Хайхастығ хазнабыс
10.04.2024
Хабарлар

Тоғазығ тузында
Пресс-конференция. Хосхар айының пастағы кӱннерінде Хакасияның культура тоғынҷылары, прай 15-че кізі, Луганск Чон Республиказының Свердловск паза Червонопартизанск городтарынзар чӧргеннер
Культура істенҷілері тоғыс хоостыра наа регионнарзар мындағ чорыхха сыбыра сыхчалар. Пылтыр сілкер айында чӱсче артист «Зори здесь тихие» операны апарған. Наа чыл алнында «Нымах» олған кӧклӧ театрының ӧмезі, анда чапсых нымахтар кӧзідіп, палаларның кӧңнілерін кӧдірген. Олар Россияның культура министерствозының федеральнай ахчазына чӧргеннер. С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызы кінінің «Кӱн чахайағы» ансамбльының устағҷызы Анна Бурнакова паза М.Шрамконың адынаң орыс чон хорының устағҷызы Виктор Ковалёв чааҷыларға концерттерні пір ле хати нимес апарғаннар.
Пӱӱл Хакасия пазы Валентин Коновалов республиканың культура министріне Свердловсктың паза Червонопартизансктың чуртағҷыларына сіліг Чыл пазы ӱлӱкӱнні толдыразынаң кӧзіт пирерге чахаан. Че халғанҷы хорылыстығ кӱннер ӱчӱн пайрамның оңдайын сала алыстырарға киліскен, андағ даа полза, культура тоғынҷылары, андар парып, Чыл пазының кибірлерінең чахсы таныстырғаннар.
Чорых тоғызы хайди парғанын Хакасияның культура министрі Светлана Окольникова, С.П.Кадышевтің адынаң чон чайаачызы кінінің устағҷызы Анна Шаламова, тоғынҷылары Клара Карамашева паза Андрей Осин, «Хуртуйах тас» музейнің директоры Оксана Горбатова, олох музейнің наука тоғынҷызы Леонид Горбатов, «КФХ и АПК Сибири» пірігістің устағҷызы Андрей Попков хабарҷыларға чарытханнар.
Пу чорыхха ахча Хакас Республика бюджедінең позыдылған. Че пастағызын на Асхыс аймаа улуғ хабазығ пирген. «Хуртуйах тас» музейнің тӧрт тоғынҷызы аймах ахчазына пай программа апарған. Олар хакас чонның кибірлерін иртіргеннер, олғаннарны ойыннарнаң ӱтерткеннер, килген чонны татхыннығ чейнең сыйлааннар.
Хакасия делегациязынаң хада «КФХ и АПК Сибири» ассоциация парған. Устағҷызы Андрей Попков Асхыстағы «Сытый бай» кафенің ус поварларын хада алып алған. Пір араласчы, Воронежтең ӧнетін киліп, хозылған.
Хакасияның чир-чайаан ис-пайы паза экология министерствозының тоғынҷызы Юрий Курочка хакас фильмнернің презентациязын иртірген. Ол наа регионнарда ікінҷі хати полды, аннаңар позының хынған кӧрігҷілері пар. Презентацияа чон залға толдыра чыылыс парған.
«Хуртуйах тас» музейнің устағҷызы Оксана Горбатова ӧмезінең хада 11.00 час иртеннең сығара 19.00 час иирге теере чуртағҷыларны аймах татхыннығ чыстығ чейлернең сыйлаан. Хыстар суғ ла хайнадарға маңнанминчатханнар. Оларзар теес пір дее ӱзілбинчеткен.
– Чей ізерге кӧп пала килген. Пір оолах, пастыр киліп, сурған: «Мин чейні оттарынаң хада ізібістім, хайтпаспын ма?» «Чох, хазииңа туза ла полар, амыратхабыс аны», – чоохтапча Оксана Горбатова.
Хой идінең мӱн хандыра оорталған. Талғанны андох амзааннар, хай піреезі ибінзер апарған. Харын, хакас делегация чиисті читкіҷе апарған, 400 кізіні азырирға пойли читкен.
Улуғ тоғазыға ӱc хой соғылған. Пістің культура тоғынҷылары 400-че кізіні хакас ас-тамаанаң сыйлааннар. Пай столны тимниріне пір кӱн парыбысхан: хойларны соғары, істі-харын арығлиры, хан урары, мӱн паза потхы пызырары, тадылығ талған конфеттерін тимнирі. Пазағы кӱнінде иртенӧк чуртағҷылар хакас культуразынаң паза кибірлерінең танызарға орындағы Культура ӧргезінзер чыылысханнар.
– Піс алты чемодан ас-тамах апарғабыс, полғаны ла илігер килограмм пасхан. Андар кіргеннер: талған, палых оды, хузухтар, айран, араға, Хакасияда сығарылчатхан пряниктер паза конфеттер. Итсе, хой идін апар полбаабыс. Ол чолда ардап парарҷых. Соғымға ӱс хойны Сергей Владимирович Комаров таап пирген. Іди піс орындағы чонны хакас ас-тамаанаң толдыразынаң таныстырғабыс, – хозылған Андрей Попков.
Орындағы колледжтің поварлары чахсы полысханнар. Олар кухня паза ідіс-хамыс пиргеннер, муксун, чеснок, яблах хада арығлааннар.
