ИҢ АРТЫХТАРЫ ТАБЫЛДЫ
05.05.2023
Хабарлар
Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің орынҷызы Юрий САГАЛАКОВ марығ араласчылары Надежда САГАЛАКОВАНАҢ, Вера ЧЕПЧИГАШЕВАНАҢ, Наталья ЧЕБОДАЕВАНАҢ, Надежда СУДОЧАКОВАНАН, Екатерина СПИРИНАНАҢ хада
Марығ. Школаларда паза олған садтарында хакас тілін апарчатхан ӱгретчілернің паза воспитательлернің республика марии ирткен
Марығның халғанҷы чардығына ікі ӱгретчі паза ӱс воспитатель сыххан. Ол Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназияның паза Пии аймаандағы Киндірліг пилтірі аалдағы школаның хакас тілі паза литература ӱгретчілері Екатерина Спиринанаң Надежда Сагалакова паза Ағбандағы «Колокольчик», «Чайка», Асхыс аймааның Ӱс чул аалдағы «Ёлочка» олған садтарының воспитательлері Наталья Чебодаева, Надежда Судочакова паза Вера Чепчигашева.
Марығ араласчыларына уроктар паза занятиелер хайди иртірчеткенін кӧзіт пирерге, мастер-класста паза улуғ нимес чоохтазығда аралазарға кирек полған. Воспитательлернің аразында Ӱс чулдаң килген Вера Чепчигашева чарғыҷыларның хайиин тартхан. Ол олған садында 15-че чыл істен салған. Улуғ опыттығ воспитатель наа ла танысхан палаҷахтарнаң пір-ікі ле тіл алызып алған, ойын пастыра оларны ӧңнернең, саннарнаң, аң-хуснаң таныстырған. Иркеҷектернің хайиин тартып алар ӱчӱн, оларны талғаннаң, айраннаң, хузухнаң сыйлаан паза улуғ нимес сыйыхтар читірген. Вера Валерьевнаның чуртас чолы ӱгредіг киреенҷе парыбыспаан полза, ол айдас артист поларҷых тіп сағынчам.
– Олған садында піске, воспитательлерге, хайдағ ла омалар чайирға киліспинче. Баба Яга, Хар хызыҷах, чилбіген полчабыс, аңнарға, хустарға хубулынчабыс паза даа пасхазы. Палаҷахтарға хынығ полар ӱчӱн кӱстенчебіс, – тіпче марығ араласчызы.
Позының тоғызында Вера Чепчигашева наа технологияларнаң тузаланарға кӱстенче. Хайди тіпче воспитатель, олар олғаннарның хайиин тартчалар паза тіллерін пайытчалар.
Ағбандағы «Колокольчик» олған садының воспитательі Наталья Чебодаева палаҷахтарны аймах ойыннар пастыра тӧреен тілге кӧніктірче.
– Олған садындағы палаҷахтарны, ӱгренҷілерні чіли, стол кистіне одыртып ӱгрет полбассың. Оларға сегірерге, чӱгӱрерге кирек нооза. Оларның оңдайларынҷа полып, мин нинҷе-де чыл мының алнында иркеҷектерні ойын пастыра ӱредіп пастаам. Мының алнындағы ойыннарны олар ойнирға хынминчалар. Аннаңар амғы тустағы ойыннарны, хакас тіліне килістіріп, ӱгредіге киргем, – чоохтапча Наталья Егоровна.
Марығның прай чардыхтары тоозылғанда, чарғыҷылар салтарлар искіргеннер. Воспитательлернің аразында Ӱс чулдағы «Ёлочка» олған садының воспитательі Вера Чепчигашева иң артых полыбысхан. Ол ідӧк «Народное признание» номинацияда чиңіс тутхан! Ӱгретчілер аразында Пии аймаандағы Киндірліг пилтірі аалдағы школаның хакас тілі паза литература ӱгретчізі Надежда Сагалакова пастағы орын алған. Чиңіс тутхан воспитательге паза ӱгретчее дипломнар паза ахчалығ сертификаттар читірілген. Пасха марығ араласчылары призер полыбысханнар.
Надежда Сагалакова ӱгредіг киреенде пис ле чыл тоғын салған даа полза, чидіглері пар.
– Мин ӱгретчі cӧбірезінде ӧскем. Іҷемнің ағазы пістің аалда ӱгретчі полып ӱр тоғын салған. Пабам, аның пиҷезі, іҷем, улуғ пиҷем, чистем паза мин ідӧк ӱгредіг киреен таллап алғабыс. Пістің пӱкӱлее істеніс стажыбыс 100 чылдаң ас парыбысхан. Мин кічігдеңӧк сығара школада ӧскен пала полғам. Мині артысчаң кізі чох полғаннаңар, паба-іҷем тоғысха хада ал турҷаңнар. Саннарны паза букваларны ирте ӱгреніп алғам, аннаңар олар мині пис частығдох парта кистіне одырт салғаннар.
Ӱгретчілер мариинда чиңіc тутханыма уғаа ӧрінчем. Амды Россия синінде позымны турыстығ кӧзіт пирерге кӱстенем. Марығда араласханы мағаа улуғ туза ағылар тіп сағынчам, – кӧңнін чазырбинча чиңісчі Надежда Николаевна.
Хайди чоохтапча Хакасияның ӱгредіг тилізінің паза квалификация кӧдірҷең институттың хакас кафедразының устағҷызы Надежда Толмачева, пӱӱл марығда кӧп чиит ӱгретчі паза воспитатель араласхан.
– Чылдаң чылға иртірілчеткен марығ чииттенче тиирге чарир. Улуғ опыттығлар, чииттерге чол азып, оларны кӧстепчелер, полысчалар. Минің кӧрізімнең, андағ поларға кирек. Чиит ӱгретчілер паза воспитательлер улуғ сценадаң чочынминчалар, чон алнында постарын ізестіг тудынчалар. Анзы уғаа ӧріндірче, – чоохтапча Надежда Яковлевна.
Марығда чиңіс тутхан воспитатель паза ӱгретчі пӱӱл кӱскӱзін Ӱстӱнзархы Осетия паза Карачаево-Черкесскай республикаларзар чол тударлар. Анда олар Хакасия адын арачылирлар.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде