Театр тоғынҷызының хомзынызы паза ӧрінізі
05.04.2024
Хабарлар

1974 чылда Ленинградтағы театр институдының ӱзінҷі хакас студиязын тоосхан артисттер
Тун ойын. А.М.Топановтың адынаң Хакас национальнай драма театрының артисттері драматург Чарльз Моринің пьесазынҷа турғызылған «Балаган» спектакльны чуртағҷыларға кӧзіттілер
Наа ойын Ленинградтағы театр, музыка паза кинематография институдының ӱзінҷі хакас студиязының пайрамына чарыдылча. Пӱӱнгі кӱнде аны тоосхан алты артист пір театрда тохтағ чох 50 чыл істен париғанын таныхтапча, олар – Хакасия искусствозының саблығ деятельі паза чон артизі Юрий Матвеевич Майнагашев, Россияның саблығ артизі паза Хакасияның чон артизі Светлана Семёновна Чаптыкова, Хакасияның чон паза саблығ артизі Юрий Иванович Котюшев, Россияның саблығ артизі паза Хакасияның чон артизі Татьяна Андреевна Майнагашева, Хакасияның чон паза саблығ артизі Иван Сайфудинович Салайдинов, Россияның паза Хакасияның саблығ артизі Мария Павловна Кыстоякова. Институт соонаң, 1974 чылда, олар прайзы, Ағбан городсар айланып, амға теере Хакас драма театрында матлама істен парчалар. Иліг чыл аразына аймах рольлар толдырғаннар паза ам даа чітіг, хынығ, киртістіг ойнапчалар.
«Балаган» – ол театрда спектакль хайди турғызылчатханнаңар хынығ ойын. Полтазы хоостыра пір кічіг городтағы театрның хоос устағҷызы Гордон Пейдж (Юрий Майнагашев) паза режиссёры Сюзанна Хантсмен (Дарья Тачеева) ойыннар турғызарға таллағ иртірчелер. Артист поларға аймах хылых-оңдайлығ кізілер килчелер. Мында кӧзіділче, хайди позының кӱзіне ізенминчеткен кізі театрда чайаачызын азып алча. Позын прайзынаң артых санапчатхан кізілер парох. «Балаганда» кем-де киҷеегі иреелестіг чуртазынаң ам даа чуртапча, хайзы-да таңдағы кӱннең хорыхча. Кӧӧленіс темазы ідӧк ойында чахсы кӧзіділче. Че прайзын пір ниме піріктірче, ол – театрға хыныс.
Театр інек хазаазы полған иргі ағас пӱдірігде орныхча. Аның чіктерінҷе тасхартын арығ кии кірче. Репетицияларны иртірерге чархастығ полчатхан тубанахтарны, программкаларнаң пулахтадып, хыйа сӱрерге килісче.
Ойынның пастағы чардығында спектакль хайди тӧріпчеткені кӧзіділче. Антракт соонаң, тізең, театр тоғынҷыларының матлама тимнелген сіліг ойыны чон алнына сығарылча. «Балаган» спектакль пастыра театрның істіндегі чуртазын толдыразынаң піліп аларға чарир.
Америкадағы драматург Чарльз Моринің «Балаган» пьесазын тілбесчі Ольга Варшавер тілбестеен. Ол англия тілінең пазылған олған литературазын, кибелістерні, чоохтарны, пьесаларны орыс тіліне тілбестепче. Ідӧк позы кічіг палаларға паза саарбахтарға пьесалар пасча. Россияның театрларында аның тоғыстарын спектакльларға сыбыра айландырчалар. Ольга Александровна тун ойынны кӧрерге Москвадаң ӧнетін кил парған.
– Нью-Йоркта саңай драматургияа чарыдылған литература садылчатхан магазин парын хаҷанох пілгем, – чоохтаан Ольга Александровна, хакас хабарҷыларнаң паза студенттернең тоғасханда. – Андар кіріп, усанабас ла Чарльз Моринің «Балаган» пьесазын кӧр салғам. Мин аны сала маңзыри садызып алғам. Москвазар нандыра учухчатханда, пьесаны тооза хығырыбысхам, анаң сағын салғам, ибімзер читсем, прай киректерімні хыйа сал салып, пу киндені тілбестирге одырыбызарбын тіп. Кӧрігҷілер пьесаның ойынын хайди даа кӧріп аларға киректер.
Ольга Варшавер театрға тың хынча. Олған тузында театр студиязынзар чӧрген. Соонаң театровед поларға сағынған, че чуртас ағыны хоостыра ӱгретчілер институдының пасха хазна тіллері факультедінзер кірібіскен. Аны тоозыбысханда, он чыл школада ӱгретчі полып істенген. Тілбесчі тоғызы парыс ағылбаза даа, Ольга Александровнаның 100 азыра тілбестелген кинде чарыхха сыххан.
Спектакльны режиссёр Станислав Голодницкий турғысхан. Ол Костромадағы камернай драма театрында 10 чыл азыра істен парир, іҷе-пабазы Борис паза Ольга Голодницкийлернің чайаачы чолын пасча. Россиядағы театр искусствозының академиязын тоосханда, чиит оолны Москвада ікі театрзар тоғынарға хығырғаннар. Че Станислав Борисович тӧреен чир-суунзар айланарға чаратхан, іҷе-пабазы тӧстеен камернай драма театрында ӧӧн режиссёр полча. Ол Костромада ла нимес, ідӧк Россияның пасха даа регионнарында ойыннар турғысча. Аның спектакльлары пӧзік паалағларға паза аарлығ сыйыхтарға сыбыра турысчалар.
– Мин Хакасияда пастағызын на полдым. Пу тус аразына Сойан-Сус ГЭС-ты паза «Мраморка» экстрим-парктың музейін кӧрерге чӧргем. Хонғаным паза палам Хакасияның ӧӧн музейінде полғаннар. Ӱр дее полбаза, че республикада чуртирға истенгем. Спектакльны пір айҷа тимнеебіс. Полған на тоғыста ол-пу сидіксініс сығыс киледір, че прай сурығлар хаҷан даа пӧгілче. Улуғ опыттығ артисттернең паза чииттернең ниик тоғынғам, кӧңніме кірген. Республиканың мындағ театры пары поғдархастығ. «Балаган» ойын пастыра кӧрігҷілерге профессиябыстаңар чоохтап пирерге сағынғам – хайди піс хомзынчабыс, ирееленчебіс, ӧрінчебіс, – таныхтаан Станислав Голодницкий.
«Балаган» ойынны турғызарында ідӧк араласханнар: хоосчы-постановщик Влада Чаптыкова, костюмнарҷа хоосчы Мария Чаптыкова, хореограф Анастасия Быдышева.
Пу проект «Кічіг Чир-суғның культуразы» федеральнай программа хоостыра чуртасха кирілген. Пу программа культура учреждениелерінің тоғызын улам кӧдіре аларға, оларны тилідерге кӧстегліг.
Сом А.М.Топановтың адынаң Хакас драма театрыни
Автор :
Татьяна Тютюбеева
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде