«Читіген» театр аалҷыларын наа пайзаң ибде удурлир
30.08.2023
Хабарлар
Артисттер наа пайзаң иб алнында
Тура тойы. Пу кӱннерде Ағбанда «Читіген» Хакас драма паза этническай кӧг театрының сигіс пулуңнығ наа пайзаң ибі азылған
Театр гастрольларнаң кӧп чӧрче. Аймах ойыннар кӧзідіп, ыр-кӧглер сарнап, чонға пістің тархынны паза кибірлерні читірче. Хакасия правительствозы хабазиинаң 2019 чылда театр позының туразына чидінген. Пӱӱнгі кӱнге улуғ тоғыс иділ парды – «Читігеннің» концерттер паза ойыннар иртірҷең наа сцена ачығы ізиин асты.
Пастағы аалҷыларны наа туразар иртірер алнында, «Читіген» театрның артисттері хакас чонның кибірлерін иртіргеннер. Пастап олар чыылысхан аалҷыларны ирбен отнаң аластааннар, анаң Хакасия искусствозының саблығ деятельі, писатель, хоосчы Александр Котожеков От инені азыраан.
От инені азыраҷаң кибір тузында
Тура тойында аарлығ аалҷылар Хакасия пазы Валентин Коновалов паза культура министрі Светлана Окольникова полғаннар. «Читіген» театрның устағҷызы Ирина Чустугешева оларнаң хада хызыл лентаны хыплаан.
– Пӱӱн сынап танығлығ кӱн. Пайзаң ибде хакас чонның кибірлерінең таныстырҷаң оңдай полар. «Читіген» театр пос чонның кибірлерін хайраллапча, таңдағы тӧлге читірче. Мин сірерзер килзем, чахсы тынанып алчам. Театрға пӧзік чидіглер алғапчам. Республиканың тиліс стратегиязына культура ис-пайын хайраллирын кир салғабыс. «Читіген» театр ол пӧгінні 35 чыл изере матлама толдырча. Театрның ӧмезіне, устағҷызына, артисттеріне улуғ алғызым читірчем. Алнында турғысхан пӧгіннерің хаҷан даа киліс турзын, піc сірерге хабазарға тимдебіс. Кӧрігҷілерге мындағ чарых сцена ачығында чахсы тынанарға алғапчам. Прайзын ӱлӱкӱннең! – алғыстаан Хакасия пазы Валентин Коновалов.
Пайзаң иб істінде улуғ аалҷыларны «Айланыс» ансамбль «Аарлығ аалҷыларым» сарыннаң удурлаан.
Наа туразар кірзӧк, аның стенелеріндегі хайхастығ хоостарнаң ӧкерсініп аларға чарир. Оларны хоосчы Александр Котожеков чайаан. Пӱӱл 1 сентябрьда Александр Ивановичке пайрамнығ 75 час толар. Ағаа чарыдып, «Читіген» театрның наа туразында мындағ чапсых кӧзідіг азылған.
– Пу минің пастағы кӧзідиим нимес. Пайрамнығ 70 чазыма кӧзідіг асхамох. Ӱгредиим хоостыра театр хоосчызы полчам. Сценографха Ленинградта ӱгренгем. Хакас чонның кип-чоохтарына тӧстене, хоостарымда философиялығ сағыстарымны сығарарға кӱстенчем, – чоохтаан Александр Иванович.
«Читіген» театрның пайзаң ибінің пӱдірии пылтыр кӱскӱзін пасталған. Аны хайығда тутхан театр тоғынҷызы Сергей Чаптыков. Алындағы чылларда ол пӱдірігҷі полтыр, аннаңар пайзаң ибні пӱдірерге сидіксінмеен. Ағаа нанҷылары полысханнар. Тураның улии – 144 квадрат метр.
– «Читіген» театр гастрольларнаң кӧп чӧрче. Забайкальскай крайда, Татарстанда, Башкортостанда паза хазнаның пасха даа регионнарында полғабыс. Полғаны ла пос кибірлеріне тудынча, культуразын саблапча. Оларның пос туралары пар. «Читіген» театрның 2019 чылға теере туразы чох полған. Хакас иб пӱдірҷең сағысты ӱр чыллар ал чӧргем. Алында театр директоры полған Виталий Николаевич Канзычаковнаң андағ сағысты чуртасха кирердеңер кӧп чоохтасхабыс. Ол пістің хынған сағызыбыс полған. Че аны толдырыбызар ӱчӱн пос чир участогы кирек нооза.
