӱгредерге хығырча.

– Пу чыллар аразына, минiң кöрiзiмнең, чуртағӌылар тимде чииске хынығып пастабысханнар, олар амды постары сурчалар: сiрер пицца тимнирге сағынминчазар? – ӱлесче Яна Леонидовна. – Анзы öрiндiрче.

Яна Аёшина Асхыста тöрiбеен дее полза, пеер читi чыл мының алнында кöс килiп, аның амыр ағыннығ чуртазына аптаттыр салған. Аннаңар ол мыннаң кöзердеңер сағынминдаача. Ағбан городта пос киректерiнең полза, аның оларны чапчаң идiбiзерi килче, маңнанып алып, хынған аалынзар маңзырапча. Анда кии дее арығ пiлдiрче тiпче Яна.

Идiнӌек пос киреенең пасха, iдöк абахайлар мариинда аралазарға маңнанча. Iди ирткен чылда «Чыл ипчiзi – 2023» марығда «Ағбан городтың бизнес ледизi» паза «Вице-мисс Русское радио» атха турысхан. Ол iдöк «Академия красоты и таланта» студиязар чöрче, кип-азах кöзiдiглерiнде модель полып араласча.

Чоохтирға кирек, идiнӌек Асхыста коммерческай кöстеглiг тура ээлерiне алғызын читiрче. Олар хаӌан даа орындағы идiнӌектерге, килкiм сетьтерге нимес, тураларны арендаа пирчелер. Итсе, коммерческай кöcтеглiг тибiредiлбинчеткен ис-пайға кирексiнic пöзiк. Пiлдiстiг, идiнӌек ипчi пiрее хаӌан позының туразына чидiнерге сағынча.

– Пар андағ чоох, сағынған сағызыңны толдырар оңдай чох полза, син аның саринзар чат сал, – хатхырча Яна. – Iди мин сағам аның саринзар «чатчам» паза, хаӌан полза, сағызым толарына iзенчем.

Пiс, тiзең, идiнӌекке сағыстарын чуртасха маңнаныстығ кирерге алғапчабыс. Паза Асхыста ла нимес, прай республикада öткiн паза кӱстенӌiк кiзiлер табылзын, кем пос киреенең айғазарға тимде. Аның сылтаанда аалда наа тоғыс орыннары, улуғ даа полбаза, че орындағы бюджетсер налогтар кiр турча.

Сом Альбина Чистогашевани