– Піcтің хакас колледжтер наа оборудованиелернең тузаланчатсалар, анда чиисті ам даа 1970 чыллардағы иргі плиталарда пызырчалар. Чарытхы паза суғ хай пірее тустарда ӱс парчатхан. Леонид Васильевич Горбатов, От инені азырап, хакас кибірлерні иртірерге сағынған, че анда от тамызарға чарадылбинчаттыр, тигір прай чабых, – таныхтаан Андрей Попков.
Клара Карамашева паза Андрей Осин декоративно-прикладной искусство кӧзідиин апарғаннар. Клара Васильевна олғаннарны поғо идерге ӱгреткен. Хызыҷахтар даа, оолахтар даа аның мастер-клазында хынып араласханнар, постары чайап алған поғоларны кизіп алып, морсынып, пас чӧрчеткеннер. Оолахтар поғоларын іҷелеріне сыйлап пирерлер тееннер.
«Кӱн чахайағы» ансамбльның артисттері Анна Бурнакова паза Аржан Тодош, хакас сарыннар сарнап, кӧг культуразынаң таныстырғаннар. Чуртағҷылар хайны чапсып искеннер.
– Чуртағҷылар хакас чонның кибірліг культуразын кӧріп аларға сағынғаннар. Піс, «Хуртуйах тас» музейнің тоғынҷылары, кибір-чозахтарыбысты прай саринаң кӧзіт пирерге кӱстенгебіс. Олғаннарның ӱндезіглерін истерге чӱрексіністіг полған. Кічіг иркеҷектер ӧдіктеріндегі шнурны даа тарт полбинчалар, че чаламаларны Пай хазыңзар сіреніп палғааннар. От тамызарға чарадылбинчатханнаңар, піс полған на палаа хара чаламалар пир салғабыс, аның таниинаңар чарыт пиргебіс. Анаң ибде улуғларнаң хада ӧртебізерзер тіп чоохтаабыс. Палалар пісті ситкіп искеннер, хара чаламаларны ізептерінзер ипти сух салғаннар.
Ідӧк улуғ чемоданда хакас кип-азаан апарғабыс. Оларны саарбах оолах-хызыҷахтарға кизіртібіскебіс. Пістің чонның тонанҷығына чазаныбызып, олғаннар хакас ойыннарын хынып ойнааннар. Ойын аразында пір пала «Хайдағ хайхастығ Россия!» тіп чоохтаныбысхан. Аны истіп, чӱрекке ӧрініс толған. Ол сӧстер піс тузалығ тоғыс апарчатханын киречілепче, – теен Леонид Горбатов.
Улуғ нимес делегация ідӧк, хазыр чаа операциязы парчатхан орынзар чидіп, Хакасиядағы оолларнаң тоғазарға маңнанған. Олар сыйыхтар паза олғаннарның чылығ хоостарын апарғаннар, республика чуртағҷыларынаң чолабиттер читіргеннер, сомға суурынғаннар, хуҷахтасханнар. Мындағ чӱрексіністіг тоғазығда харах частары даа толаан.
– Асхыс аймаандағы Пирік чул аалдаң пір іҷе оолғына посылка ысхан. Піс аны ипти читіргебіс, холына пиргебіс. Ол уғаа тың ӧрінген, «Правда от мамки? От моей мамки?» тіп хати-хати сурған.
Асхыс аймаанда сурапчалар: «Сірер ӧнетін чаа операциязы парчатхан чирзер чӧрчезер, минің оолғымны алай хонғанымны кӧргезер бе?» Прайзына тоғазып алҷаң оңдай чоғыл, че ам парғанда, Асхыс аймаанаң чир-суғҷыларыбысха тоғасхам, чоохтасхабыс, хуҷахтасхабыс. Чааҷылар постарына посылкалар сыбыра килчелер тіп таныхтапчалар, Хакас Республика чир-суғҷыларына чахсы полысча. Анзында піс киречі полдыбыс, – теен Леонид Горбатов.
Тӧреен чир-суунаң мындағ улуғ делегация килчеткенін піл салып, ӧнетін чаа операциязында хирург полып, чааҷыларны имнеп, азахха турғысчатхан хирург Игорь Арчимаев паза имҷі-анестезиолог Фёдор Капитонов ӧнетін пу тоғазыға килгеннер. Пу махачы имҷілер СВО-да тынағ даа чох тоғынчалар, ікі чыл аразына 8000 азыра операция иртіргеннер.
– Мин пістің делегацияа улуғ алғызымны читірчем. Прайзы, пір проектті турыстығ кӧзіт пирерге тіп, чахсы тоғынған. Ам пӧгін турғысчабыс – Лугансктағы госпитальларда хазыхтанчатхан чааҷыларыбысха концерт кӧзідерге, пістің татхыннығ ас-тамахнаң сыйлирға. Мындағ полызығ чир-суғҷыларыбысха тың кирек. Ідӧк алынҷа алғызымны Сергей Владимирович Комаровха читірчем. Ол, Хакасия правительствозының кізізі полып, наа регионнарда культура учреждениелерінің, школаларның, олған садтарының пӱдіріг паза тыхтағ тоғыстары хайди парчатханын хайығда тутча.
Мындағ чахсы чорых ӱчӱн культура министрі Светлана Окольникова регион пазы Валентин Коноваловха, Асхыс аймаа устағҷызы Абрек Челтыгмашевке, идінҷектерге улуғ алғызын читірген.
Культура тоғынҷыларына Ӧӧркі чайааннар полысханнар, неке, ӱлӱкӱнні иртірібіскендӧк, хайда-да чара чачырас истіл парған, анаң чарытхы ӱрге ӱс парған.
Cом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Татьяна Тютюбеева
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде