«Спорт королевазы» прай Сибирьні чығды
17.01.2024
Хабарлар

Барьерліг чӱгӱріс – сіліг марығ
Марығ. Ағбанда ниик атлетикаҷа Cибирьнің чемпионады паза первенствозы ирткен
Ниик атлетиканы «спорт королевазы» адапчалар. Анзы тиктең нимес. Пу спорт кӧрімінзер 40 артиинаң дисциплина кірче: аймах дистанцияларға чӱгӱріc, барьерліг чӱгӱріс, сегірістер (узунға, пӧзікке, шесттіг, ӱс оңдайлығ), спорт чӧрізі, ядроны ідері, дискті, чыданы паза масханы ырахха тастиры, кӧп оңдайлығ марығлар паза пасхазы. Хакасияда ниик атлетикаҷа марығларны 1920 чылларның ортызында иртірерге пастааннар. Аның тилізі хаҷан даа хайығда полҷаң. 1943 чылда Хакас автоном облазында пастағы олған-чииттер спорт школазы азылғанда, секцияларның пірcі ниик атлетикаҷа полған. Пістің спортсменнернің чидіглер илееде. Кӧзідімге, Евгений Евсюковнаң Дмитрий Бурмакин – Олимп ойыннарының араласчылары. Пастағызы спорт чӧрізінде кӱзін сынаан, Бурмакин – марафонец. Игорь Парыгин ӱс оңдайлығ сегірісте чииттер аразындағы тилекей чемпионадында чиңіс тутхан.
Пылтыр пу спорт кӧрімі Хакасияда наа тыныс алған тирге чарир. 2023 чылда мартта республиканың ӧӧн городында ниик атлетика манежі тузаланысха кирілген. Аның пӱдерін спортсменнер 10 артиинаң чыл сахтааннар. Салтарында, Катановтың орамазында улуғ, чарых, нап-наа манеж турыбысхан. Пу кӱннерде спорт пӱдірии пастағы улуғ марығларны удурлады. 12-13 январьда анда Сибирьдегі федеральнай округтың чемпионады паза первенствозы ирткеннер.
Арға-мӧрійні пайрамни азарында араласханнар Хакасия пазының орынҷызы Михаил Побызаков, спорт министрі Сергей Кочан паза Ағбанның пазы Алексей Лёмин. Олар чыылған чонға чиңіс тударға, рекордтар турғызарға алғааннар. Пастыхтарның чылығ сӧстерін кізілер ізіг айа сабызынаң удурлааннар.
Ниик атлетикаҷа марығда Сибирьнің 9 регионының – Хызылчар паза Алтай крайларының, Кемеров, Омск, Томск, Иркутск, Новосибирск областьтарының, Хакас паза Алтай республикаларының – спортсменнері устарын кӧзіткеннер. Тиксі алза, 673 кізі. Тувада ниик атлетиканаң айғаспинчатханнаңар, хонҷых регионның командазы полбаан. Оол-хыстарны частары хоостыра пис ӧмее чарыбысханнар: 16 часха читкелектер, 18 часха читкелектер, 20 часха читкелектер, 23 часха читкелектер паза улуғлар. Араласчылар 16 дисциплинада кӱстерін сынааннар. Ол санда чӱгӱрісте, эстафетада, сегірісте, ядроны ідерінде, пис паза читі оңдайлығ марығларда.
Меспектіг ойыннарнаң алай кӱреснең тиңнестірзе, ниик атлетикада арға-мӧрій хай-хай амыр иртче. Кізілер, пас меетке сығып, ідӧк чиңіс ӱчӱн харбасчалар. Оларға Россия чемпионадына паза первенстволарға таллағ иртібізерге кирек. Че манежте хысхырыстар иcтілбеен. Пірееде арғыстары, марығласчатхан спортсменнің кӧңнін кӧдіріп, айа саап пирҷеңнер. Пу спорт кӧрімінде пір саңай тӧрт дисциплинаҷа марығ парча. Манежтің аархы саринда оол-хыстар узунға сегірчеткеннер. Ортызында барьерліг чӱгӱрісче финаллар ирткеннер. Аның хыринда cаарбахтар пӧзікке шесттіг сегіргеннер. Пулуңда ядро ідерінҷе сектор орныххан.
