УЧИЛИЩЕНІҢ НАА УСТАҒҶЫЗЫ
24.05.2023
Хабарлар

Поғдархас. Олимп резерві училищезі (техникумы) – республиканың ӧӧн спорт ӱгредіг заведениезі. Аннаң устапча Денис Кокояков
РЕСПУБЛИКА ХОЛЫНДА
Россияда 45 Олимп резерві училищезі. Олар федеральнай паза региональнай полчалар. Пастағы чардыхха кірчеткеннер Россияның спорт министерствозының холында тоғынчалар. Андағ заведениелернің cаны 11-ге читче. Пасхазы ӱчӱн регионнар ӱлгӱлері нандырчалар. Пістің Олимп резерві училищезінің (техникумының) тӧстегҷілері – Хакасияның правительствозы, республиканың физическай культура паза спорт, ис-пай паза чирлер хайызығлары министерстволары.
Ӱгредіг заведениезі 1991 чылда СССР-ның саблығ тренері Владимир Чарковтың пастаанынаң азылған. Аны тоосханнарның аразында Инга Карамчакованы (ипчілер кӱрезі), Пётр Макарчукты (бобслей), Леонид Чучуновты (олаңай кӱрес), Дмитрий Бурмакинні (ниик атлетика), Лилия Каскаракованы (ипчілер кӱрезі) адирға кирек. Полғаны ла спортта улуғ іс артысхан, чирібісті тилекейге сабландырған. Пӱӱнгі кӱнде У(Т)ОР маңнаныстығ тоғынчатхан организациялар санына кірче. Тренерлернің паза физкультура ӱгретчілерінең пасха мында ӧрт ӱзірҷеңнерні, туризмҷе cпециалисттерні, ас-тамах тимнеҷең устарны, кондитерлерні тимнепчелер. Прай специальностьтар улуғ кирексіністе.
ТРЕНЕР ТОҒЫЗЫ
Училищенің пастағы директоры А.А.Демидович полған. Аның соонда устағҷы полып Л.Г.Понамарева, А.Ф.Малюченко, А.О.Колесников, С.Н.Головкин істенгеннер. Пӱӱл 30 январьда У(Т)ОР-ның директорына Денис Кокояковты турғысханнар.

Денис Васильевич 1982 чылда Ағбанда тӧреен, че аның ӧскен чирі – Тываның ӧӧн городы. Чир-суғҷыбыс чоохтапча:
– Пабам Василий Григорьевич Кокояков Таштып аймаанаң. Ол чиитте «Ағбанвагонмашта» тимір хабыстырҷаң ус полтыр. Соонаң аймах тоғыстарда істенген. Іҷем Наталья Семёновна Чебодаева Кічіг Арбытта тӧреен-ӧcкен, че тай пабам Пии аймаандағы Сос пилтірі аалдаң полтыр. Паба-іҷемнің чуртазы киліcпеен. Мағаа 1,5 час толғанда, олар чарылыс парғаннар. Іҷем миннең хада Кызылзар кӧс парыбысхан. Ол ӱгредии хоостыра бухгалтер, чурт тоғынып аларға пӧгініп, пӱдірігде кранның машинизі полған. Соонаң кӧп чыл Тываның музыка-драма театрында снабжение пӧлиинең устаан. Пабамның даа, іҷемнің дее саринаң туңмаларым пар.
Денис Кокояков кічігдең спортха хынҷаң. Оолах физкультура уроктарын пір дее иртірбеске кӱстенҷең. Пу хылиинаң чир-суғҷыбыс пабазына кӧктептір. Василий Григорьевич бокснаң, кӱреснең тӧреміл айғасчаң одыр. Денис, тізең, школада карате секциязына чӧрген.
Школа тоосхан соонда чиит кізі Хакас хазна университедінзер кірерге чаратхан. Ол юрист поларға пӧгінтір. Че баллар читпеенде, хакас оол садығ-экономика техникумынзар кірібіcкен. Денис Васильевич чооғын узаратча:
– Ағбанда пабамда чуртаам. Техникумзар сыныхтағлар иртібіскендӧк, ол мағаа спорт секциязын таллирға чоохтаан. Мағаа, тізең, каратенең пасха пір дее ниме кирек чоғыл. Пабам теен: «Іди полза, Карамашевсер парарзың. Паза тренер чоғыл». Андада Алексей Николаевичтің адын пастағызын на искем. 1999 чылдаң каратенең толдыра кӱзімнең айғас сыххам.
Спортсмен 65 кг читіре кӧдірімде узын сынаптыр. Алексей Николаевичнең хада чиит кізее хайда ла поларға киліспеен. Чоохтирға кирек, 2002 чылда Кокояковты комплекснай олған-спорт школазынзар тренер тоғызына алып алғаннар. Ағаа хоза, тыс пілбес оол Хакас бизнес институдында экономистке ӱгренген. Пір cӧснең, чир-суғҷыбыс марығларда аралазарға, тренер полып тоғынарға паза вузта ӱгренерге маңнанҷаң. Чиит кізі каратеҷе cпорт узы нормативін пір ле хати толдырбаандыр. Аарластығ атха Денис Васильевич 2004 чылдох турызарға кирек полған. Ол чыл спортсмен Россияның чемпионадында кӱмӱс медаль холға кирген. Кокояков таныхтапча:
– Спортта андағ ниме удаа учуридыр, аннаңар пос салынмасха, турғызылған пӧгіннерге чидерге кирек. Пічіктер хоостыра мин 2009 чылда Россияның спорт узы полыбысхам. Тренерім Алексей Николаевичке улуғ алғызым читірерге сағынчам. Ол ӱгренҷілерін, ол санда мині, нинҷе пар марығда араластырҷаң. Спонсорларны таап, оларны спортсменнерге полыс пирерге сурынҷаң. Аның кӱстенізінең піс тилекей чемпионаттарында устарыбысты кӧзітчеңміс.
Грецияда ирткен турнир Денис Васильевичтің сағызында хаҷанға даа халтыр. Тилекей мариинда ол Павел Трениннең хада кӱзін сынаан. Чир-суғҷыбысха чемпионатта оң полбаандыр, Тренин, тізең, тилекей первенствозынаң алтын медальлығ айланған.
Карате Кокояковтың ӧӧн хынызы полча тиирге чарир. Че 2010 чыллардаң хакас тренер ӱгренҷілерін хол-азахнаң тудызар спорт кӧрімінең айғастыр сыххан. Чир-суғҷыбыс чоохтапча:
– Ол туста каратеҷе Россияның спорт федерациязы ікее пӧліл парған. Пістің ооллар марығларда чиңіс тутчалар, оларға спорт разрядтары пирілбинче. Хол-азахнаң тудыс Хакасияда полған, піс пу спорт кӧрімінде кӱстерібісті сынап кӧрерге чаратхабыс. Кирек киліс сыххан.
Таныхтирға кирек, 2013 чылда Хакасиядағы каратенің тӧcтегҷізі Алексей Карамашев тынаға парыбысхан. Cаблығ тренер позының ӱгренҷілер ӧмелерін Кокояковха артыс салтыр. Итсе, кӧп чыл тренер тоғызын Карамашевнең Кокояков хада-пірге толдырҷаңнар. Спортсменнердең Дмитрий Казыгашевті алынҷа таныхтирға кирек. Дима Алексей Николаевичсер 6 частығдаң чӧрерге пастаан. Карамашевтің устаанынаң ол каратеҷе тилекей чемпионына читкен. 2013 чылдаң Денис Васильевичтің холында узын тилідіп, спортсмен хол-азахнаң тудысча тилекей чемпионаттарында алтын, кӱмӱс паза хола медальлар утхан. Амды ол Россияның саблығ спорт узы полча.
Ідӧк тимде спортсмен Никита Буйницкий полған. Алексей Карамашевтің устаанынаң ол Европа первенствозында чиңіc тутхан. Хол-азахнаң тудыснаң айғазып, Никита Россия чемпионадында хола призер полыбысхан, Сибирьдегі марығда алтын медаль холға кирген. Захар Поросёнов – Кокояковтың ӱгренҷізі. Ол Сибирь мариинда ӱс хати чиңіc тутхан, Россия чемпионадында ікінҷі орынға сыххан.
УСТАҒҶЫ
Денис Кокояков устағҷы тоғызынаң 2014 чылдаң айғас парир. Ол чыл аны спорт школазының директоры орынҷызына турғысханнар. 32 частығ cпециалист тренировкалар иртірерге, кирек пічіктер тимнирге маңнанҷаң. Пылтыр чайғызын, тізең, чир-суғҷыбысты Хакасияның спорт министрінің орынҷызы поларға хығырғаннар. Денис Васильевич сағысха кирче:
– Министерствода мин пӱдіріглер ӱчӱн нандырғам. Экономист ӱгредігліг дее ползам, мағаа хатығ чухчаң. Пічіктер тимнирі ол пір ниме, прай тоғысты сыныхтағда тударға, аны оңарарға кирек. Нацпроекттер хоостыра килкім ахча позыдылча. Син аның ӱчӱн нандырчазың. Чазырбин чоохтаза, тоғыстың ӧӧн чардығын спорт министрі Сергей Кочан позы толдырҷаң. Аның опыды улуғ. Сергей Владимирович полған на пӱдірігде тоғыс хайди парчатханын сыныхтапча. Мин ӧӧнінде пічіктернең тоғынҷаңмын. Ідӧк, оңдай полза, Елена Дмитриевна Красноваа хабасчаңмын. Ол, министрнің орынҷызы полып, спорт тилізі ӱчӱн нандырча. Министерствода мин чарым чылҷа тоғын салғам, амды олимп резерві училищезінің (техникумының) директоры полчам.
Денис Васильевич – кӧні чоохтығ кізі. Пастағы ай ағаа най сидік полтыр. Спорт саринаң чир-суғҷыбыс тоғысты чахсы пілче, тиксі ӱгредігні оңарарға оой полбиндыр. Кокояков чоохтапча:
– Пір чыл тоғын салған соонда ла позымны пірее ниме пілчем тіп санирбын. Оңдай пирілгенде, училищенің тоғызынаңар хысхаҷахти чоохтап пирим. У(Т)ОР-да аймах профессия алып аларға чарир. Пілдістіг, аның адын спортсменнер ырахха сабландырчалар. Полған на спортсменнің чидии піске аарлығ. Пу наада Алина Сагалакова ипчілер кӱрезінҷе Россия первенствозында хола медаль утты. Илья Палтушев, 18 майда Хабаровскта тиксі Россия мариинда чиңіс тудып, спорт узына нормативті толдырыбысхан. Боксерлар сыйыхтығ орыннарға тӧреміл сыхчалар. Анзы тиктең нимес. Спортсменнерге мында устарын тилітчең чахсы оңдайлар тӧстелген.
Че ӱгренерге кірчеткен улустың кӧбізі ӧрт ӱзірҷеңнің профессиязын таллапча. 2022 чылда пір орынға 12 абитуриент киліскен. Алында 17 кізі полҷаң одыр. У(Т)ОР-да кинектерні спортха кӧніктірчеткен ӱгретчі cпециальнозын алып аларға чарир. Россияның спорт министерствозы хазии уйан улусты улуғ хайығда тут сыхты. Пу профессияны алып алзаңар, тоғыс чох чӧрбессер.
Студенттерні аймах марығларда, чӧрімнерде араластырчабыс. Мартта прай ӧменең «Чааҷаа – тулуп» акцияда араласхабыс. Ӧнетін чаа операциязының араласчыларына имнер, гигиенаа киректелчеткен ниме-нооларны, ас-тамах ысхабыс. Училищедегілердең пірдеезі чӧрімнең оортах турбаан. Студенттерібіс, волонтёр полып, пайрамнар иртірерге полысчалар.
Хакасияда профессиональнай арға-мӧрійлер піс чох иртпинче. Ӱс кізі «Ӱстӱнзархы Сибирьнің иң ус кондитері» марығда позын турыстыра кӧзіткен. «Профессионаллар» чемпионаттың региондағы чардығында оол-хыстарыбыс аймах номинацияда тӧрт алтын, ӱс кӱмӱс паза тӧрт хола медаль утханнар. Пу чидігде ӱгретчілер ӧмезінің хозымы улуғ. Кӧп чыл тоғын салғаннарның аразында Татьяна Воронкованы, Любовь Зайцеваны, Наталия Курашты, Елена Мазуракты адирҷыхпын. Олар аймах дисциплиналарҷа ӱгредіг апарчалар. Пістің училищеде чахсы специалисттерні тимнепчелер. Прай специальностьтардаңар олимп19.рф сайтта піліп аларға чарир.
Автор :
Тимнеен Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде