ПОЗЫҢ НА КӰCТЕНЗЕҢ, ЧИДІГЛЕР ПОЛАР
08.02.2023
Хабарлар
Николай КАРАМАШЕВ (сол саринаң), Вадим ФЕАЛКОВСКИЙ, Россияның ММА пірігізінің вице-президенті Андрей ТЕРЕНТЬЕВ паза Станислав ЧЕЛТЫГМАШЕВ
Спорт. Тренер Станислав Челтыгмашев, аймах оңдайлығ харбазығларҷа (ММА) секцияны апарып, ӱгренҷілерін чиңіске ағылча
ТАРХЫН ТАНЫҒЛАРЫ
Фёдор Емельяненконың паза Хабиб Нурмагомедовтың аттарын испеен кізі чоғыл даа, неке. Cпортсменнер, аймах оңдайлығ харбазығларда (смешанные боевые единоборства алай miхеd martial arts, хысхаҷахти СБЕ (ММА) – Авт.) кӱстерін cынап, тилекейге саблан парғаннар. Россия чииттерінің кӧбізі оларға тӧӧй поларға сағынча.
Тархын танығларынаң, пастағы аймах оңдайлығ харбазығлар панкратион полтыр. Ол пурунғы Грецияда тӧстелген. Араласчылар, правилоларға тудынмин, харбасчаңнар. ХХ чӱс чылларның ортызында аймах оңдайлығ харбазығлар алынҷа cпорт кӧрімі чіли тиліп cыххан. ММА-да бокс, спорт кӱрезі, карате, сумо, джиу-джитсу сӱмелерінең тузаланарға чарир. 1990 чылларға ММА-ның кіннеріне США-наң Япония саналғаннар. Пістің хазнада аймах оңдайлығ харбазығлар спорт кӧрімнер санына 2012 чылда кирілгеннер. Мында орыс алып Фёдор Емельяненконың хозымы улуғ. Итсе-де, Россияда 1990 чыллардох ММА-ҷа турнирлер иртірілҷең. Анда сайбағлар илееде полҷаң одыр. Пӱӱнгі кӱнде аймах оңдайлығ харбазығларда профессионаллар паза пос оңдайлығ спортсменнер араласчалар. Олар алынҷа марығласчалар. Алында спортсменнер пис арғамҷылығ рингте тудысчаңнар (тӧрт арғамҷылығ ринг кикбоксингте паза бокста кӧріл парған), амды олар октагонда – сигiс пулуңнығ улуғ клеткада – тоғазығларны иртірчелер.
Пістің республикада аймах оңдайлығ харбазығлар тилібӧкче. Халғанҷы чылларда хакастар аннаң ӧткін айғас сыхтылар. Чир-суғҷыларыбыстың чидіглерi пар. Кӧзідімге, пылтыр Михаил Болганов Сибирь чемпионадында чиңіс тутхан, Игорь Чебодаев кӱмӱс медальны холға кирген, Егор Боргояковнаң Вадим Феалковский хола призер полыбысханнар. Ирткен декабрьда, тізең, Вадим Феалковский паза Николай Карамашев Новосибирскте ирткен Александр Невскийнің адынаң тиксі Россиядағы турнирде Хакасияа ікі медаль ағылғаннар. Кызлас аалдаң сыххан Феалковский чиңіс тутхан, Карамашев ӱзінҷі орынға сыххан. Спортсменнер тренер Станислав Челтыгмашевтің холында устарын таптапчалар.
ПАБАЗЫ КӦЗІДІМ ПОЛҒАН
Станислав Анатольевичке 36 час. Тӧреен чиріне Саяногорскты санапча. Спортха аны пабазы кӧніктірерге пастаптыр. Анатолий Васильевич чӱгӱр чӧрерге хынҷаң. Оңдай полза, кічіг Стасты хада алып алҷаң полтыр. Тренер чоохтапча:
– Пабам ӧткін хылыхтығ кізі полған. Чуртас тооза тимір хабыстырҷаң ус полып тоғынған. Сӧбіреде ӱзӧлеңміс. Пісті ӱгреніп алзыннар, чуртаста постарын таап алзыннар тіп сағынған. Анзын мин, 30 час ас парғанда ла, оңарғам. Ол чуртастаң парыбысханда, Хакас техническай институтта 4-ҷі курста ӱгренчеткем. Аймах оңдайлығ харбазығларда пастағы чидіглерге читкенде, кізілерге, боевиктердегі матырларға тӧӧй поларға сағынып, спортнаң айғазарға пастаам тiп чоохтаҷаңмын. Сынында мағаа пабам кӧзідім полған, хаҷан даа хабасчаң, киртінҷең, хазых чуртасха кӧніктірҷең.
2001 чылда Челтыгмашевтер Саяногорсктаң Ағбанзар кӧс килгеннер. Станислав пабазының чӧбінең олаңай кӱрес секциязына пазын салған. Секцияда саарбахха олғаннарнаң чоох алызарға, ынағлазарға кӧңніне кірҷең. Кӱс алынып алғанда,ол хоза каратеде паза самбода узын сынаптыр. Чир-суғҷыбыс чооғын узаратча:
– Ирткен чылларны сағысха кирзем, спортнаң тӧреміл айғасчаңмын. Пір cпорт кӧрімін таллап алған ползам, спорт узы нормативін толдырыбызарҷыхпын, неке. Итсе, аймах секцияларға чӧргенінде тузазы парох. Кізілернең танысхам, анзы сағыс-кӧрізімні алғытхан. Арғыстарымнаң кӧбізінең амға теере палғалыс тутчам. Саблығ тренер Алексей Николаевич Карамашевке морсынчам. Ол техническай наукалар кандидады, ағаа хоза, спортта улуғ іс артысхан. Прай тренерлеріме алғызым читірерге сағынчам. Олар мині чахсы ла нимее ӱгреткеннер.
АЙМАХ ОҢДАЙЛЫҒ ХАРБАЗЫҒЛАР
ММА-наң Станислав Челтыгмашев Ағбандох таныстыр, че толдыра кӱзінең 2012 чылда Норильскте айғас сыхтыр. Ол тусха чиит кізі экономист специальнозын алып аларға, армияда служба иртiбізерге паза сӧбіре тӧстирге маңнанған. Хада хонғаны Тағлығ Алтайдаң, теленгит чонның хызы. Армия соонда Станислав Хакасияда даа, Тағлығ Алтайда даа тоғыс таппиндыр. Таныстары аны Норильсксер тоғынарға хығырғаннар. Станислав Анатольевич Норильскте чалғызан чуртаан, ипчізі паланаң хада тӧреен чирінде халған. Пос тус кӧп полып, хакас оол пірее секцияа пазын саларға чараттыр. Іди ол тренер Сергей Пилиховскийнең танызып алған. Сергей Николаевич ММА секциязынаң устаан. Тренер таныхтапча:
– Секцияда кӱстіг ооллар полғаннар. Пастағы туста нимее салбасха сағынғаннарох. Че тренировкаларға чӧріп, тыып парыбысхам. Тӱрчедең оларнаң тиңни тудыс сыххам. 2013 чылда мартта Сергей Николаевич мині «Кимдегі хабызығлар» турнирге сығарыбысхан. Марығ Хызылчарда ирткен. Край командазынаң москвадағылардаң тоғыр сыххабыс. Пір ле хабыс полған, мин утхам. Специалисттернің кӧңніне кіргем. Олар Хызылчарзар хығырғаннар, че тоғыстаң позытпааннар.
Ідӧк Станислав Анатольевичтің 2013 чылда Норильскте ирткен «Пустағы хабызығлар» турнир cағызында халған. Араласчылар октагонда тудысханнар. Хакас оол соон сӱрістіре ӱс «ыырҷыны» чиңіп алған. Азах меетте Узбекистандағы спортсменнең тоғастыр. Ағаа ідӧк маң пирбиндір.
2014 чылда, чуртас оңдайлары алысханда, Челтыгмашев Ағбанзар айланған. Тыс пілбес кізі ММА-ҷа Сибирь чемпионадында аралазарға чаратхан. Ол чыл Хакасия ӱчӱн Станислав чалғызан турыстыр. Мында чапсыҷаң ниме чоғыл. Россияда аймах оңдайлығ харбазығлар 2012 чылда ла спорт кӧріміне cанал сыхханнар. Новосибирсксер арға-мӧрійге кӱстіг спортсменнер чыылысханнар. Оларның саны кӧп полбаан: узын 50 артиинаң на араласчы кӧзіттiр. Че алтын медальлар утханнарның аразында Пётр Ян (65,8 кг) паза Шараф Давлатмуродов (77,1 кг) полғаннар. Амғы туста ікізі дее – саблығ ММА-спортсменнер. Пётр Евгеньевич США-дағы ҒFC спорт организациязынзар кірче. Пу пірігіс ММА-ҷа турнирлернi тилекейнің аймах пулуңнарында иртірче. Шараф Давлатмуродов – АСА (Россия) паза Веllator (США) организациялар иртірчеткен марығларда араласча.
Оларның аразында Станислав Челтыгмашев (70,3 кг) чідірінмеен. Тӧрт тоғазығ иртiрібізіп, ікінҷі орынға сыххан. Ізестіг оолны сборларға артыс салғаннар. Аның спарринг-партнеры Пётр Ян полҷаң. Марығ оңдайларынҷа 1-2 орынға сыхханнар Россия чемпионадында араласчалар. Турнир Ханты-Мансийскте ирткен. Хомзынысха, Станислав, тізегінең кинеп парып, 5-ҷі орыннаң пӧзік кӧдіріл полбиндыр. Азах мееттің тӧртінҷі чардығында пістің оол Рамазан Сулебановха (Дагестан) утыр салтыр. Сулебанов ол чыл Россия паза тилекей чемпионаттарында чиңістер тутхан.
Чемпионат соонда Челтыгмашевті ММА-ҷа турнирлерде аралазарға матап чӧптептірлер. Че 2014 чылда Станислав Анатольевичтің ікінҷі оолғы тӧреен, сӧбірені азырирға кирек. Чир-суғҷыбыс чарым чыл ипчізінің чирінде чуртаптыр. 2015 чылда, Хакасиязар айланып, пазох Сибирь чемпионадында кӱзін cынаан. Челтыгмашев пістің республикаа хола медаль ағылған. Олох чидіге читкен арғызы Иван Казанцев (77,1 кг). 2015 чылда ММА-ҷа III Сибирь чемпионадында араласчылар саны 80-ға читкен.
ТРЕНЕР ТОҒЫЗЫ
Станислав Челтыгмашевке аймах тоғыстарда істенерге киліскен. Ағаа шофер, агент, идінҷек поларға ӱлӱс тӱскен. Нанҷызынаң хада Сахада (Якутияда) алтын аныҷаң приискте істенгенӧк. 2019 чылда, тоғыс чох халғанда, туған-чағыннары, арғыстары Станиславха тренер тоғызына кірерге чӧп пиргеннер.
Cекциянаң устир алнында чир-суғҷыбыс ӧнетін курстар тоозыбысхан. Ол пастағы кӱннең 18 час толдыр салған чииттернең паза улуғларнаң тоғынча. Тренировкалар ВСК компанияның спортзалында неделяда ӱс хати иртчеңнер. Секцияа чӧрчеткен улустың аразында кӱс структураларының тоғынҷылары, студенттер полғаннар. Піреезі, Челтыгмашевтің холында узын таптап, профессионаллар аразында тудызарға, ахча идерге пӧгінген. Тиксі алза, секцияда 40-ча кізі полтыр. Тренер чоохтапча:
– Михаил Болганов, Егор Боргояков, Игорь Чебодаев пастағы кӱннең чӧрчелер. Болганов – олаңай кӱресче Россияның спорт узы, Росгвардияда служба иртче. Егор Кызлас аалдаң, кӱстенҷік оол. Аны хоостыра чир-суғҷызы Вадим Феалковский ММА-наң айғас сыххан. Вадим алында олаңай кӱресте узын сынаптыр. Армияа пар киліп, ХГУ-зар ӱгренерге кірібіcкен. Ідӧк пӧзік устығ спортсмен Игорь Веженконы таныхтирҷыхпын. Николай Карамашев пылтыр часхызын хозылған. Аның тӧреен-ӧскен чирі – Чоғархы Киндірліг аал, ол «Абаканвагонмашта» істенче.
Cтанислав Анатольевичтің 2020 чылға пӧгіннер кӧп полтыр, оларны пандемия сайбабысхан. Итсе, ол чыл Челтыгмашев ӱгренҷілерінең хада Хызылчарзар турнирге пар килерге оңдай тапхан. Ікі кізі ӱзінҷі орынға сыхтыр. 2021 чыл наа чидіглернең танығлығ. Вадим Феалковский «Боевая Сибирь» турнирде алтын медаль холға кирген. Пу кибірліг марығ Хызылчар крайындағы Березовка поселокта иртірілче. Феалковскийнің чидии прайзының хайиин тартхан. Турнирге спортсменнер улуғ ӧменең чӧртiрлер. Олар ӱс алтын, 4 кӱмӱс, 2 хола медаль холға киргеннер. Хакасияның піріктірілген командазы утхан медальлар хоостыра ӱзінҷізі полыбысхан.
Аннаңох кӧп чидіге республиканың ММА-спортсменнері 2022 чылда Сибирьнің чемпионадында паза первенствозында читкеннер. Марығ киречілеен: хазнада аймах оңдайлығ харбазығларнаң айғасчатханнарның саны пілдірте ӧс парған. Пылтыр арға-мӧрій Новосибирск облазындағы Бердск городта ирткен, анда 400 артиинаң араласчы узын кӧзіткен. Пістің республика ӱчӱн 31 кізі турыстыр. Спортсменнерібіс Хакасияа 16 медаль ағылғаннар: 3 алтын, 3 кӱмӱс, 10 хола. Чиңіс тутхан Михаил Болганов Россия чемпионадында аралазарға кирек полған. Че аны Украиназар командировкаа ызыбысханнар.
Станислав Анатольевич 2022 чылда ӱс cпорт узын тимнебізерге пӧгінтiр. Прай сағынған сағыстары толбаан, че Вадим Феалковский пу чағында аарластығ атха турызарға кирек. Хайди таныхталған, ол пылтыр декабрьда Александр Невскийнің адынаң тиксі Россиядағы турнирде чиңіс тутхан. Тренернің таниинаң, чир-суғҷыбыстың полған на тоғазии аар ирткен.
Халғанҷы чылда Челтыгмашевтің чуртазында алызығлар кӧп. Амды Станислав Анатольевич секцияны «Миротворец» залда апарча. Зал Ағбанда Вокзальнай, 7 А адресче орныхчаттыр. Тренировкалар неделяда пис хати иртчелер. Пір кӱн иреннер кӱреснең айғасчалар, ікінҷі кӱні боксха алай грэпплингке чарыдылча. Устарын тилідіп, cекциядағылар пірееде кикбоксерларнаң хада тренировкалар иртірчелер.
Марығлардаңар чоохтаза, 26-27 февральда Хызылчарда улуғ турнир полар. Анда тренер Егор Боргояковты, Вадим Феалковскийні, Рустам Чепсараковты, Михаил Болгановты, Владислав Султрековты, Николай Карамашевті араластырарға пӧгінче. Мартта иреннер Сибирь чемпионадында аралазарлар. Станислав Анатольевич ӱгренҷілерінің медальлар хайди даа полар тіп ікінҷілебинче. Чооғының халғанҷызында ол теен:
– Тренер тоғызына кіргенiмде, мин спорт узын тимнебізерін улуғ чидіге санаҷаңмын. Амды сағынчам, пістің ооллар чоннар аразындағы турнирлерде аралассалар, чахсы поларҷых. Хакасиядаң Пётр Ян осхас спортсмен сығар ба, пілбинчем. Посха кӱстенерге кирек.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
