Культура. Хакасиязар «Чир Чайаан на траве» чоннар аразындағы ХII фестивальға Владимир Маяковскийнiң адынаң академическай театрның артисттерi килгеннер

Пресс-конференция

Ыраххыдаң килген аалҷылар «Улуғ гастрольлар» федеральнай программа хоостыра республика чуртағҷыларына ӱс ойын ағылғаннар: «Обломов» (16+), «Плоды просвещения» (12+) паза «Как важно быть серьёзным» (16+). Спектакльлар Ағбандағы М.Ю.Лермонтовтың адынаң Орыс драма театрында турғызылчалар.

Че улуғ тоғысты пастир алнында, республикадағы хабарҷыларның Россияның саблығ артисттерiнең чоохтазып алҷаң оңдай полған. Пресс-конференция от айының тӧртiнҷi кӱнiнде М.Ю.Лермонтовтың адынаң Орыс драма театрында ирткен. Анда араласханнар Хакасияның культура министрi Светлана Окольникова, Л.Г.Устиновтың адынаң «Нымах» Хакас национальнай кӧклӧ театрының устағҷызы Игорь Окольников, Москвадағы Владимир Маяковскийнiң адынаң академическай театрның устағҷызы Екатерина Лапшина, Россияның саблығ артизi Виктор Запорожский паза Россияның чон артизi Анатолий Лобоцкий.

– 2014 чылда пiс Хакас чирiнде Москвадағы Владимир Маяковскийнiң адынаң академическай театрны пастағызын на удурлаабыс. Андада артисттер пiстi ӱс спектакльнаң чапсытханнар. Кӧрiгҷiлер ам даа ол ойыннарны чылығ сӧстернең сағысха кирчелер. Пӱӱл Россияның улуғ театрының артисттерi «Чир Чайаан» фестивальда аарлығ аалҷылар полчалар. Олар пiссер хайхастығ репертуарнаң килгеннер. «Маяковка» – ол сын орыс театр школазы. Пiс ағаа поғдархапчабыс, – чоох тутхан республиканың культура министрi Светлана Анатольевна.

Ағаа хозылып, Владимир Маяковскийнiң адынаң театрның директоры Екатерина Лапшина таныхтаан:

– Хакасиядағы пулуттығ кӱннер спектакльларны ойнирға саңай килiстiре. Мындағы кӧрiгҷiлер пiстi сахтапча поларлар тiп iзенчебiс. Пiс тее оларнаң тоғазарға чидiкпинчебiс. Ағаа хоза, театрның саблығ артисттерiнең хада иң чахсы репертуарны ағылғабыс.

Пiс гастрольларға сығарға тимненiбiссебic, оой оңдайлар тiлебинчебiс, спектакльның декорациязын даа алыстырбинчабыс. Москвадағы кӧрiгҷi ойынны хайдағ кӧрiмде кӧрче, пасха городтағы чуртағҷылар iдӧк кӧрерге киректер. Спектакльда кӧп артист араласса, гастрольларға прайзы парча. Пiстiң уғаа чахсы труппа, аннаңар оларны прайзы кӧрерге кирек. «Плоды просвещения» спектакльда Россияның саблығ артизi Виктор Запорожский, Россияның чон артизi Игорь Костолевский, Россияның чон артизi Михаил Филиппов араласча, прай 23 артист. Чииттер парох. Олар Хакасиязар пастағызын на килдiлер, экскурсия тузында мындағы чир-чайаанны, ибiркiнi чапсып кӧргеннер. Хакас Республика чиит артисттернiң кӧңнiне кiргенге тӧӧй.

Пӱӱн пiс саблығ Салбых кӱргенiн кӧрерге чӧргебiс. Ол кӱс пирчеткен орын. Iдӧк, пос тус полза, Сойан-Сус ГЭС-сар чит пар килерге пӧгiнчебiс. Хакасиязар килгенiбiске ӧрiнчебiс. Пiс гастрольларнаң чӧрерге хынчабыс. Москвадағы артисттернi хайхадып аларға оой нимес. Олар улуғ мероприятиелерге кӧнiк парғаннар. Кiчiг городтарзар килзе, пiстi хаҷан даа чахсы удурлапчалар, аннаңар чылығ хайызығларны тың аарлапчабыс.

– Сiрер, артисттер, хакас чонның ас-тамаан амзап кӧрдер бе? – сурған «Хакасия» газетаның хабарҷызы Елена Абумова.

– Пiске талғаннаң идiлген тадылығ конфеттер читiргеннер, – нандырған «Маяковка» театрның устағҷызы Екатерина Николаевна.

Iдӧк ол фестивальның пастағы кӱнiнде Ағбанның Ленин орамазынҷа парған кӧп чоннығ чӧрiзiн таныхтаан. Пӱӱнгi кӱндегi оой нимес тустарда аймах пулуңнардаң мындағ чахсы чайаачы ӧмелернi удурлапчатханнарың уғаа аарлығ, теен Екатерина Лапшина.

«Чир Чайаан» фестивальға 20 чыл. Ол он iкiнҷi хати иртче. Пу тус аразына Хакас чирiнде 250 азыра театр ааллады. Мындағ чахсы кибiр ӱр чуртазын.

