Тархында ӧӧн сурығ пӧгілче
21.02.2024
Хабарлар
Табығлар-2024. Полған на чуртағҷының политикада позының кӧрізі пар. Кізі хайдағ даа тоғыста істензе, аның Чир-суу ӱчӱн чӱрее ағырча. Россия президентіне табығлар чағдапчатханда, хабарҷылар ӱн пирістеңер республика чуртағҷыларының сағыс-кӧрістерін пілібіскеннер
Наталья ТАБАКОВА, «Хакасия» ГТРК-ның искірігліг программаларының служба пастығының орынҷызы:
– Хазнаның полған на чуртағҷызына 18 частығдаң сығара, Россия Федерациязының паза Хакас Республиканың Конституциялары хоостыра, табығларда постың ӱнін пирерге право пирілче. Андағ оңдайнаң полған на кізі регионның, хазнаның тиксі чуртазы паза таңдағы кӱні ӱчӱн нандырығ тутча.
Хакасияда амғы туста 400 муңа чағын табығҷы саналча, че оларның чарымы даа халғанҷы чылларда ӱн пирісте араласпинча. Ирткен чылда кӱскӱде Ӧӧркі Чӧптің депутаттарын паза республика пазын тапхабыс. Хакасияда прай 373 табығ участогы тӧстелген, че позының кӧңнін искірерге 156 муңҷа ла кізі кил парған, алай табығҷыларның 39,5 проценті. Парбазам даа, хайтпас, олох таа кем ӱлгее сығып алары азынада пілдістіг тіп чоохтанча паза сағынча кӧбізі. Че іди тудынарға, хылынарға чарабас тіп санапчам. Пір ле кӱннең чуртабин, алнынзар ырах кӧрерге кирек.Мының алнында аалларда аға-ууҷаларыбыс табығларға ӱлӱкӱн-пайрамға чіли чӧрҷеңнер. Городта кӱннің хайдағ даа чардығында табығ участогында кізі кӧп хайынғанын кӧрбессің. Мин кибірли табығларның халғанҷы кӱнінде, позырахта, ӱн пирерге пар килчем. Пір хати ӧнетін участоксар чабылар алнында ла кіргем, хабарҷы кізее табығлар тоозылар тусха нинҷе кізі кил парғанын пілібізерге хынығ пілдірген.
Амды иң не нандырығлығ тус чағдап одыр, 15 – 17 мартта хазна президентінің табығлары иртер. Полған на кізее постың кӧңнін искірер право пирілген, аннаң хайди даа тузаланарға кирек, улам на амғы оңдайларда. Хакасиядағы чон ӧткін, чӧптіг тудынзын, мыннаң мындархы чуртазы чахсы парзын.
Татьяна ШАЛГИНОВА, Хакасия искусствозының саблығ деятельі, республиканың чон артизі, композитор:
– Президенттің табығларына хайди даа парарға кирек. Ноғадаңар? Минің кӧрізімнең, президент пістің хазнада ӧӧн кізі паза чонның тании полча, аннаңар март айда табығларға чоох чох парарбын. Мин пір дее табығларны иртірбинчем, ползын ол хазна устағҷызына алай республика пазына.
Сынны чоохтаза, табығларға кӧрізім алыс парған. 20 – 30 чыл мының алнында ол кирекке хайди-да ниик хайҷаңмын. Минің ӱнім дее чох ол сурығларны пӧгіп аларлар тіп сағынҷаңмын. Арса, совет тузында андағ кӧрістіг чуртаҷаңмын. Пӱӱнгі кӱнде, тізең, уғаа нандырығлығ хайчам.
Март айда табығлар ӱс кӱн иртер. Сағынчам, ол чуртағҷыларға иң килістіре оңдай полар. Тархында ӧӧн сурығ пӧгілче нооза. Хайди аны пір кӱнге ле пӧгер. Ағаа хоза, кізілер соон сӱрістіре ӱн пирерге парчалар. Аннаңар ӱс кӱн аразына табығ пирҷең орынзар улам кӧп кізі килер.
Таныхтирға кирек, сӧбіреде іҷе-пабалар табығларға чӧрчеткені амғы тӧлге кӧзідім полча. Олғаннар, чииттер ибде улуғларының табығлардаңар чоохтасчатханнарын исчелер, оларның ӱн пиріске хайызығларын сизінчелер, пастарына сииртчелер. Мин олған тузымны оңнапчам, совет тузында ӱн пирҷең кӱн аарласта полҷаң.
Март айда президенттің табығлары хайди иртерін кӧрербіс. Пу ӱн пиріснең пістің хазнадағы чонның таңдағы «хазых чуртазы» палғалыстығ.
Сомнар Н.Табакованың, Т.Шалгинованың архивтерінең
Автор :
Пазып алғаннар Оксана Челтыгмашева, Татьяна Тютюбеева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
