Тоғыс чуртағҷы малларын пирбинче
03.11.2023
Хабарлар
Евгений Баулин, Сергей Труфанов, Гульнара Керимова
Пресс-конференция. Боградта чуғынҷах ағырығны чох идеріне чарыдылған пресс-конференция ирткен
Аны Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрінің тоғызын толдырчатхан Сергей Труфанов иртірген. Анда ідӧк ветеринария департаментінің устағҷызы Гульнара Керимова, аңнар паза ибдегі маллар ағырығларынаң тоғыр кӱрезерінҷе пӧлік устағҷызы Евгений Баулин араласханнар.
Чарыс айының 4-ҷі кӱнінде Боград аймааның ветеринар службазынзар Боградта маллар ағырыбысханнаңар айланыс кірген. Аның пастағы пілдіріглері ооханына тӧӧй полған. Ағырығ маллардаң пробалар алылып, республиканың ветеринар службазында сыныхталғанда, узелковай дерматит ағырығ ілезіне сығарылған.
Чарыс айының 8-ҷі кӱнінде ағырығдаң тоғыр кӱрезерінҷе комиссия тӧстелген, хайзы Боград аалны чабардаңар чарадығ алыбысхан. Чарыс айының 9-ҷы кӱнінде Москвадаң Россияның аал хонии сыныхтааның специалисттері килгеннер. Олох кӱн Хакасия пазы Валентин Коноваловха пу киректеңер искірілген. Регион пазы штаб тӧстирдеңер, Боград аалны чабызардаңар, аннаң 30 километр ибіре профилактика тоғызын апарардаңар, ээлерге чох иділген маллары ӱчӱн компенсация пирердеңер, Боградта карантин кирердеңер чарадығ алыбысхан.
– Піссер Россияның аал хонии сыныхтааның федеральнай устанызының кізілері, хазнаның аал хонии министерствозының, ветеринар устанызының специалисттері киліп, ағырығ маллардаң пробалар алғаннар, ағырығ тарабас ӱчӱн хайдағ тоғыс апарардаңар чоохтааннар.
Хакасияда чуғынҷах узелковай дерматит мал ағырии пастағызын на сығысхан. Піс ағырығлар чох идерінҷе ӱгредіглерні сыбыра апарҷаңмыс. Че ӧӧн хайығны поом (сибирская язва) паза сосхаларның африкадағы сырхазына салҷаңмыс.
Узелковай дерматит ағырығ Россия Федерациязының пасха регионнарында сығысча. Піс прай тоғыстарны ветеринар законодательствозы хоостыра толдырчабыс. Піссер килген хазна специалисттері ағырығ сығысхан орында, Боградта, паза аннаң пис километр оортах чирде хос туйғахтығ ибдегі прай малларны чох идібізерге чӧп пиргеннер, ол санда ӧскілерні, хойларны паза сосхаларны. Ибдегі пасха мал-хус пу ағырығнаң ағырбинча, – теен Сергей Труфанов.
Кічіг хырлас айының 1-ғы кӱніне Боградта паза аннаң хости орныхчатхан кресен-фермер хоныхтарында ибдегі малның 99% чох иділген, ол санда 923 пас інек, 264 сосха, 1798 пас хой паза ӧскі. 95 кізі компенсация аларына сурыныс пічиин пас салған. Тӧлелген ахчаның тиксі сині 47,5 миллион салковай. Чох иділген ибдегі малларның тиксі кӧдірімі – 456 тонна. Пір килограмм сосха ӱчӱн 159,9 салковай тӧлелче, пір килограмм хой, ӧскі ӱчӱн – 129,9 салковай, мал ӱчӱн – 159 салковай.
Ағырығ тарабас ӱчӱн Боград аалдаң 30 километрге теере оортах орныхчатхан ааллардағы малларға вакцина турғызылча. Вакцинация ікі чардыхти ирткен, ӱзінҷізі поларох.
Таныхтирға кирек, прайзы ла малларын чох идерге пирбинче. Іди Боград аалның 9 чуртағҷызы малларын пирерге хынминча. Оларның 151 пас інек, хой, ӧскі паза сосха пар. Мындағ оңдайнаң олар узелковай дерматит чуғынҷах ағырығны чох идеріне паза профилактика тоғызын апарарына харығ полчалар. Пу чуртағҷылар, пасхазы чіли, малларын чох идерге чарасчатханынаңар сурыныс пічиин пас саларға киректер. Законодательство хоостыра сурыныс пічиин паспаан мал ээлерінің малларын чарадығ чох алып аларлар, компенсация, тізең, тӧлелбес. Прай маллар чох иділген соонда маллар чӧрген орыннар паза хазаалар, пӱдіріглер арығлирына 28 кӱн пирілче.
Гульнара Керимованың таниинаң, малның ағырчатханына пілдіріглер чох таа полза, ол ағырығны таратчатхан мал полча. Іди ол, позы ағырбаза даа, пасха малларны хорғыстығ чуғынҷахнаң чухтыр салча.
Боградсар узелковай дерматит чуғынҷах ағырығ хайдағ оңдайнаң килгені хоостыра істезіг апарылча. Пыролығ кізілер нандырыға тартыларлар.
Сергей Труфановтың чооғынаң, чох иділген малларның ээлеріне Хакасияның хоныхтары малларны ниик паанаң садарға тимделер. Че карантин суурылғанҷа, Боградта хос туйғахтығ маллар (інектер, хойлар, ӧскілер, сосхалар) тударға чарадылбинча.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
