Национальнай архивке – 95 чыл. Мындағ танығлығ пайрам Н.Г.Доможаковтың адынаң национальнай библиотекада ирткен. Иргi пiчiктернi ипти хайраллапчатхан улусты ӱлӱкӱннең Хакасия пазы Валентин Коновалов алғыстаан

Хакасиядағы хазна архивi 1 октябрьда 1927 чылда, Хакас округының толдырығлығ комитедiнзер архивариустың должнозы кирiлгенде, тӧстелген. Ол андада Хакас округының  архив бюрозы тiп адалған. Че 1935 чылда областьтың архив устанызы полыбысхан. Анаң 1992 чылда Хакас Республиканың Министрлер Чӧбiнiң чарадиинаң ол Хакас Республиканың ӧӧн хазна архивiне айландырылған. Соонаң, 2011 чылда, ағаа наа ат пирiлген: «Национальнай архив» Хакас Республиканың хазна казеннай учреждениезi.

Юлия Орешкованың пу учреждениедегi iстенiс чолы iдӧк 2011 чылдаң сығара пасталған. Национальнай архивсер килгенде, аны информатизация паза пiчiктернi тузаланысха кирер пӧлiктiң ӧӧн архивизiне турғыс салғаннар. Чиит специалисттiң пӧгiннерi учреждениенiң хығырҷаң залында тоғынары, сурыныстар хоостыра аймах темаларҷа пiчiктер тiлирiнең айғазары, искiрiглiг мероприятиелер иртiрерi паза архивте хайраллалчатхан пiчiктердең кӧзiдiглер тимнирi полған. Паза ол Хакасияның саблығ кiзiлерiнiң пайрамнығ тӧреен кӱннерiне чарыдылған кӧзiдiглер тимнеҷең.

2014 чылдаң сығара, тiзең, Юлия Александровна пiчiктернең тузаланарынҷа, организационнай паза методика тоғыстары  пӧлиинiң пастығы полча. Аның устаанынаң Хакасияның национальнай архивiнде iдӧк асхынах нимес чапсых кӧзiдiг тимге сығарылча. Ол санда хайди даа адирға кирек «Хакас чирi» газетаның пайрамнығ чылына чарыдылған интернет-кӧзiдiгнi. Пӧлiк устағҷызы аны даа чӧпсiнiстiг тимнеп салған.

–  «Хакас чирi» газетаның пайрамын,  95 чылын, пiс пӱӱл 1 июньда таныхтаабыс. Ағаа чарыдып, национальнай архивтiң сайтында интернет-кӧзiдiг тимнелген. Ол тоғысты пӧлiк устағҷызы Юлия Орешкова толдырған. Аның ӱчӱн пiс ағаа алынҷа алғызыбыс читiрчебiс, – теен ӧӧн редактор Радион Сунчугашев Н.Г.Доможаковтың адынаң национальнай библиотекада ирткен пайрамда.

Анаң устағҷы кiзi Хакасияның национальнай архивiнiң пiчiктернең тузаланарынҷа, организационнай паза методика тоғыстары  пӧлиинiң пастығы Юлия Орешковаа хада-пiрге пик палғалыстығ тоғынчатхан ӱчӱн «Хакас чирi» газета редакциязының Аарластығ пiчиин читiрген.

Паза Юлия Александровна аймах энциклопедияларға, журналларға наука статьяларын пасча. Аның андағ тоғыстарының санынзар Хакасияның Улуғлар чӧбi хабазиинаң чарых кӧрген «Хакасия» (Хакасско-Минусинская котловина) энциклопедияның халғанҷы томындағы статьязы кiрче.

Ана мындағ оңдайнаң хакас чонның тiлiн, культуразын тилiдер кирекке улуғ хозым итчеткен ӱчӱн хакас чонның Улуғлар чӧбi президиумының чарадиинаң национальнай архивтiң пӧлiк устағҷызы Юлия Орешкова «Чон поғдархазы» орденнең таныхтатхан. Улуғлар чӧбi кнезiнiң орынҷызы Виктор Чепчигашев мындағох сыйыхты архивтiң паза пiр тоғынҷызы Анастасия Аеваа читiрген.

– Архив – санға алылып,  ипти салыл парған пiчiктер ле нимес, ол пiстiң чир-суубыстың сын тархыны! Сiрер, тiзең, аның хайраллағҷылары полчазар. Аның ӱчӱн ciрерге улуғ алғыс читiрчебiс. Мыннаң мындархы тоғызыңар уламох чахсы парзын. Прайзы хазых полыңар! ӱлӱкӱннең! – алғыстаан иргi пiчiктернi хайраллапчатхан улусты Хакасия пазы Валентин Коновалов.

Iдӧк пу пайрамда республика устағҷызы  чахсы тоғызы, пӧзiк чидiглерi ӱчӱн Хакасияның национальнай архивiнiң социальнай паза право айланыстарын толдырҷаң пӧлiк устағҷызы Руслана Журавельге Хакасияның Аарластығ пiчиин читiрген. Анаң ол Хакасия правительствозы адынаң национальнай архивтiң тиксi ӧмезiне улуғ хоос сыйлап пирген. Анда кiчiг чир-суубыстың чир-чайааны чайал парған.

95 чылын пайрамнаан культура учреждениезiнiң устағҷызы Евгений Прищепа, тiзең, аарлығ аалҷаа ам на чарыхха сыххан монографиязын сыйлап пирген. Евгений Валерьевичтiң iстезiглiг тоғызы хакас чонның кибiрлiг чуртының тархынына чарыдылча.

Архив устағҷызы  iдӧк хада тоғынчатхан арғыстарына, хазна чахығларын чахсы толдырчатхан ӱчӱн алғыстап, Хакасияның национальнай архивiнiң Аарластығ паза алғыстастығ пiчiктерiн читiрген.

Республиканың культура министерствозы позының хайииндағы учреждениенiң ӧмезiн танығлығ пайрамнаң алғыстаанох. Министрнiң тоғызын толдырчатхан Елена Злобина национальнай архивтiң пӧлiк устағҷызы Евгения Прокопьеваа министерствоның Аарластығ пiчиин читiрген, ӧӧн архивист Наталья Райсха – алғыстас пiчиин.

Хакасияның ӧӧн наука учреждениезiнiң – ХакНИИЯЛИ-ның – ӧмезi дее пик палғалыстығ тоғынчатхан архивтi 95 чыллығ пайрамынаң алғыстабин полбаан. Iстезiгҷiлернiң адынаң чылығ cӧстернi Хакасиядағы тiл, литература паза тархын наука-iстезiглiг институттың ученай хачызы Ирина Чанкова читірген.

Мындағ сыйыхтас-алғыстастар соонаң архивисттернiң, iстезiгҷiлернiң «Архивные документы в системе объективного научного знания» регионнар аразындағы IV наука-практикалығ конференциязы ирткен. Олар анда, секцияларға чарылып, саблығ тюрколог Николай Катановтың, тархын iстезiгҷiзi Константин Копкоевтiң, талайҷы, контр-адмирал Бронислав Майнагашевтiң паза даа пасха саблығ кiзiлернiң чуртас чолларынаңар, наукаа улуғ хозымнарынаңар чоох апарғаннар.