Хакастарның культуразында ӱлӱкӱннерге алынҷа орын пирілче. Чыл пазы – ызых кӱн, иң ӧӧннернің пірсі! Пурунғы кибірлерні хайраллааны чуртасха сағыс-кӧрізін чӱзерлеп паза муңарлап чыллар ӧтіре апарған хакас чонның культуразына улуғ аарлас тӧрітче. «Чылан – тус» ома кибірліг календарьның ӧӧн пастағ орны полча. Паза чуртас хатап тӧріпчеткенін паза чир-чайаанда прай ниме наадаң пасталчатханын таныхтапча: «Чылан пазын кӧдірзе, наа чыл пасталча».

Хакас чонның ӱлӱкӱннері палаларны постың кічіг Чир-сууның тархынын хынып ӱгренерге, пос чонының сағыс-кӧрізі, хайзында тіріг чир-чайаанға ызых хайығ салылча, пастыра тилекей пӱдізін кӧрерге кӧніктірчелер. Олар мында чуртапчатхан прай нацияларны – хакастарны паза орыстарны, поляктарны паза немецтерні, узбектерні паза кореецтерні, хырғыстарны паза пасхазын – чон кибірлеріне аарласнаң хайарға ӱгретчелер.

Пӱӱн Чыл пазы Хакасияның прай чуртағҷыларына улуғ паза пірге ӱлӱкӱн полчатханы тың ӧріндірче.Прайзын часхы пасталчатханынаң, наа пастағлар тузынаң, кӱстер усхунчатханынаң алғыстапчам! Чуртас толдыра ағын суғ чіли ползын, хайзын чахсы чуртастығ чарлар ибірче! Амыр паза чахсы чуртас сірерге! Чыл пазынаң!