Валентин Олегович Коновалов республика пазына турыбысханда, піске олаңай ла тура пирілбеен, аннаң хада чир участогы пар полған. Анда 35 тимір гараж турған. Піс пір чыл чарым ол гаражтар ээлерін тілеебіс, ис-пайларын участоктаң сығарзыннар тіп сурынғабыс. Піреезі тоғыр полған. Хайзы мында ниме полар тіп пілерге хынған. Оларға мында улуғ хакас иб турар, чахайахтар ӧзер, уғаа сіліг полар тіп чоохтаабыс, – чоохтаан театрның устағҷызы Ирина Чустугешева.
Пу кибірлер ле иртірҷең иб полбас. «Читіген» театрның хойнында «Айланыс» фольклор ансамбльы пар. Пірееде театр ойыннар турғысча, хайзында ансамбль араласпинча. Ол туста кӧгҷі артисттер пайзаң ибде тоғын турарлар. Наа турада хакас кӧг тиріглерінҷе мастер-класстар иртер. «Читіген» театр ідӧк Ағбан городтың ӱгренҷілеріне ӱгредігліг тоғазығлар сыбыра иртірче. Анда олғаннар театр тоғызынаң тирең танысчалар.
Ідӧк «Читіген» театрның «Сас тойы» кибірліг программа пар. Анда артисттер кӧрігҷілерге сас тойын хайди орта иртірерін кӧзітчелер. Наа пайзаң иб пу програмаа иң килістіре орын.
– Ӱртӱн айының 8-ҷі кӱнінде «ЧитігенФест» чоннар аразындағы кічіг театрларның пастағы фестивальы азылча. Ол фестивальны ікі чыл мының алнында Калмыкияда сағын таап алғабыс. Піс, театрларның ӧмелері, гастрольларда тоғазып, аймах ағырсымнығ сурығлар ӱзӱрчебіс. Андада Мордовияның, Чувашияның, Белоруссияның ӧмелері полған. Піс хайди удаа тоғазардаңар чоохтасхабыс. Улуғ ӧменең чорыхха чӧрерге оой нимес, ахча кӧп киректелче. Аннаңар кічіг театрлар фестивальын иртірерге чӧптезіп алғабыс, – чоохтаан Ирина Чустугешева.
«ЧитігенФест» фестивальда ідӧк режиссёрлар лабораториязы тоғынар. Анда Алтай, Тува, Чувашия паза пасха даа республикаларның режиссёрлары аралазар.
Пайзаң иб хыринда сарчын турча. Аны театрның артизі Алексей Сагатаев, театр пос туразына чидінгенде, 2019 чылда турғыс салған. Іди ол пу орында хакас иб турар тіп таңмалап салған. Ол сағыс толды.
Мындағ чахсы ӱлӱкӱнде театрның ӧмезі Хакасияның культура министерствозына «Улуғ гастрольлар» федеральнай программада аралазарға оңдай пирчеткен ӱчӱн улуғ алғызын читірген. Аны хоостыра артисттер Башкортостанзар, Калмыкиязар паза Дагестанзар чӧр килгеннер. «Читіген» театр «Русский остров», «Федерация», «Науруз», «Сообщение», «Алтын-Серге», «Туганлык» театрлар фестивальларында араласхан. Хакас театр республиканың хырығ озаринда паза тӧреен чир-суубыс істінде сабланча.
«Кічіг чир-суубыстың культуразы» федеральнай программа «Читігенге» ӱс наа ойын турғызарға оңдай пирген. Артисттер оларны аймах фестивальларда паза республиканың прай пулуңнарында кӧзітчелер. Олох программа хоостыра «Читіген» театр пос автобузына, кӧрігҷілер залындағы креслоларға, сцена оборудованиезіне паза механиказына чидінген.
Сомнар Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Татьяна Тютюбеева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