«Обломов» ойын

Хабарҷыларнаң тоғасхан соонаң, iкi час пазынаң, Москвадағы артисттер М.Ю.Лермонтовтың адынаң Орыс драма театрында Иван Гончаровтың «Обломов» романынҷа ойын кӧзiткеннер. Режиссёр Миндаугас Карбаускис пу спектакльны пастағызын 2018 чылда 21 декабрьда турғысхан.

«Обломовты» олғаннар ӧӧнiнде школада орыс литература урогында хығырчалар. Анаң ол роман кемнiң-де сағызында халча, хайзының-да – чох. Че аны сценада кӧрерге чапсых пiлдiрген, уламох Москвадағы театрның артисттерiнiң толдыриинаң.

Ойын iкi чардыхтығ полған. Пастағызын «Обломов – Захар» даа тiп адап саларға чарир, iкiнҷi чардығын – «Обломов – Ольга». Ол чардыхтарны антракт чарча.

Ӧӧн матыр Илья Ильич Обломовты «Золотая маска» Россия театрларының пӧзiк сыйииның лауреады Вячеслав Ковалёв ойнапча. Спектакльда иң пурнада аның чуртына хайығ айландырылған: сыры сых париған пол, стенедегi иргi сомнар, мының алнындағы стол паза одырчыхтар. Обломов, аллығ хызыл халадына пӱрген салып, хыдырапчатхан диванда узупча. Аның халады алынҷа рольны толдырчатханға тӧӧй пiлдiрген.

Ӧӧн матырның тудынчатхан оңдайын кӧрзе, пу даа кiзiнiң ағаа iдiргегi тудыбысчатхан. Диванда неделяларнаң чатчатхан ирен саңай чызығ кiзее тӧӧй. Обломов ол ла кирi Захарға (Россияның чон артизi Анатолий Лобоцкий) ибi аразында аны-мыны идерге нымзан турчатхан. Алай хызыл халады аның кӱзiн чабыра пасхан ма? Ӧӧн матырның солазы даа килiстiре – Обломов, пiстiң тiлге тiлбестезе, нимее чарабаан тiп таныхтапча.

Захар андағох арғаас кiзi, че ол Обломовтың хыринда ӧткiн арах. Арса, чазы улуғдаңар аның хыймыран чӧрҷең кӧӧ-саа чоғыл.

Полған на кiзiде «обломов» пар. Полча андағ тустар, хаҷан кiзiнiң пiр дее ниме идерi килбинче, кӧңнi чоғыл, анаң ол уйғаа ла пастырча. Андағ туста Обломовтың халадынаң даа чабын салып узирҷых.

Че кiзiнiң чӱреенде хыныс оды кӧйзе, аның чирге дее теңмин «учух чӧрерi» килче. Илья Ильич Ольгаа (артист Анастасия Мишина) кӧӧленiбiскенде, саңай алыс парған. Ол, чиит хыстаң хай-хай улуғ полза даа, аның алнында тың туртухча, тiзектерi дее сiрлесче. Обломов абахайның алнында кiчiг пала ла чbли тудынған. Итсе, Захарға, кирi апсахха, пойли сыданҷаң, кӧксеп тее салыбыс турҷаң.

Сынында ӧӧн матыр Илья Ильич – нымзах чӱректiг, амыр кiзi. Ол чахайахха ла тӧӧй. Порчоны суғлаза, ол чахсы чахайахтанча нооза. Обломов андағох, ағаа хынза, аның чӱрее кӧксiнең сығара сегiргедег.

Ольга – кинделер хығырарға хынчатхан хыс. Сизiнгенде, ол, романнар хығырып, андағы матырлардаң позының сағызында сын иреннi «чайап» алған. Анаң андағ кiзiнi Обломовта кӧр салған. Ол арғаас иренге кӧӧленiбiсче. Че сын хыныс полған полҷаң ма ол?

Обломов Ольганың сылтаанда алыс парарға кирек полған. Че аның полысчылары Захар паза Агафья Матвеевна (артист Ольга Ергина) ағаа чоон хызыл халадын нандыра кизiрт пирчелер. Чиит хыс, аны кӧре, парыбысча. Илья Ильич, тiзең, чуртазының «алтын» тузын, пазох ла диванда чада, тикке иртiрче. Ол пiрдеезiне харығ полбинча, хомай ниме итпинче. Аны мультфильмдегi кӧп хадыллығ тураларның хырында чуртапчатхан Карлсоннаң тиңнестiрерге чарир.

Харын, мындағ арғаас иреннернiң чуртазында Агафья Матвеевна пар. Чуртта ипчi кiзi холы поларға кирек ле.

Илья Ильич ойын тооза Андрей Иванович Штольцты адапча, ол аның чағын кiзiзi одыр. Че Штольц позы кӧрiгҷiлернiң хараана кӧрiнмеен.

Актёрлар хынығ паза киртiстiг ойнапчатханнары сылтаанда, 2 час 50 минут парчатхан ойын табырах ирт парғанға тӧӧй пiлдiрген. Улам чапсых полған «Обломовта» Захарны ойнапчатхан Россияның чон артизi Анатолий Лобоцкийнi пос хараанаң кӧрерге. Алында аны телевизор экранында ла кӧрерге килiсчең. Ол киноларда чахсы ойнапча.

Сомнар: Дмитрий Сунчугашевти, Хакасияның культура министерствозыни