Ынархас улуғларны паза чииттернi пiрiктiрче
15.02.2024
Хабарлар
Ынархас фестивальы Хакасияның паза Алтай аймааның ӱгредiг кирее, культура тоғынҷыларын чыған
Фестиваль. Алтай аймааның Хубачар аалындағы Культура туразында Ынархас фестивальы ирткен
Аны 6 чыл мының алнында Алтай аймааның устағ-пастаа полызиинаң улуғлар чӧбi иртiрiп пастаан. Анаң Культура туразы, библиотека тоғынҷылары ӧткiн аралас сыхханнар. Чыл сай фестивальның темалары алызып одырча. Пӱӱл ол хазнабыста чарлалған Cӧбiре чылына паза Алтай аймааның 80 чылына чарыдылып иртiрiлген. Анда аймахтың экономиказының, халых чуртазының, культуразының тилiзiне улуғ хозым ит салған сӧбiрелернi, чуртағҷыларны чеестееннер. Iдӧк тиксi республиканың саблығ кiзiлерiнеңер чоох парған.
Фестивальға аймахтың ӱгредiг кирее паза культура тоғынҷыларынаң пасха, аалҷылар кил парғаннарох. Ол Хакасияның Чайаачылар туразының, писательлер пiрiгiзiнiң кiзiлерi паза пасхазы даа.
Ынархас пайрамын Алтай аймааның Культура туразының чоннар аразындағы хайызығлар суриинҷа методизi Ия Чанкова апарған. Аның таниинаң, пу тоғазығларның ӧӧн пӧгiнi – чииттернi паза улуғларны, таныстырып, пiрiктiрерi. Пӱӱл фестивальда пастағызын на Харатастағы кӧп кӧстеглiг техникумның филиалында ӱгренчеткен студенттер араласханнар. Iдӧк Хубачардағы, Аршаннардағы, Хызыл чазыдағы, Ызыхтағы школаларның ӱгренҷiлерi полғаннар.
Таныхтирга кирек, 2024 чыл пайрамнарға пай. Пӱӱл саблығ ученай, профессор, востоковед, тархын паза археология iстезiгҷiзi Л.Р.Кызласовха 100 час толарҷых. Чыылысханнарға аның чуртас чолынаңар, апарған iстезiглерiнеңер искiрген профессор, тархын наукаларының докторы Валентина Тугужекова.
Iдӧк пӱӱл саблығ хакас писатель М.Е.Кильчичаковтың 105 чазы таныхталар. Алтай аймааның Культура туразының директоры Станислав Клапин аның чайаачызынаң танысханынаңар чоохтаан. Ол 15 чыл мының алнында Хакасиязар кӧс килтiр. Санкт-Петербургтағы РГИСИ-ны тоосхан специалист, устағҷы тоғызынаң пасха, олғаннарны сценада чоох тударға ӱгрет парча, аның сылтаанда аймах марығларда поларға килiсче. Оларның араласчылары удаа Михаил Еремеевичтiң чайаачызын таллапчалар тiп чоохтапча Станислав Владимирович. Андағ оңдайнаң, саблығ писательнiң нинҷе-де кибелiзi аның паар-чӱреене сиип парған. Иң хынғаннарының пiрсiн – «Тiрiг хан» кибелiстi – ол ӧтiг хығырған.
2024 чылда Хакасияның писательлер пiрiгiзiне 75 чыл паза Чайаачылар туразына 15 чыл толча. Пу организациялар тӧстелгеннеңер паза Алтай аймаанаң сыххан чайаачылардаңар, оларның санында Михаил Воронецкий (Кузькин), Моисей Баинов, Геннадий Маерков, Валентина Татарова, Александр Котожеков, писательлер пiрiгiзiнiң кнезi, Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы Наталья Ахпашева чоохтаан. Кӧп чылығ сӧс ӱр ниместе ах чарыхтаң парыбысхан Геннадий Маерковтаңар истiлген. Ағаа чарыдылған кибелiстi Хубачардағы школаның ӱгретчiзi Светлана Сицкая хығырған. Iдӧк саблығ писательнiң кибелiстерiне пазылған сарыннар толдырылған.
Чайаачы номерлерiнең чыылысхан чонны Аршаннардағы музыка паза ортымах школаларның ӱгретчiлерi Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы Валентина Тюкпиекова, Татьяна Канзычакова, Екатерина Шевлякова, Ольга Мистрикова ӧрiндiргеннер.
Алтай аймаанда хакас чонның культуразын тилiдерiне улуғ хозым итчеткен сӧбiрелернiң аразында Сагалаковтар сӧбiрезiн таныхтирға кирек. Хакасияның чон узы Мария Ефимовна хонғанынаң хада пос кӱзiнең республикада паза хонҷых регионнарда иртчеткен аймах марығларда ӧткiн араласчалар, оларда Хакасияны турыстығ кӧзiтчелер. 2016 чылда алтын пайрамын таныхтап салған ынағ ирепчi Россия синiнде ирткен «Чыл сӧбiрезi» марығда пастағы орынға турысхан.
Iдӧк фестивальға хоосчылар Тамара Ощепкованың паза Александр Урановтың тоғыстарының кӧзiдии тимнелген.
Сағынчам, мындағ фестиваль иртiрiлчеткенi уғаа тузалығ. Анда олғаннарға паза чииттерге, тӧреен чирiнеңер кӧп арах пiлiп, чайаачы чир-суғҷыларынаң чағын танызып алар оңдай пар.
Сом авторни
Автор :
Татьяна Кыштымова
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