Трибунадағы улуснаң чоохтасханда, піреезі Ағбанзар марыға пастағызын на килтір, хызылчардағылар, тізең, мында ӱзінҷізін пол килділер. Лесосибирсктегі тренер Лилия Галямина чоохтаан:
– Лесосибирск – улуғ нимес город. Анда ікі спорт школазы тоғынча. Ӱгренҷілер саны илееде. Мин первенствоға пис саарбахты ағылғам. Ӱгренҷілерімнің ікізі барьерліг чӱгӱрісте финалға сығып алған, пір кізі – алтон метрге чӱгӱрісте. Медальларға ізенчебіс. Орындағы манеж кӧңніме кірче. Спортсменнерге чӱгӱрерге оой. Прай чӱреемнең Хакасияның ӱчӱн ӧрінчем.
Томск облазынаң чемпионатха улуғ делегация килген. Тренер Анна Чуркинаның таниинаң, арға-мӧрійде 85 спортсмен узын кӧзітче. Олар пӧзікке шесттіг сегірерінде паза кӧп оңдайлығ марығда ла араласпинчалар. Ідӧк тренер манеж хоостыра сағыстарынаң ӱлескен:
– Пу объекттеңер кӧп искебіс, амды пос хараанаң кӧріп алдыбыс. Тӧзелген чабыс паза чӱгӱрҷең чоллар чахсы. Хомзынысха, Томскта мындағ истіг оңдайлар чоғыл. Амды пеер тӧреміл кил турарбыс.
Кӧп оңдайлығ марығлар чапсытханнар. Хысхызын хыстар пис оңдайлығ марығда (андар кірчелер 60 метрге барьерліг чӱгӱріс, пӧзікке сегірері, ядроны ідері, узунға сегірері паза 800 метрге чӱгӱріc) кӱстерін сынапчалар, ооллар – читі оңдайлығ марығда (хозылчалар 60 метрге чӱгӱріс, шесттіг пӧзікке сегірері, ідӧк иреннер 800 метр орнына 1000 метр чӱгӱрчелер). Ӧӧн пӧгін – марығдаң марыға саннар чыыры. Сибирьде кӧп оңдайлығ марығларның кіннеріне Кемеров паза Омск областьтары саналчалар. Кемеровтағы спортсмен Сергей Свиридов 2012 чылда Олимп ойыннарында араласхан. Ол сигізінҷі орынға сыххан.
Алтай крайы ӱчӱн Россияның саблығ спорт узы Сергей Шубенков турысча. Че тилекей чемпионы паза призеры хысхызын Сибирьдегі марығларда араласпинча. Аның дисциплиналары – 60 паза 110 метрлерге барьерліг чӱгӱріс. Саарбахтарға саблығ спортсменні пос хараанаң кӧріп аларға тузалығ поларҷых.
Хакасиядаңар чоохтаза, пістің республика ӱчӱн 89 кізі турысхан. Олар 13 алтын, 10 кӱмӱс паза 7 хола медаль утханнар. Араласчылар санында Ағбандағы ла нимес, Харатастағы, Саяногорсктағы спорт школаларының спортсменнері пар. Ідӧк командазар В.И.Чарковтың адынаң республиканың Олимп резерві cпорт школазының паза Олимп резерві училищезінің (техникумының) ӱгренҷілері кіргеннер. Ипчілер аразында узунға сегірерінде паза ӱс оңдайлығ сегірісте Анастасия Туршина Хакасияа алтын медальлар ағылған. Ол таныхтаан:
– Пу чиңістер мағаа уғаа аарлығ. Мин аны тӧреен чирімде утып алдым нооза. Манежті пӱдерін хайди сағыдыбыс. Пӱӱн сағынған сағызым толды. Он тоғызынҷы чылы спортнаң айғас парирбын. Хырығ озаринда марығлазарға киліспеен, че пістің хазнада полбаан чир чоғыл, неке. Россияда мыннаң артых манеж таппассың. Узунға сегірерінде тӧртӧлең марығласхабыс. Мин 5,79 метрге сегірібіскем. Анзы тың на чахсы нимес. Иң пӧзік чидиим – 6,44 метрге сегіргені.
Юниорлардаң Николай Кирилловты таныхтирҷыхпыс. 2006 чылда тӧреен спортсмен, Сибирьнің первенствозында 3000 метр чӱгӱріп, кӱмӱс медаль утхан, 2000 метрге стипль-чезте чиңіс тутхан. Стипль-чез – ниик атлетиканың дисциплиназы. Спортсменнер 2000 алай 3000 метрге ӧнетін турғызылған ханалар азыра атығып чӱгӱрчелер. Кириллов хакас тренер Татьяна Сагалакованың холында узын таптапча.
Хакасияда пастағызын на ирткен Сибирь чемпионадында паза первенствозында республиканың командазы ікінҷі орынға сыххан.
Сом Альбина Чистогашевани
Автор :
Майя Кильчичакова
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде