ОЛҒАН ТЫНАА, ЧОЛЛАР ПАЗА ТААРЫҒ ТОҒЫСТАРЫ
04.05.2023
Хабарлар
Ӱлгӱ. Хакасия пазы Валентин Коновалов республика правительствозының чыылиин иртірген
Хакасияның министрлер кабинеді 2 майда чыылысхан. Правительство чыылииның пастағы сурии ӱгредігнең, чарыда чоохтаза, 1 сентябрьдаң кирілчеткен алызығнаң, палғалыстығ полған. Республиканың ӱгредіг паза наука министрі Анатолий Бутенко наа ӱгредіг чылында Хакасияның школаларында наа должность – директорның палаларны чуртасха ӱгредерінҷе паза олған халых пірігістерінең тоғынарынҷа чӧпчізі – кирілчеткенінеңер чоохтап пирген. Хайди ол таныхтаан, школаларда андағ тоғынҷыларны кирер пастағнаң Россия президенті ирткен чылда сыххан.
– Хакасияда 1 сентябрьдаң андағ 31,5 ставка кирілері кӧрілче, – чоохтаан министр. – Федеральнай бюджеттең позыдылар ахчаа республиканың 63 школазында директор чӧпчізі тоғынар, чарым ставкаа.
Анатолий Бутенконың искіриинең, палаларны чуртасха ӱгредерінҷе паза олған халых пірігістерінең тоғынарынҷа чӧпчі – ол іҷе-пабаларны, ӱгретчілерні паза ӱгренҷілерні палғалыстырчатхан ӱгредіг тоғынҷызы. Аның ӧӧн пӧгіннерінің пірсі – ӱгренҷілерні, ол санда сидік чуртас оңдайларында пол парғаннарны, уроктағы нимес чуртасха тартары.
2024 чылның 1 январьынаң кӧзіділген специалист ставкалары республиканың теестегі 84 школазында кирілер. Андағ тоғынҷыларны иң пурнада ортымах школаларда кирерлер.
– Ол, пістің школаларзар воспитатель тоғызы айланчатханы, орта ниме, – таныхтаан Валентин Коновалов.
Хакасия правительствозы республиканың школаларында наа должность кирерінең палғалыстығ чарадығны алыбысхан. Ол чарадығҷа муниципальнай пӱдістерге ахча позыдылар, школаларда директор чӧпчілеріне чал ахчазын тӧлиріне.
Пазағы сурығ – палаларны чайғыда хазыхтандырҷаң кампанияа тимненіс хайди парчатханы. Пу сурығҷа пастап ӱгредіг паза наука министрі Анатолий Бутенко искіріг иткен. Ол школалардағы кӱнӧрте полҷаң лагерьлернің тоғызынаңар чоохтап пирген. Аның чооғынаң, ӧӧн хайығ сидік чуртас оңдайларына кір парғаннарға, ӧкіс палаларға паза чуға чуртапчатхан сӧбірелердегі олғаннарға салылар.
Хакасияның істеніс паза социальнай арачыланыс министрі Татьяна Раменскаяның искіриинең, пӱӱл республикада палаларның хазиин тыыдарынҷа 187 учреждение тоғынар. Ол санда город тастындағы 16 лагерь, ікі санаторий, сигіс істеніс лагерьі паза палаткалығ ікі лагерь. Пасхазы – школадағы лагерьлер.
– Олғаннарны чахсы тынандырып аларына, олар наа ӱгредіг чылына наа кӱснең кіреріне прай пӧгіннерні толдыр саларға кирек, – кӧстег турғысхан Хакасия пазы Валентин Коновалов. – Школалар устағ-пастаанаң тоғыныбызыңар, андағы лагерьзер кіріп аларына прайзының оңдай пар ползын. Алынҷа хайығ – палаларның тынаа хорғыс чох иртеріне.
Республика устағҷызы ідӧк СВО араласчыларының палаларын тынандырар сурыға алынҷа хайығ салған – оларға олған лагерьлерінзер путевкалар тикке пирілер.
Паза пу правительство чыылиинда чоллар хайди тыхталчатханын ӱзӱрібіскеннер. Ӧӧн чоох парған чоллардағы оймахтарны чох идер тыхтағ тоғыстарынаңар. Хакасия пазы алында муниципальнай пӱдістерге ол тоғыстарны май ӱлӱкӱннеріне теере тоос саларға пӧгін турғыс салған нооза. Валентин Коновалов республиканың транспорт паза чол хонии министрі Дмитрий Василиадидең пу пӧгінҷе тоғыс хайди парчатханнаңар сурған.
Министрнің искіриинең, республикада регионның паза муниципалитеттернің холында 2675 километр чол, оларның 1571 километрі асфальттығ. Олох туста оймахтарны чох идер тыхтағны 567 километр чол кирексіпче.
– Пӱӱнгі кӱнге 213 километр чолда тыхтағ тоғыстары толдырылған, – чоохтаан Дмитрий Василиади. – Ам даа 354 километр халған. Прай тоғыстар 20 майға теере толдырыл парар.
Таштып паза Орджоникидзе аймахтарында тоғыстарны пастап полбиндырлар – кӱннің сай хар чаапча, чир тоң. Муниципальнай пӱдістернің аразында Ағбан паза Саяногорск городтар ол тоғысты ӧткін апарчаттырлар, Харатас аукцион иртірҷең пічіктерін ам даа тимнепчеттір. Хубачар тоғыстарын тоос салтыр даа, пасха муниципалитеттерде тоғыстар пасталғалах осхас.
– Муниципалитеттернің 9 майға теере тус ам даа пар, – таныхтаан Хакасия пазы. – Ағбанҷа мин кӧрчем, город ӧӧнінде сыданча. Алынҷа орамаларҷа ла сурығлар сығысчалар, кӧзідімге, Чертыгашевтің орамазы – ӧӧннернің пірсі. 9 майға теере ол иділ парзын. Илбек Чиңіс кӱніне теере ол чол тоғыстары толдырыл парарға кирек, прай иптіг кӧрімніг ползыннар.
Валентин Коновалов чол хонии министріне муниципальнай пӱдістердең ол кирекче хатығ сурарға чахаан.
Халғанҷызын республика правительствозы часхыдағы аал хонии тоғыстары хайди апарылчатханын ӱзӱрібіскен. Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрі Сергей Труфанов пӱӱл часхы орай пасталғанын паза соох полғанын таныхтаан. Анзы таарығ тоғыстарын тузында пастирына харығ пол парған. Че іди дее полза, хайзы аал хонии хоныхтары таарығ тоғыстарын пастабыстырлар.
– Ирткен неделяда республиканың пис аймаанда аал хонииндағылар, чазыларзар сығып, таарығны пастабысханнар, – искірген министр.
Республикада пӱӱл 230,5 муң гектар чир таарылар тіп кӧрілче, ирткен чылнаң тиңнестірзе, 9 – 10 муң гектарға кӧп. Аал хонии техниказының часхыдағы тоғыстарға тимненізі 97 – 99% полча тіп паалалған.
Паза аал хонии министрі позының чооғында чуртағҷыларға яблах одыртарға маңзырабасха чӧп пирген.
– Мин прайзын сизіндірерге сағынчам: яблах одыртарға маңзырабаңар, – теен Сергей Труфанов. – Ол тоғыстарны 20 – 25 майда итсе, чахсы полар. Чир ол тусха чылып парар, одыртылған яблах чапчаң ӧт килер. Амғы туста, тізең, чир ам даа тоң.
Автор :
Альберт ТОЛМАШОВ
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
