Хазых. Инфаркт полған соонаң имнег физкультуразынаң ӧткiн айғасханы ағырчатхан кiзее оңдайланып аларға кӱc пирче

Инфаркттаң тузында имненiңер

Чир ӱстӱнде кӧбiзi чӱрек-тамыр­лар ағырығлары сылтаанда ах чарых­таң парыбысча. Андағ патология санында пастағы орында чӱрек ишемиязы ағырығ паза аның сылтаанда улғаатчатхан миокард инфаркты саналчалар.

Инфаркт пол парчатханының сылтағлары: чахсы ас-тамах чiбинчет­кенi, хан кӧдiрiлчеткенi, ханда холес­терин синi пӧзiк полчатханы, ас хыймыран чӧргенi алай физкультуранаң пiр дее айғаспинчатханы, там­кы тарт­ханы, туустанғаны, сахар диа­бедi, iскее тартылғаны. Амғы туста прай тилекейде кiзiлернiң тӧремiл тың сағыссырапчатханын iстезерiне хайығ салылча, iдӧк – чӱрек талбырап тоғынчатханын, хан суухталдыр­чатхан алай хойыт­чатхан системаның тоғызы сайбалчатханын.

Инфаркттың ӧӧн пiлдiрiглерi – кӧк­сiнде 15 – 20 минута азыра ағырча, ол iдӧк сол холны, мойынны, ээктi, чарыннар аразындағы иттi ағыртыпча. Сыстап, уғаа тың ағырча, ӱзе-чара тартчатхан чiли пiлдiрче. Паза инфаркттың пасхалалчатхан пiр ӧӧн пiл­дiрии – нитроглицерин имнi iскен соонаң ағырчатханы иртiспинче паза амырабинча. (Нитроглицериннi хатап iскен дее соонаң ағырчатханы ир­тiспинче.)

Аннаңар тузында имненгенi паза реа­б­илитация мероприятиелерiн ир­тiр­генi ағырығ улғаадыбызарынаң хыйы­зар­ға, инфаркт полған кiзiнiң хазиин табырах тус аразына оңдайлап аларға паза ағаа кӱс алынарға полысча. 

Реабилитацияның ӧӧн правилолары

Физическай реабили­тацияны инфаркт тилiп сыххан пастағы кӱннер­деңӧк пастирға кирек. Операция идiл­­ген соонаң, тiзең, имнег физкультуразынаң (ЛФК), тыныс упраж­не­ниелерiнең айғазып пастирға. Физи­чес­кай тренировкаларнаң тӧреміл ай­ғасханы кізее иб істіндегі кӱннің сай иділчеткен тоғысты хатап посха толдыр поларға полызар, iдӧк – профес­сиязындағы тоғысты. Че имнег тренировкаларын ағырчатхан кізее чӱрек-­тамырларның кӱзі хай син читкенҷе кӧӧлҷе хос турарға.

Тренировкаларның кӧрімнері 

Имнег физкультуразы (ЛФК) хыймыранарынҷа тӧрт режимҷе иртірілче:

1) хайраллапчатхан режим – иртен сай гимнастиканаң айғасханы. Чӧрер­ге кӧнігіп, минутада 60 – 90 хаа­лағ идерге кирек, че анзы инфаркт хай син аар полғанынаң палғалыс­тығ. Мындағ режимнең iкi неделя (стационарда имненчетсе, ағаа туды­нып пастирға кирек) айғазып, анаң ӱс айға теере узарадарға;

2) хайраллапчатхан, чӧріске кӧ­нік­тірчеткен режим. Тренировка тузында минутада 80 – 100 хаалағ идіп чӧр турарға;

3) чӧріске кӧніктірчеткен режим. Чӧрерге кӧнігерінең, минутада 120 хаа­лағ идіп, кӧп паза ӱр арах айғазарға киректелче. Кӱнде пис километр­ҷе чӧр турарға чарир, че анзы кiзее аннаң айғазарға хай син кӱзі читчеткенінең, ағырығ хай син аар полчатханынаң палғалыстығ полча;

4) табырах иділчеткен, чӧріске кӧ­ніктірчеткен режим. Пу ор хазых кізі­нің хыймыран чӧрҷең режимі полча. Аннаң 55 часха читкелек кізілерге айғазарға чарир, хайзыларының улуғ нимес инфаркт полған. Че мындағ режимге инфаркт полған соонаң пір чыл пазынаң на тудынарға чарир.

Тренировкаларның тӱзімніг сари

Чӱрек идіне кислород киректелчеткені син парча, чӱрексер хан чахсы ойлапча, ӧӧн тамырларның азырыхтары паза хости, ибіркіли салылған тамырлар (коллатерали) тиліпче.

Холестерин сині, пӧзік хан, iдӧк туустанғаны син парча, инсулин ит-­ханда читкiҷе пол сыхча паза сахар диабеді тиліп сығарынаң хыйызарға полысча.

Ханға хойирға пирбинче, тамырларны тромбтар туюхтабызарынаң осхырча.

Парасимпатическай нерва системазының тоғызын чахсыландырча, чӱрек сабылызы аразындағы тус сині алысча.

Психика саринаң: кізінің тың са­ғыссырапчатхан паза ӱрӱгісте чуртапчатхан хылии алысча, тарынысха кӱс хоратпасха ӱгренче.