Санаа хынчатханнарның саны чылнаң хозылча
16.02.2024
Хабарлар
Мария Уксекова саналығ чӱгӱрерінде пастағы орын алған
Спорт. Ирткен субботада Таштып аймаандағылар тиксi хазнаҷа иртiрілчеткен «Лыжня России» саналығ чӱгӱрер чӧрімге хозылғанохтар. Анда аймах частығлар араласханнар
Чон Таштыптаң ырах нимес «Кӱмӱс хара суғ» олғаннар лагерьi хыринзар чыылысхан. Анда марыға сана чолын азынада тимнеп салчалар. Ирткен чылларның сомнарын стендте iл салчалар, спортсменнер, постарын сомда таап, ӧрiнчелер. Кӧзідігні тимнирінең аймахта сыхчатхан «Земля таштыпская» газетаның редакциязы чыл сай айғасча. «Йу, пiс мында кiчiгбiс!» – хысхырысчатханнар саналығ чӱгӱрерінде араласчатхан саарбахтар. Постарын кӧрiп аларға хынығох. Чӱгӱрчеткен алай сыйыхтатчатхан туста олған-узахтың прай кӧңнi кӧрiнче: чылчатса – кӱстерiн салчатханы, сыйыхтатчатса – сырайларында улуғ поғдархас алай ачырғаныс (пастағы орынға сых полбааннаңар).
Прайзы турыбысханда, Россияның паза Хакасияның гимннерi ойнабысхан. Пастыхтар чоох алғаннар. Таштып аймаа пазы Николай Чебодаев теен:
– Изеннер, арғыстар-спортсменнер! Мин улуғ ӧрiнiснең сiрернi пӱӱн удурлапчам. Таштып аймаанда саналығ чӱгӱрері чахсы тилiпче, че халғанҷы туста аннаңар пiс кӧмес ундут салғабыс, неке. Пӱӱл пiс кӧстег тутчабыс – пiстiң ӱгредiг учреждениелерiне саналар ал пирерге. Пу орында пiс сана-роллер трассазын пӱдiрiбiзерге сағынчабыс, ол тоғыс сағам апарылча. Паза таныхтирға сағынчам, 2024 чылда Швыдков-Шулбаевтiң саналығ чӱгӱрерінҷе мариин пӧзiк синде иртiрiбiзерге пӧгiнчебiс. Николай Сергеевич Швыдковха пӱӱл чӱс час толарҷых, аннанар кӱстенiбiзерге кирек...
Алғыстас сӧзiнең араласчыларзар iдӧк Хакасияның Ӧӧркi Чӧбiнiң депутады Василий Шулбаев айланған.
Пурнада пас меетке 6 – 10 частығ хызыҷахтар сыхханнар, олар 1 километрні тобырғаннар. Кем-де саналығ чӱгӱрер марығда пастағызын на араласчатханға тӧӧй полған. Пiр кiчiг хызыҷахтың соонҷа «ағырчатхан» iҷезi чӱгӱрчеткен. Кем-де чылығ куртказын суурбин чылча, пiр хатап матап iзiге пызып алза, пасха чӱгӱрісте ниик кип-азахтығ чӱгӱрер, неке. Табырах-табырах хыймыранчатсаң, хан хайнап сыхса, хысхы куртка харығ пол сыхча нооза.
1985 – 1994 чылларда тӧреен ипчiлер пас меетке сығар алнында 31 частығ Мария Уксекованаң чоохтазып аларға ӱлӱс тӱскен. Ол Москвада чуртапчаттыр, чир-суунзар, Аңчул аалзар, неделяа килген.
– Саналығ удаа чылчазар ба?
– Тынағ кӱннерде хайди даа чӱгӱрчем. Москвада сана чолы пiрее парктарда пар, мин, тiзең, город тастынзар чӧрчем, чолға пiрее час парыбысча. Марығларға пар килчем. Школа тузында олғаннарның аразында ағас сана ӱчӱн тудыс-хабыс таа пол парҷаң. Iди чыл чӧрерге хынҷаңмыс, че оңдай чох полҷаң, саналығ чӱгӱрері ол туста тилiбеен полар. Пӱӱн, тiзең, кӧрчем, аалдағы палаларның наа чахсы саналар пар.
– Улуғ городта кем полып тоғынчазар? Хайди Москвада пол парғазар?
– Чуртас минi хынығ чирлерҷе тастап чӧрген. Школа соонаң мин Сочи городта чоннар аразындағы олимпийскай университетте ӱгренгем, аны олимпиадаа удур пӱдiргеннер. Утып алғам грант, аны хоостыра «Мастер спортивного администрирования» специальностьча ӱгренiп алғам. Пiстiң 2 группа полған – орыс студенттер паза пасха хазналардаң килген чииттер. Тоосхан соонаң кӧмес пасха саринзар парыбысхам, спортнаң палғалыстығ нимес. Краснодар крайында читi чыл чуртаан соонаң Москвазар парыбысхам. Суғлар паза ниме-ноо урҷаң тирiглернең айғасчатхан компанияда проекттер группазының устағҷызы полчам.
Полған на араласчы иң пурун чӱгӱр килерге кӱстенген
– Сӧбiреде кем-де сiрер чiли спортнаң айғасча ба?
– Iҷем Клавдия Константиновна Арчимаева айғаспинча, пабам Александр Филиппович Уксеков пу чарыхта чоғыл. Пиҷем паза харындазым спорттаңар ундутпинчалар, чӱгӱр чӧрерге хынчалар. Чылығ туста мин позым даа кӧп чӱгӱр чӧрчем, аймах марафоннарда араласчам. Сағыста – триатлоннаң айғазарға ӱгренiп алары. Триатлонға 3 кӧрiм кiрче – суғҷа чӱзерi, велосипедтіг ойладары, чӱгӱрері. Кӧзiдiмге алза, Ағбанда август айда марығ иртче, анда iкi кӱнге 550 километр тобыр парыбызарға кирек: Тазоба карьерiнҷе 10 километр чӱс парыбызарға, 150 километр велосипедтіг, анаң хатабох велосипедтіг ойладарға паза чӱгӱрерге. Кӧместең тимненчем, пӱӱл хысхызын крольнаң чӱзерге ӱгредiг ирткем, ам суғҷа 1,5 километрні олаңай ла тобыр парыбысчам.
Хайдағ хынығ полтыр, ыраххы чирде чуртапчатхан чир-суғҷынаң чоохтазып аларға. Мария пос туста спортнаң айғасчаттыр, анзы уғаа чахсы кӧзiдiм – улуғларға даа, кiчiглерге дее.
Саналығ чӱгӱрерінде Таштыпта 116 кiзi араласхан. 2-3 мартта Швыдков-Шулбаевтің саналығ чӱгӱрер мариинда уламох кӧп кiзi полар, андар сананаң тӧреміл айғасчатханнар килчелер. Че пос алынҷа даа чӱгӱр чӧрчеткен чон кӧрiнче, пасха кiзее нимес, постарына чахсы идiп – арығ кииде, сiлiг чир-чайаанда 3 – 5 километр чыл парыбысса, кiзiнiң кӧңнi кӧдiрiлче, прай сидіктерні тобыр парыбызарға, наа чидiглерге чидерге кӱс пол килче нооза.
Сомнар авторни
Автор :
Тарина Бутонаева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
