Тоғыс ӱгредiге харығ нимес
07.02.2024
Статья
Алла Шалгинова
Чайаачыларыбыс. Алла Шалгинова Асхыс аймаандағы Кызлас аалда чуртапча, 11 класста ӱгренче
Сӧбiре
Алла улуғ сӧбiреде ӧсче. Аның паба-iҷезi орындағы школада iстенчелер, оларның тӧрт пала, прайзы хыстар. Пиҷелер тӧртӧлең чайаачы оңдайлығлар.
– Мин сӧбiреде iкiнҷi палабын. Улуғ пиҷем музыка колледжiнiң 2-ҷi курcтағы студентi полча. Ол хакас кӧг тирiглерiнең ойнирға ӱгренче. Минiң алтымдағы туңмаҷаам ортын класста ӱгренче, иң кiчиибiс олған садына чӧрче. Пiс ӱзӧлең искусство школазын тоосхабыс. Анда хомыснаң ойнирға ӱгренгебiс, кӧп мероприятиеде араласчаңмыс, концерттер кӧзiтчеңмiс. Ӱгретчiбiс – Тамара Николаевна Давлетова. Ол пiстiң аалзар палаларны ӱгредерге ӧнетiн килче. Андар кӧп пала чӧрче. Пiс ӱзӧлең искусство школазын хызыл дипломға тоосхабыс, – чоохтапча чайаачы хыс.
Шалгиновтарның иң кiчии iдӧк чайаачы пала. Ағаа алты ла час. Хызыҷах, пиҷелерi чiли хомыснаң ойнап полбинчатса даа, ибде пiр-iкi ле теелбек салыбысча. Ағаа анзында пиҷелерi турбинчалар.
Аалда Шалгиновтарның ансамбльы полған. Андар iдӧк искусство школазының пiр чайаачы ӱгренҷізі кiрген. Олар аймах мероприятиелерде, кӧг тирiглерiнең ойнап паза сарнап, концерт кӧзiтчеңнер.
Школа
Алла Шалгинованың клазында нинҷе-де ле ӱгренҷi. Класснаң Надежда Николаевна Шулбаева устапча. Ағаа ӱгренҷiлерi уғаа хынчалар.
– Пiстiң класс ынағ. Пiс школа сценазында теелбек турғысчабыс. Оолахтар тоғырланминчалар. Ӱр ниместе Ӱгретчi паза ӱгредiг кӧстегҷiзі чылына чарыдылған пайрам иртiргебiс. Прайзы пӧзiк паалаан. Пiстiң школада уғаа кӧп турыстығ паза кӱстiг ӱгретчi iстенче. Класс устағҷыбыс Надежда Николаевна Шулбаева, тізең, пiске iҷе осхас чағын. Орыс тiлi паза литература ӱгретчiзi Маргарита Владимировна Капсаргинаны таныхтирҷыхпын. Ол пiстi пiрге хазна сыныхтағларына матап тимнепче. Чоохтирға кирек, ирткен чылларда школаны тоосхан ӱгренҷiлер пу предметтерҷе ЕГЭ-ны чахсы балларға тудыбысханнар. Ол кӱстiг ӱгретчi! – алғызын читiрче ӱгренҷi.
Тоғыс
Алла чахсы ӱгренерiнең пасха, iдӧк тоғынарына тус тапчаң. Ирткен чылда чайғы каникулларында ол Ағбанда тоғынған. Ӱгредiг чылы пасталыбысханда, тiзең, аны Кызластағы клуб устағҷызы хореограф полып тоғынарға хығырған. Аалда палаларны теелбекке ӱгредер специалист чох полған нооза, концерттер, тiзең, иртiрерге кирек.
– Пастағы туста тоғынарға ниик полған. Че Наа чыл алнында тоғыс аар пар сыххан. Пу туста школада ЕГЭ-ға тимненiс тирең пар сыххан, олох туста клубта палаларнаң айғазарға киректелген. Мин ӱс группанаң тоғынғам, ол 1 – 9 класстағы хызыҷахтар, оолахтар теелбек саларға хынмин турғаннар. Тынағ кӱннерін санабаза, пiс кӱннiң сай репетицияа чыылысчаңмыс. Теелбектернi интернетте тiлеҷеңмін. Хынығларын таллаҷаңмын. Анаң хызыҷахтарнаң аны толдырҷаңмыс. Кiчiглернең тоғынарға кӧмес сидiк пiлдiрген, олар ундутчыллар нооза. Киҷее ӱгренген нименi пӱӱн ундут салған полчалар.
Тоғынғаныма мин ӧрiнчем. Ол мағаа улуғ опыт. Палалар пасха-пасхалар, полғанының на позының кӧңнi, хылии. Оларның кӧңнiн тӱзiр салбас ӱчӱн, махтап ла одырарға кирек полтыр. Ағаа хоза, оларның сурығлары тоозылбинча: хайди, ноға, хаҷан?.. Клуб тоғынҷылары минзер Алла Александровна тiп айланҷаңнар. Мағаа кӧмес изi чох пiлдiрген. Мин олардаң кiчiгбiн нооза. Репетициялар соонаң ибде школаа тимненерге кирек полҷаң, мин маңнанҷаңмын, – чоохтапча Алла.
Наа чыл пайрамында Алланың хызыҷахтары сценаа сыхханнар, аалның чуртағҷыларына теелбек салғаннар. Постарын турыстыра кӧзiт пиргеннер, ӱгретчi оларның ӱчӱн поғдархаан. Пайрам ирт парғанда, хореограф полып тоғынарын тохтадарға килiскен. Амды хазна сыныхтағларына тирең тимненiстер пасталыбысты нооза.
Чайғызын городта паза аалдағы клубта тоғынып, Алла Шалгинова айфонға ахча чыып алған. Олар, тiзең, 40 муң салковайдаң ниик турбинчалар. Ағаа хоза ол паба-iҷезiне Наа чылға сыйыхтар тимнеп пирген.
– Минiң пабам – палыхчы кiзi. Чайғызын, хысхызын сыбыра палыхтирға чӧрче. Мин ағаа пус ӱтеҷең бур сыйлап пиргем. Ол аны хаҷанох алып аларға сағынған. Аны мин cизiнгем. Iҷеме, тiзең, ахча пиргем. Ол аны позына хоратпин, Наа чылға стол салыбысхан, – чоохтапча хыс.
Алла Шалгинова, школа тоозыбысса, техническай вузсар кiрерге пӧгiнче. Ол программист алай IТ-специалист поларға сағынча. Хайди ол тiпче, кiчiгдең ала ол компьютер техниказынаң айғазарға хынча. Туғаннарының телефоннары алай компьютерлерi хомай тоғын сыхса алай ба программа турғыс пирерге кирек полза, олар Алланы хығырча одырлар. Ағаа хоза, хайди тiпче чиит хыс, IТ-специалисттер амғы туста улуғ кирексiнiстелер, тоғыс таап аларға сидiк полбас. Iдӧк халғанҷы чылларда оларға хазна синiнде кӧп хабазығлар кӧрiл парған.
Сом Алла Шалгинованың архивiнең
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
