АРТИСТТЕРІБІС ӰЧӰН ӦРІНЧЕБІС
28.04.2023
Хабарлар
«Читіген» театрның чиңісчілері
Фестиваль. Хакасияда читінҷі хати кӧс чӧрчеткен «Ах иб» театр фестивальы ирт парды. Ол хайди ирткеннеңер чоохтапча Россияның театр деятельлері пірігізінің региондағы пӧлиинің устағҷызы, Россияның саблығ артизі, Хакасияның чон артизі Светлана Чаптыкова
– Пістің театр фестивальы ікі чыл пазынаң тӧреміл иртче. Пӱӱл Моcквадаң ӧнетін кил парғаннар театр критиктері профессор Ирина Автушенко паза театровед Нина Карпова. Ідӧк Хызылчардаң килген театр критигі, хабарҷы Елена Коновалова.
Фестиваль Ағбанда тӧрт кӱн полған. Іди 20 апрельде ӱлӱкӱнні «Читіген» театр хыринда асхабыс. Анда оградаларында хакас иб турча. Ол читіре пӱдірілбеен дее полза, аалҷыларны иб істінзер иртіргеннер. Театрның устағҷызы Ирина Чустугешева прай чоохтап пирген, хайдағ ниме анда полар, ниме кӧзідерлер. «Ах иб» адалчатханнаңар пу хакас иб уғаа килістіре пол парыбысхан. «Читіген» театрның актёрлары, хакас кип-азахтығ полып, пайрамны чазааннар. Саблығ драматург паза хоосчы Александр Чапрай, ирбен от тамызып, аалҷыларны аластап арығлаан. Кибір хоостыра оларны айраннаң удурлааннар. Анда ідӧк ойын кӧрерге килген олғаннар паба-іҷелерінең хада полғаннар. Кӧбізі орыстар, аннаңар оларға кибір хоостыра иртірілчеткен киректерні кӧрерге чапсых полар. Чилліг кӱн полғаннаңар От инені азырабаабыс. Піди алза, фестиваль хайди азылғаны минің кӧңніме уғаа кірген. Кибірлерні иртірген соонда мағаа хайдағ-да кӱс пиріл парғанға тӧӧй полған.
«Нымах» кӧклӧ театрын пӱкӱлее тыхтапчатханнаңар, актёр Максим Султреков хакас нымахтары хоостыра пазылған «Кӧйтік пағаҷах» ойынын «Читіген» театрда кӧзіткен. Ол сценаа актёр ла полып нимес, че ідӧк режиссёр полып сыххан. Чоохтирға кирек, Максим Султреков А.М.Топановтың адынаң национальнай театрзар 2001 чылда театр студиязынзар килген. Аннаңар мин аны ӱгреткемӧк.
Мындағ фестиваль театр актёрларына, режиссёрларға паза театр хоосчыларына хайдағ чолҷа парчатханнарын постарынзар тоғыртын кӧрерге оңдай пирче.
Иирде А.М.Топановтың адынаң национальнай театрда «Алтын Арығ» ойынны кӧргебіс. Алтын Арығ пістің иң поғдархапчатхан алып хыс полча нооза. Пу нымахты піс пастап театр институдында ӱгренчеткенде турғысхабыс. Аның соонаң аны Ағбанда режиссёр Эльза Михайловна Кокова ідӧк турғысхан. Амды аны ол алыптығ нымах хоостыра режиссёр Юрий Майнагашев турғысхан. Ойынны пас салған Хакасияның чон артизі Татьяна Майнагашева. Ол «Хуу инейнің тӧллері» адалча. Театр фестивальларынзар чӧрзе, піс андағ алыптығ нымахтарны апарарға кӱстенчебіс. Театр критиктері дее национальнай театрларға андағ алыптығ нымахтарны турғызарға кирек тіп чӧп пиргеннер. Амғы туста чииттер постарының кип-чоохтарын, нымахтарын пілерге киректер.
Кӧрігҷілерні Аржан Туденев пасхан кӧӧ аптаан полар. Улуғ хайығ полған полар чарытхынаң хайди тузаланғанына. Ол кирек хоостыра Новосибирсктең ӧнетін ус кізі кил парған. Пу ойын соонда актёр Виктор Сагалаков ікінҷі пландағы иң чахсы ирен омазын кӧзіткен ӱчӱн сыйых алған. Ол анда Хулатайны ойнаан. Чибетей алыптың омазын кӧзіткен Андрей Тюкпиеков, хакас тілінең матлама паза сіліг чоохтанған ӱчӱн, ӧнетін сыйых алған.
Чоохтирға кирек, пӱӱлгі «Ах иб» театр фестивальында пістің хакас актёрларыбысха оң полған. Іди «Иң чахсы ирен омазы» номинацияда сыйых алған Хакасияның чон артизі Геннадий Чаптыков. Ол Ф.Зеллернің «Папа» ойынында паба кізінің омазын толдырған. Москвадағы критиктер аның тоғызын пӧзік паалааннар. Олар пу ойынны Москвадағы театрларда кӧрҷеңнер нооза, че мындағ пабаны кӧрерге киліспеен тіп таныхтааннар. Мында «Папа» ойынны турғысхан режиссёр Тимур Казнов.
Иң кӧп махтаға турысхан Александр Чапрайның «Абахай Пахта» ойыны. Мының алнында аны пасха-пасха режиссёрлар турғысханнар. Ам пу халғанҷызын якут оол Сергей Потапов турғызыбысхан. Анда Бахтый пигнің омазын ойнаан Хакасияның чон артизі Валерий Топоев иң пӧзік Гран-при сыйыхха турысхан. Ағаа Россияның театрлар деятельлер пірігізінең творческай командировка пирілген. Ідӧк, Абахай Пахтаны ойнаан ӱчӱн, «Иң чахсы ипчі омазы» номинацияда актриса Алина Майнашева сыйых алған. «Ікінҷі пландағы иң чахсы ипчі омазы» номинацияда Неля Карачакова паза Юлия Тайдынова таныхтатханнар. «Иң чахсы чиит актёр» номинацияда – Каскар Чаптыков.
Чарғыҷыларның ӧнетін сыйиин алған «Нымах» кӧклӧ театрының артизі Юлия Рысюкова. Ол «Кӧйтік пағаҷах» нымахта Турнаны ойнаан.
Пӱӱлгі театр фестивальында республиканың культура министерствозы матап полысхан. Ідӧк полған на театрның устағҷызы ойыннар чахсы ирт парыбызар ӱчӱн матап кӱстенген.
Фестивальда Тува, Алтай республикаларның театрлары аралазарға сағынғаннар, че пістің пӱӱл аcхынах тус паза ахча чох полған. Че 2025 чылда, прай ниме оңнығ полза, піс оларны пеер хығырарбыс. Андада пістің театр деятельлері пірігізіне 45 чыл толар.
Мин пістің актёрларыбыстың ӱчӱн уғаа ӧрінчем. Моcквадаң килген критиктер дее, оларны андағы театрлар артисттерінең тиңнестіріп, пістіңнернің піреезі артых ла ойнапчалар тіп таныхтааннар.
Автор :
Илья ТОПОЕВ
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
